Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Kamionna (województwo wielkopolskie)
wieś w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Kamionna (niem. Kähme[4]) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Międzychód, nad rzeką Kamionką, przy drodze krajowej nr 24.

Remove ads
Sołectwo
Kamionna jest wsią sołecką[5] administrującą dwiema innymi osadami (przysiółkami) nie posiadającymi statutu sołectwa:
- Kamionna-Folwark (20 mieszk.),
- Wiktorowo (14 mieszk.).
Położenie geograficzne
Ochrona przyrody
Miejscowość leży w atrakcyjnej krajobrazowo i przyrodniczo Dolinie Kamionki. W 2004 roku na południe od Kamionny utworzono florystyczny rezerwat „Dolina Kamionki”, chroniący fragment doliny rzecznej w rynnie polodowcowej, lasu, terenów podmokłych z 13 stanowiskami roślinnymi, będący od 2019 r. Parkiem Krajobrazowym Doliny Kamionki, a poprzednio wchodzący, jako odrębny, mniejszy obszar znacznie oddalony względem głównego (większego) w rejonie Pszczewa, w skład Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, utworzonego w 1986 r. Sama wieś leży na północnej granicy tego parku.
Remove ads
Części wsi
Warunki hydrograficzne
Przez centralną część Kamionny przepływa Kamionka, lewobrzeżny dopływ Warty. W obrębie wsi leży też kilka niewielkich jezior wytopiskowych[8]:
Historia
Podsumowanie
Perspektywa


Miejscowość ma metrykę średniowieczną i pierwotnie związana była z Wielkopolską. Istnieje co najmniej od XIII wieku. Wymieniona została w 1261 w łacińskim dokumencie jako Camone, 1397 Camona, 1413 Camyona, 1425 Kame, 1428 Kamana, 1508 Kamynna, 1521 Kamień[9].
Miejscowość była wsią szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej, którzy od nazwy wsi posiadali odmiejscowe nazwisko Kamieńscy, a później należała do Prusińskich herbu Nałęcz. W latach 1390–1426 właścicielem wsi był kasztelan kamieński Dobrogost z Kolna oraz jego brat Niemierza Kamieński. W 1427 dokumenty sądowe odnotowują proces pomiędzy wdową Wichną z Kamienny oraz Janem Kamieńskim. W 1429 pełnomocnik podkomorzego kaliskiego Dobrogosta z Szamotuł przedłożył przed sądem dokument nabycia 1/3 miasta Kamionna, 1/3 Skrzydlewa oraz 1/3 Gorzynia. Dokument został zatwierdzony przez sąd. W 1435 Andrzej Kamieński i Mikołaj z Kamionny toczyli proces z Dobrogostem Koleńskim o granice pomiędzy dziedzinami Kamionna, a Kolnem oraz Prusimiem. W latach 1435–1448 właścicielem we wsi był Mikołaj Kamieński z Kamionny[9][10].
Już przed 1402 miejscowość otrzymała prawa miejskie jako miasto prywatne. W 1429 odnotowana po łacinie jako Oppidum. W 1434 miejscowość leżała w powiecie poznańskim Korony Królestwa Polskiego. Od 1405 była siedzibą własnej parafii, a w 1510 leżała w dekanacie Wronki. W 1580 do parafii Kamionna należały: Tuczępy, Gralewo, Głażewo, Durmowo, Skrzydlewo, Gorzyń, Gorzycko, Bielsko, Kolno, Popowo, Prusim oraz Mnichy[9].
Miasto odnotowane zostało w rejestrach podatkowych. W 1582 zapłaciło dwie grzywny tytułem podwójnego szosu, a także zapłaciło podatki od 16 półłanków po 15 groszy, od trzech szewców po 15 groszy, dwóch krawców po 15 groszy, a także od kowala, rzeźnika, kuśnierza po 15 groszy, od młyna o dwóch kołach po 24 grosze, od 3 komorników po 6 groszy, od jednego kotła gorzałczanego 24 grosze, od wyszynku gorzałki 12 groszy, a także czopowe płacone od święta na św. Marcina w latach 1580-1581 płacone od 58 warów (jeden war po 8 beczek) płacone po 20 groszt. Miasto zapłaciło także wtedy od 125 kwart gorzałki po 3 denary. W mieście istniał browar Jana Kamieńskiego, który w okresie od św. Marcina roku 1580 do św. Marcina 1581 zapłacił podatki od 84 beczek po jednym groszu oraz od trzech beczek śledzi zapłacił po 6 gr. Ogółem miasto zapłaciło 61 florenów, 10 groszy oraz 15 denarów[9].
W 1499 Mikołaj Kamieński wzniósł nowy kościół murowany w miejsce starego drewnianego. W XVII wieku uległ on zniszczeniu i został odrestaurowany nakładem ówczesnych właścicieli miejscowości Prusińskich herbu Nałęcz. W miejscowości oprócz opisanego kościoła był jeszcze drugi św. Mikołaja, który został rozebrany w 1822[10].
W 1582 w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów miasto Kamionna położone było w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[11][12]. Miasto jednak nie rozwinęło się na tyle aby zachować prawa miejskie, ponieważ już w XVI wieku zdegradowano je i zaliczano ponownie do wsi. W 1638 właściciele Kamionny wyjednali jednak u króla polskiego Władysława IV Wazy ponowne nadanie praw miejskich. Pomimo położenia na ważnym szlaku drogowym miasto ponownie się nie rozwinęło i ponownie zostało zdegradowane w 1874[13].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. Jako miasteczko leżące nad rzeczką Kamionną w powiecie międzychodzkim opisał je XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1882 liczyło 85 domów, w których mieszkało w sumie 766 mieszkańców w tym 666 katolików, 93 ewangelików oraz 7 izraelitów. Słownik wymienia w miejscowości także 113 analfabetów. W miasteczku znajdowała wówczas kilkuklasowa szkoła elementarna, agentura pocztowa, a w jego najbliższej okolicy dwie gorzelnie[10].
Miejscowość zachowała polski charakter etniczny i w 1920 r. traktat wersalski przyznał Kamionnę Polsce. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kamionna. W latach 1975–1998 Kamionna administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Remove ads
Urodzeni w Kamionnej
- Albin Łakomy – polski radiomechanik i radiotelegrafista, podoficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, starszy sierżant lotnictwa, cichociemny[14].
- Wincenty Nowaczyński – polski wojskowy, pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara niemieckiego nazizmu[15].
Zabytki
- Gotycki kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, zbudowany w 1499 roku – jeden z cenniejszych obiektów tego typu w Wielkopolsce, usytuowany na skraju głębokiej doliny Kamionki; jednonawowy, ceglany, nietynkowany, z przylegającą wieżą dzwonnicy. Wschodnia ściana zwieńczona efektownym, trójkondygnacyjnym szczytem.
- Stary słup milowy (mila pruska) – ustawiony wraz z budową szosy Poznań-Berlin w l. 1826–1835; od 2002 r. przeniesiony w pobliże kościoła NMP.
- W Kamionnie świetnie zachował się zwarty, małomiasteczkowy układ przestrzenny z kwadratowym rynkiem wraz z blokiem śródrynkowym oraz wychodzącymi zeń prostopadle ulicami, naruszony jedynie przebiciem głównej szosy przez południową ścianę rynku.
Remove ads
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads