Konrad von Soest

Konrad von Soest, znany również jako Conrad van Sost (ur. ok. 1370 w Dortmundzie^[1], zm. po 1422) – malarz działający na terenie Westfalii, główny twórca tzw. szkoły westfalskiej, reprezentuje styl w malarstwie tablicowym w okresie gotyku zwany stylem pięknym. Artysta ten odegrał ważną rolę w sztuce dworskiej północnych krajów Rzeszy i wywarł silny wpływ na sztukę przełomu XIV i XV stulecia. Konrad von Soest prowadził własny warsztat, dzięki swojemu małżeństwu związany został z elitą patrycjatu w Dortmundzie.

Św. Józef – fragment ołtarza Najświętszej Marii Panny

Fragment Ołtarza z Bad Wildungen

Ukrzyżowanie – część środkowa Ołtarza Bernswordtów

Detal ołtarza z Bad Wildungen

Życie

Obywatel Dortmundu

W 1925, Luise von Winterfeld, dyrektor dortmundzkiego archiwum, zebrała archiwalne wzmianki na temat Konrada von Soesta^[2]. Po ich analizie początkowo uważała, iż jego obywatelstwa dowodzi brak godności artysty w dortmundzkiej liście nowych obywateli miasta (Neubürgerlisten)^[3] następnie wywnioskowała ona, że Konrad był synem mieszkańca Dortmundu „Wernerus pictor de Sosato”. Ta hipoteza uważana jest obecnie za niepoprawną, ponieważ zachowane listy nie są kompletne^[4]. Louise von Winterfeld zwróciła ponadto uwagę, iż Konrad von Soest podczas przysięgi ślubnej nie identyfikował się z Radą Miejską Dortmundu.

Małżeństwo z Gertrudą

Umowa ślubu („Morgensprache”), spisana pomiędzy „Conrad von Soest” i Gertrudą, córką „Lambertes van Munster”, jest datowana na 11 lutego 1394^[5]. Dzień po święcie św. Scholastyki para małżeńska wyszczególniła swoje dziedzictwo.

Nie tylko wielkość sum w spadkach pary małżeńskiej była uderzająca. O wysokiej pozycji społecznej Konrada i Gertrudy świadczyła obecność świadków – osobistości o dużej prominencji. Zarówno dla Konrada, jak i dla Gertrudy, swoje gwarancje zapewnili szczególnie poważani patrycjusze.

Ślub pomiędzy Konradem i Gertrudą mógł mieć także polityczne znaczenie, co mogło wyjaśnić polityczną znakomitość świadków: wśród sześciu świadków – ludzi mieszczaństwa – znalazł się wiceprzewodniczący członek obecnej rady miasta z 1394, Herrmann Klepping, członek rady, Detmar Klepping oraz dwóch przewodniczących rady z kolejnej kadencji, którzy rozpoczęli piastować swój urząd wkrótce po ślubie, Arnd Sudermann i Lambert Berswordt^[6].

Malarz Dortmundu

Według listy spisanej przez Bractwo Najświętszej Marii Panny z 1396, dom Konrada von Soesta znajdował się w Ostenhellweg na terenie dortmundzkiego Starego Miasta. Na Ostenhellweg, mieszkali także inni dwaj artyści – Lambert i Hermann, którzy prawdopodobnie działali w warsztacie Konrada^[7]. Lista Bractwa św. Mikołaja wspomina Konrada von Soesta: „Mester Conrad, meler” i notuje dom przy Wißstraße jako miejsce zamieszkania artysty. Źródło to nie wzmiankuje o kolejnych relacjach Konrada. Odnośnie do bractw działających w Dortmundzie zostało zauważone, iż miały one szeroki zakres kompetencji i wysoką pozycję w mieście, w rezultacie członkostwo w bractwie wiąże się z pewnymi nobilitacjami. W pobliskiej Kolonii bractwa były bardziej zintegrowane od strony organizacyjnej^[8]. Jednakże znacząca rola Konrada von Soesta wywodzi się przede wszystkim z jego wkładu w malarstwo.

Konrad von Soest, Ołtarz Najświętszej Marii Panny, 1420 r.

Dzieła

Fragment ołtarza Najświętszej Marii Panny

Dzieła przypisywane Konradowi von Soest reprezentują malarstwo tablicowe, przede wszystkim retabula ołtarzowe, z których kilka zachowało się w całości. Od strony stylistycznej dostrzegalna jest recepcja malarstwa książkowego, przede wszystkim francuskiego. Ponadto znane było artyście malarstwo tablicowe z rejonów Burgundii oraz Niderlandów.

• Ołtarz z Bad Wildungen – ołtarz główny w kościele parafialnym w Bad Wildungen – tryptyk namalowany ok. 1403. Przedstawia on sceny z życia Jezusa Chrystusa. Pośrodku kompozycji scena Ukrzyżowania. W obrazach tego tryptyku można zauważyć wątki rodzajowe wpisane w sceny religijne, dobre opracowanie szczegółów, wprowadzanie innowacji w detalach, m.in. po raz pierwszy na północ od Alp zostały zilustrowane okulary^[9].
• Ołtarz Berswordstów – ołtarz namalowany dla dortmundzkiej rodziny mieszczańskiej Berswordt z przedstawieniem św. Reinolda jako rycerza, patrona dortmundzkiej fary, ok. 1395 r. Obecnie w północnej nawie dortmundzkiego kościoła NMP (Marienkirche).
• Ołtarz Najświętszej Marii Panny – ołtarz główny w kościele NMP w Dortmundzie, ok. 1420.
• ponadto przypisuje się artyście obraz z przedstawieniem św. Mikołaja z kaplicy św. Mikołaja w Soest. Obecnie w Federalnym Muzeum Sztuki i Historii Kultury w Münster.