Mleczaj żółtawy

Mleczaj żółtawy (Lactarius aspideus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Mleczaj żółtawy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj żółtawy
Nazwa systematyczna
Lactarius aspideus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol.: 336 (Uppsala, 1838)
Zasięg
Zasięg w Europie i Azji

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Gatunek Lactarius aspideus został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Eliasa Friesa (jako Agaricus aspideus) w drugim tomie „Observationes mycologicae” z 1818 r. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez tego samego autora w „Epicrisis systematis mycologici” z 1838 r.^[2]

Niektóre synonimy naukowe^[3]:

• Agaricus aspideus Fr. 1818
• Lactarius uvidus var. aspideus (Fr.) Quél. 1886
• Lactifluus aspideus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r.^[4]

Morfologia

Wytwarza naziemne owocniki złożone z kapelusza i trzonu, których miąższ zbudowany jest z kulistawych komórek (sferocytów) powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełom. Kapelusz średnicy 5–10 cm, żółty, mięsisty, płaski z wgłębieniem, u młodych owocników z filcowatym brzegiem. Hymenofor blaszkowy, blaszki białawe, przebarwiające się purpurowo-fioletowo po uszkodzeniu. Trzon cylindryczny, o długości ok. 5 cm, grubości powyżej 1,2 cm, przy podstawie rozszerzony, pusty w środku, o filcowatej i nieco lepkiej powierzchni. Miąższ białawy, po przełamaniu przebarwiający się fioletowo, wydzielający białe, również fioletowiejące po wyschnięciu mleczko.

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie^[5]. W Polsce gatunek rzadki. Do 2003 r. podano w piśmiennictwie mykologicznym tylko 4 jego stanowiska: w Komasówce, Krakowie, Ojcowskim Parku Narodowym i Pienińskim Parku Narodowym^[4], ale w późniejszych latach podano wiele nowych stanowisk^[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wymarcie^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Holandii, Szwecji^[4].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych, na ziemi, pod wierzbami, olszami i brzozami. Owocniki wytwarza od lipca do października^[4].