Krocionogi właściwe

Krocionogi właściwe^[1], julusy^[2] (Julida) – rząd wijów z gromady dwuparców i nadrzędu Juliformia. Obejmuje około 750 opisanych gatunków.

Krocionogi właściwe

Julida
Brandt, 1833
Cylindroiulus caeruleocinctus z rodziny Julidae
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	wije
Gromada	dwuparce
Podgromada	Chilognatha
Infragromada	Helminthomorpha
(bez rangi)	Eugnatha
Nadrząd	Juliformia
Rząd	Julida
Synonimy
Zygocheta Cook, 1895 Symphyognatha Verhoeff, 1910

Blaniulus guttulatus z rodziny Blaniulidae

Opis

Dorosłe formy tych dwuparców osiągają od 10 do 120 mm długości ciała^[3], ale 50 mm przekraczają rzadko^[1]. Ich kształt jest silnie wydłużony i walcowaty. Mają od 30 do 90 pierścieni zagłowowych^[3][1]. Często tylne krawędzie pierścieni zaopatrzone są w rzędy szczecinek. Głowę cechuje niedochodząca do wargi górnej linia szwu środkowego oraz gnathochilarium o przylegających pieńkach szczęk. U samców odnóża pierwszej pary są zmodyfikowane w haczyki, a ósmej i dziewiątej tworzą gonopody, z których tylne biorą udział w przekazywaniu nasienia w trakcie kopulacji^[3].

Występowanie

Takson głównie eurazjatycki, najliczniejszy w strefie umiarkowanej półkuli północnej^[4]. W Ameryce Północnej jego przedstawiciele występują od środkowej Alaski, Jukonu i Quebecu po Florydę, Meksyk i Gwatemalę^[5]. Znane są z prawie całej Europy, Makaronezji, północnych krańców Afryki, palearktycznej części Azji oraz Azji Południowo-Wschodniej, gdzie sięgają po równik. Na północy przekraczają koło podbiegunowe na Islandii, w Norwegii oraz na Półwyspie Jamalskim^[4]. W Polsce jest to najliczniejszy rząd dwuparców, reprezentowany przez 46 gatunków^[1] (zobacz: krocionogi właściwe Polski).

Systematyka

Takson ten wprowadzony został w 1833 przez Johanna Friedricha von Brandta^[6]. Według analiz filogenetycznych Enghoffa z 1984 Julida zajmują pozycję siostrzaną względem Spirobolida, tworząc z nimi klad siostrzany dla Spirostreptida^[7]. Według analizy morfologicznej Regiera i innych z 2005 Julida są siostrzane względem Spirostreptida i wraz z nimi tworzą klad siostrzany dla Spirobolida^[7][8]. Według analizy Regiera i Shultza z 2001 zajmują pozycję siostrzaną względem kladu objemującego Colobognatha i węzławce^[9]. Analiza molekularna Regiera i innych z 2005 metodą największej parsymonii umieszcza je jako siostrzane dla Spirostreptida lub kladu Chordeumatida+Callipodida^[8].

Należy tu około 750 gatunków. Klasyfikuje się je w 5 nadrodzinach^[10]:

• Blaniuloidea C. L. Koch, 1847
• Juloidea Leach, 1814
• Nemasomatoidea Bollman, 1893
• Paeromopodoidea Cook, 1895
• Parajuloidea Bollman, 1893