Karniowice (powiat chrzanowski)

Karniowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim, w gminie Trzebinia.

Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie chrzanowskim, w województwie małopolskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie w Polsce.

Karniowice

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	chrzanowski
Gmina	Trzebinia
Wysokość	302-435,2[1] m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	1337[2]
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	32-545[3]
Tablice rejestracyjne	KCH
SIMC	0222870
Położenie na mapie gminy Trzebinia Karniowice
Położenie na mapie Polski Karniowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Karniowice
Położenie na mapie powiatu chrzanowskiego Karniowice
50°09′42″N 19°31′13″E[4]

Wąwóz w Parku Krajobrazowym Dolinki Podkrakowskie.

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Karniowice, po jej zniesieniu w gromadzie Młoszowa. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Karniowice^[5][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0222887	Doły	część wsi
0222893	Owczarnia	część wsi

Położenie

Karniowice położone są na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w mezoregionie Wyżyna Olkuska, częściowo na obszarze Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz w jego otulinie.

Przez Karniowice przepływa rzeka Dulówka, która w dalszym biegu zmienia nazwę na Krzeszówkę, a następnie na Rudawę i wpada w Krakowie do Wisły. Na znacznej części Karniowic znajdują się jedyne z nielicznych na świecie złóż słodkowodnego wapienia zwanego tutaj martwicą karniowicką^[7][8]. W Karniowicach znajduje się rezerwat przyrody "Ostra Góra"^[9]

Nazwa

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Karnyowicze wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[10].

Historia

Teren gdzie współcześnie znajdują się Karniowice najpewniej wchodził w skład państwa Wiślan, następnie państwa wielkomorawskiego, później po połączeniu ziem Wiślan z państwem Polan, pozostał przy Polsce do 1795 roku.

Od średniowiecza do 1795 roku wieś znajdowała się w województwie krakowskim. Po III rozbiorze Polski okolice Karniowic należały do dystryktu olkuskiego w ramach tzw. Galicji Zachodniej w zaborze austriackim. W 1809 roku teren Karniowic przyłączono do departamentu krakowskiego w granicach Księstwa Warszawskiego. W latach 1815–1845 w Rzeczypospolitej Krakowskiej jako jedna z 224 wsi.

W latach 1848–1918 należała do Wielkiego Księstwa Krakowskiego w ramach Cesarstwa Austriackiego. W latach 1918–1939 i 1945–1975 w woj. krakowskim. W okresie II wojny światowej należała do III Rzeszy i była miejscowością graniczną z Generalnym Gubernatorstwem.

W latach 1980–81 na terenie Karniowic w ramach KWK "Siersza" powstał Szyb Wschodni^[11], który zagłębiono do docelowej głębokości 262,8 m. Eksploatację Pola Wschodniego pokładów węgla w partii „A” KWK „Siersza” rozpoczęto w 1982 roku. Eksploatowano pokłady 207, 208 i 209-210. W 2001 r. Szyb Wschodni oraz całą KWK "Siersza" zlikwidowano.

Kościół

W 1914 roku wybudowano pierwsza kaplicę w Karniowicach na prywatnych działkach^[12]

1 listopada 1979 roku dekretem kard. Franciszka Macharskiego została erygowana Parafia Matki Bożej Szkaplerznej Karniowice-Dulowa w Karniowicach dla wiernych z: Karniowic, Dulowej i części Młoszowej. Pierwszym proboszczem został mianowany ks. Stanisław Fijałek.

Obiekty położone w Karniowicach

W Karniowicach powstał pierwszy w Europie nowożytnej kurhan, posiadający 3 poziomy – o wysokości 16 metrów i średnicy 26 metrów. W miejscowości jest kościół parafialny^[13] pod wezwaniem MB Szkaplerznej, wybudowany w latach 1978–1988, konsekrowany w 1989 oraz Wiejski Dom Kultury. Na terenie nazywanym Nowsie z boiskiem piłkarskim powstał teren rekreacyjny nazwany Błonia Karniowickie^[14]

Zobacz też

• Stanisław Fijałek