Julia Kotarbińska

Julia Kotarbińska (ur. 26 marca 1895 w Mińsku^[a], zm. 11 sierpnia 1979 w Warszawie) – polska artystka ceramik, pedagog, profesor nadzwyczajny Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu.

Julia Kotarbińska

Data i miejsce urodzenia	26 marca 1895 Mińsk
Data i miejsce śmierci	11 sierpnia 1979 Warszawa
Alma Mater	Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	ceramika
Odznaczenia

Życiorys

Córka Zenona. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, następnie w latach 1921–1923 na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, od 1923 w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni ceramiki, pod kierunkiem prof. Karola Tichego, gdzie w 1933 uzyskała dyplom ze specjalizacją w architekturze wnętrz^[1][2]. Była członkinią Spółdzielni Artystów i Rzemieślników „Ład” oraz Grupy Ceramików^[3][1].

Po II wojnie światowej zajęła się organizowaniem pracowni ceramicznych — w latach 1945–1947 w Łodzi i w latach 1947–1950 w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie^[4]. Ta druga weszła w 1950 r. w skład ASP w Warszawie, zaś Kotarbińska objęła kierownictwo w tamtejszym Zakładzie Ceramiki^[4]. W 1951 r. została przeniesiona do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu^[1]. W 1956 r. (inne źródła podają 1957 r.^[5]) otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego tej uczelni^[6], a w 1958 r. została kierownikiem Katedry Ceramiki^[1]. Na wrocławskiej PWSSP pracowała do przejścia na emeryturę w 1969 r.^[4] Do jej studentów należeli m.in. Krystyna Cybińska^[4] i Halina Olech (jako pierwsze absolwentki zostały jej asystentkami)^[7], Danuta Duszniak^[8], Zofia Dutkowska-Palowa^[8], Irena Lipska-Zworska^[4], Hanna Orthwein^[8], Adam Sadulski^[8], Stanisław Szyba^[4], Zbigniewa Śliwowska-Wawrzyniak^[8], Bronisław Wolanin^[9], Mieczysław Zdanowicz^[4].

W latach powojennych nawiązała również współpracę z przemysłem^[4]. Wystartowała w ogłoszonym w 1951 r. przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego konkursie na projekt serwisu stołowego i rzeźby ceramicznej. Zaprojektowane przez nią serwisy A i T zaopiniowano pozytywnie i skierowano do opracowania produkcyjnego^[8]. Serwis A był następnie produkowany w Zakładzie Porcelany Stołowej „Wałbrzych” w Wałbrzychu^[8]. Projektowała również wzory szkła użytkowego dla Huty Szkła Kryształowego „Sudety” w Szczytnej Śląskiej oraz Huty Szkła Kryształowego „Julia” w Piechowicach^[4]. Pełniła funkcję doradcy artystycznego w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego oraz w Spółdzielni Artystów i Rzemieślników „Ład”^[1].

Od 1922 była żoną Mieczysława Kotarbińskiego^[3]. Ich córką była Barbara Kotarbińska-Stefanowska (1926–1999), sanitariuszka, łączniczka w powstaniu warszawskim ps. „Basia”^[10].

Twórczość

W początkowym etapie twórczości tworzyła naczynia drobne, przeważnie kuliste; z czasem stawały się one coraz smuklejsze o kielichowato rozchylonych długich szyjkach^[1]. W jej pracach widoczne są inspiracje ceramiką starożytną^[4]. Pod wpływem B. Wolanina w jej twórczości pojawiły się formy figuratywne^[9]. Opracowała liczne receptury szkliw o bogatej kolorystyce, w tym tzw. szkliwo egipskie o głębokiej niebieskiej barwie^[1][4]. Swoje prace często zdobiła krakelurą^[1].

Prace artystki znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu^[1], Muzeum Okręgowego w Toruniu, w zbiorach na Wawelu^[2].

Wystawy

• 1937 – Wystawa Spółdzielni "Ład" w Warszawie^[6]
• 1939 – Wystawa Międzynarodowa w Nowym Jorku^[6]
• 1954 – I Ogólnopolska Wystawa Ceramiki i Szkła, Wrocław^[6]
• 1957 – XI Triennale w Mediolanie^[6]
• 1959 – Wystawa Ceramiki Artystycznej, Sopot^[6]
• 1960 – II Ogólnopolska Wystawa Ceramiki i Szkła, Wrocław^[6]
• 1960 – International Kunsthandwerk, Stuttgart^[2]
• 1960 – XII Triennale Sztuki, Mediolan^[2]
• 1961 – III Okręgowa Wystawa Architektury Wnętrz 1946–1961, Wrocław^[2]
• 1962 – Międzynarodowa Wystawa Ceramiki AIC w Pradze^[6]
• 1963 – Emalie w ceramice współczesnej, Genewa^[6]
• 1963 – Sztuka Użytkowa w XV-lecie PRL, Warszawa^[2]
• 1964–1965 – Polska Sztuka Użytkowa, Jugosławia, Włochy, Węgry, Czechosłowacja^[2]
• 1964 – Ogólnopolska Wystawa Tkaniny, Ceramiki i Szkła, Warszawa^[6]
• 1965 – Exp. Int. Les Emaux dans la Ceramique Actuelle, Genewa^[2]
• 1967 – Warszawa – Włochom, Włosi – Warszawie, Rzym^[2]
• 1969 – Wystawa Ceramika i Szkło. Polska Sztuka Użytkowa w XXV-lecie PRL, Wrocław^[6]

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964)^[2]
• Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[11]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (22 lipca 1955)^[12]

Nagrody

• 1960 – I nagroda na II Ogólnopolskiej Wystawie Ceramiki i Szkła Artystycznego we Wrocławiu^[6]
• 1962 – nagroda II stopnia Ministra Kultury i Sztuki^[6]
• 1963 – I nagroda Ministra Kultury i Sztuki na Wystawie Sztuki Użytkowej w XV-lecie PRL^[2]
• 1963 – Srebrny Medal na Międzynarodowej Wystawie Ceramiki Artystycznej w Waszyngtonie^[6]
• 1965 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki (w zespole)^[2]
• 1969 – nagroda na Wystawie XXV-lecia PRL – Ceramika i Szkło^[2]
• 1969 – nagroda Ministra Kultury i Sztuki za działalność pedagogiczną^[2]
• 1970 – Srebrny Medal na III Festiwalu Sztuk Pięknych^[2]

Uwagi

1. Według artykułu B. Banaś w „Formacie” oraz bazy „60 lat polskiego środowiska akademickiego we Wrocławiu” chodzi o Mińsk Mazowiecki. Rodzinne archiwa bezsprzecznie dowodzą o urodzeniu w Mińsku Litewskim (dzisiejsza Białoruś)