Klimontów (Sosnowiec)

Klimontów – wschodnia, duża dzielnica Sosnowca. W latach 1967–1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim, a w 1975 r. włączone do miasta Sosnowiec^[2].

Ten artykuł dotyczy dzielnicy Sosnowca. Zobacz też: inne miejsca o tej nazwie.

Klimontów

Dzielnica Sosnowca
Kolonia im. Wincentego Pstrowskiego
Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Sosnowiec
Prawa miejskie	1967–1975
W granicach Sosnowca	1975
SIMC	0943546
Powierzchnia	6,13 km²
Populacja (2014) • liczba ludności	14 739[1]
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	41-218
Tablice rejestracyjne	SO
Położenie na mapie Sosnowca Klimontów
Położenie na mapie Polski Klimontów
Położenie na mapie województwa śląskiego Klimontów
50°16′33″N 19°11′41″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Klimontów

Położenie

Klimontów pod względem historycznym znajduje się w Zagłębiu Dąbrowskim, administracyjnie jest dzielnicą miasta Sosnowiec.

Graniczy od północy z Zagórzem (rozbudowanym o tereny Klimontowa), od wschodu z Porąbką, od południa z Dańdówką, a od zachodu z Sielcem.

Wschodnim obrzeżem przebiega droga ekspresowa S1 nieposiadająca tutaj węzła.

W dzielnicy wyodrębnia się:

• Kolonia im. Wincentego Pstrowskiego („Domki fińskie”)
• Osiedle Zapolskiej
• Domy robotnicze przy ul. Kraszewskiego z początku XX wieku^[3]
• Osiedle Zielona Dolina
• Osiedle Wzgórze
• Osiedle Słoneczne
• Rabka (ulica Gacka)

Nazwa

Nazwa dzielnicy pochodzi od założyciela Klimunta, czyli staropolskiej wersji imienia Klemens. Franciszek Piekosiński wymienia jako zasadźcę osady Klimunta z rodu Lisów żyjącego w XII w.^[4].

Jan Długosz w spisanej w latach 1470–1480 księdze „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” wymienia Klimontów jako osobną wieś w formach „Clymonthow” oraz „Clymuntow”^[5].

Historia

Data	Wydarzenie
1228	Początki wsi „Klimutów” założonej na polach koło Zagórza[6].
1487	Król Kazimierz IV Jagiellończyk włącza Klimontów, Pogoń i Sielec do swoich dóbr będzińskich[7].
1630	Mieszkańców Klimontowa dziesiątkuje zaraza.
1795–1807	Wieś pod zaborem pruskim.
1807	Utworzenie z części ziem zaboru pruskiego, w tym z Klimontowa, Księstwa Warszawskiego.
1813	Na dzisiejszym rogu ulic Klonowej i Kornela Makuszyńskiego zostają pochowani żołnierze napoleońscy wracający spod Moskwy[7].
1815	Klimontów staje się częścią zaboru rosyjskiego.
5 maja 1863	Pacyfikacja przysiółka Rabka w odwecie za pomoc powstańcom styczniowym[7].
1898–1908	Budowa kopalni w Klimontowie[8].
1914–1918	Klimontów pod okupacją austriacką[9].
maj 1917	Strajk na kopalni[7].
listopad 1918	Milicja Ludowa PPS rozbraja wojska okupacyjne[10].
lato 1919	Epidemia czerwonki[11].
1921	Pożar osiedla i pandemia grypy hiszpanki[11].
marzec 1933	Dziesięciodniowy strajk głodowo-okupacyjny na kopalni spowodowany decyzją o zatopieniu szybów[12].
1 czerwca 1939	Uruchomienie pierwszego połączenia autobusowego na trasie Śródmieście Sosnowca – Maczki.
31 sierpnia 1939	II pluton 26 Eskadry Obserwacyjnej zajmuje lądowisko przy cmentarzu pekińskim[13].
4 września 1939	Stacjonujący od poprzedniego dnia we dworze sztab 55 Dywizji Piechoty oraz dowódca Grupy Operacyjnej „Śląsk” opuszczają Klimontów, który po południu zajmuje Wehrmacht mordują dziewięciu cywili[14].
8 października 1939	Zagłębie Dąbrowskie zostaje zaanektowane przez III Rzeszę[15].
jesień 1939	W Klimontowie tworzą się, wchodzące potem w skład Armii Krajowej, konspiracyjne grupy Związku Orła Białego oraz Polskiej Partii Socjalistycznej[a]. Napływ uchodźców z Górnego Śląska. Odtopienie i uruchomienie kopalni pod nazwą „Bismarck”[16][7].
1942	Swoją działalność w Klimontowie rozpoczyna Polska Partia Robotnicza[17].
1943	Do pracy na kopalni „Klimontów” skierowani zostają brytyjscy jeńcy wojenni. Przesiedlenie miejscowych Żydów do sosnowieckiego Getta[18][19].
24 stycznia 1945	Należący zarówno do Armii Krajowej, jak i Armii Ludowej górnicy ratują miejscową kopalnię przez zatopieniem, a tego samego dnia Armia Czerwona zajmuje Klimontów tracąc przy tym 49 zabitych żołnierzy[7][16][20].
1 maja 1952	Uruchomienie połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca.
13 listopada 1954	Nadanie statusu osiedla typu miejskiego.
4 marca 1957	Ustanowienie rzymskokatolickiej Parafia Chrystusa Króla[21].
1958–1960	Budowa klimontowskiego kościoła.
1 maja 1959	Uruchomienie połączenia tramwajowego między Klimontowem i Porąbką.
1967	Uzyskanie praw miejskich.
1974	Z połączanie kopalń „Klimontów” i „Mortimer-Porąbka” powstaje KWK „Czerwone Zagłębie”[22].
1 czerwca 1975	Utrata statusu miasta, przyłączenie do Sosnowca jako dzielnica[2].
24 kwietnia 1996	Powstaje Stowarzyszenie Rozwoju Klimontowa[23].
31 grudnia 1998	Zakończenie wydobycia węgla w KWK „Porąbka-Klimontów” (do 1992 „Czerwone Zagłębie”)[24].
10 września 1999	W dzielnicy powstaje Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu[25].

Osoby związane z Klimontowem

• Jan Blacha
• Władysław Gęborek
• Wanda Malczewska
• Zdzisław Patoła
• Jacek Siemieński^[26]
• Henryk Woźniak

Zobacz też

• Gmina Klimontów
• Gromada Klimontów
• Pomnik Jana Pawła II na Placu im. Papieża Jana Pawła II w Klimontowie
• Zagłębie Dąbrowskie

Uwagi

1. Podczas okupacji Polska Partia Socjalistyczna działała pod nazwą „Ruch Mas Pracujących Polski Wolność-Równość-Niepodległość” (do oficjalnej nazwy powrócono 2 maja 1944). W Zagłębiu Dąbrowskim przez cały okres II wojny światowej używano jednak tradycyjnej nazwy partii.