Krótkonosek

Krótkonosek^[5] (Cynopterus) – rodzaj latających ssaków z podrodziny Cynopterinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Krótkonosek

Cynopterus
F. Cuvier, 1824[1]
Krótkonosek krótkouchy (C. brachyotis)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Rodzina	rudawkowate
Podrodzina	Cynopterinae
Plemię	Cynopterini
Rodzaj	krótkonosek
Typ nomenklatoryczny
Pteropus marginatus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810 (= Vespertilio sphinx Vahl, 1797)
Synonimy
Pachysoma[a] I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1828[2] Cyanopterus[b]: B.H. Hodgson, 1847[3] Niadius G.S. Miller, 1906[4]
Gatunki
7 gatunków – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowej i południowo-wschodniej Azji^[6][7][8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 72–127 mm, długość ogona 5–19 mm, długość ucha 14–23 mm, długość tylnej stopy 11–20,5 mm, długość przedramienia 54,3–89,5 mm; masa ciała 19–84 g^[7][9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1824 roku przyrodnik Frédéric Cuvier w publikacji własnego autorstwa zatytułowanej Zęby ssaków^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) krótkonosek sfinksowy (C. sphinx).

Etymologia

• Cynopterus (Cyanopterus): gr. κυων kuōn, κυνος kunos ‘pies’; πτερον pteron ‘skrzydło’^[10].
• Pachysoma: gr. παχυς pakhus ‘duży, tęgi’; σωμα sōma, σωματος sōmatos ‘ciało’^[11]. Gatunek typowy: Geoffroy Saint-Hilaire wymienił trzy gatunki – Pachysoma duvaucelii I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1828 (= Pachysoma brachyotis S. Müller, 1838), Pteropus titthæcheilus Temminck, 1825 i Pachysoma diardii I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1828 (= Pteropus titthæcheilus Temminck, 1825) – z których gatunkiem typowym jest Pteropus titthaecheilus Temminck, 1825.
• Niadius: Nias, Indonezja^[4]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cynopterus princeps^[c] G.S. Miller, 1906.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^{[12][9][6][5]}:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[5]	Podgatunki[7][6][9]	Rozmieszczenie geograficzne[7][6][9]	Podstawowe wymiary[7][9][d]	Status IUCN[13]
	Cynopterus sphinx	(Vahl, 1797)	krótkonosek sfinksowy	6 podgatunków	Pakistan i Indie (z wyjątkiem pustyni Thar) na wschód do południowej Chińskiej Republice Ludowej, na południe do Wielkich Wysp Sundajskich, zachodnia Sumbawa, południowe Celebes i wiele innych wysp; zakres wysokości: 0–400 m n.p.m.	DC: 8,9–10,9 cm DO: 1,3–1,8 cm DP: 6,7–7,6 cm MC: 28–70 g	LC
	Cynopterus brachyotis	(S. Müller, 1838)	krótkonosek krótkouchy	8 podgatunków	południowe i północno-wschodnie Indie, Sri Lanka, Bhutan, Bangladesz i północna Mjanma do Wietnamu, na południe do Wielkich Wysp Sundajskich, Andamany i Enggano; niepotwierdzony w południowej CHińskiej Republice Ludowej; zakres wysokości: 0–1600 m n.p.m.	DC: 7,2–9,6 cm DO: 1–1,6 cm DP: 5,5–6,6 cm MC: 27–45 g	LC
	Cynopterus horsfieldii	J.E. Gray, 1843	krótkonosek sundajski	4 podgatunki	zachodnia i środkowa Tajlandia, Półwysep Malajski (z wyspą Tioman)., Wielkie Wyspy Sundajskie, Lombok, i Flores; być może Sumbawa; zakres wysokości: 0–1460 m n.p.m.	DC: 8,5–12 cm DO: 1,2–1,9 cm DP: 6,4–8,9 cm MC: 43–63 g	LC
	Cynopterus luzoniensis	(W.C.H. Peters, 1861)	krótkonosek uprawowy	gatunek monotypowy	endemit Filipin: Palawan, Archipelag Sulu (Sibutu, Sanga-Sanga i Bongao); zakres wysokości: 0–1600 m n.p.m.	DC: 9,5–10,8 cm DO: 0,9–1,4 cm DP: 5,7–6,8 cm MC: 26–45 g	LC
	Cynopterus minutus	G.S. Miller, 1906	krótkonosek drobny	gatunek monotypowy	Sumatra (wraz z wyspą Nias), Borneo, Jawa i Celebes	DC: 7,6–8,3 cm DO: 1–1,2 cm DP: 5,4–5,9 cm MC: 19–24 g	LC
	Cynopterus nusatenggara	D.J. Kitchener & Maharadatunkamsi, 1991	krótkonosek wyspowy	3 podgtaunki	Małe Wyspy Sundajskie (od bali do Wetar, Timoru i Bahar); zakres wysokości: do 100 m n.p.m.	DC: około 8,8 cm DO: około 0,5 cm DP: 55–6,5 cm MC: 24–37 g	LC
	Cynopterus titthaecheilus	(Temminck, 1825)	krótkonosek indonezyjski	3 podgatunki	Sumatra (wraz wyspami Nias, Krakatau i Sebesi), Jawa, Bali, Lombok i Timor; zakres wysokości: 0–800 m n.p.m.	DC: 11,4–12,7 cm DO: 0,9–1,2 cm DP: 7,4–8,4 cm MC: 76–84 g	LC

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

1. Młodszy homonim Pachysoma Macleay, 1821 (Coleoptera).
2. Niepoprawna późniejsza pisownia Cynopterus F. Cuvier, 1824.
3. Podgatunek C. horsfieldii.
4. DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała