Luckau

Luckau (dolnołuż. Łukow, wym. [ˈwukɔw]; pol. hist. Łuków^[2]) – miasto we wschodnich Niemczech, w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Dahme-Spreewald.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Luckau

Barokowe kamienice w Rynku
Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Burmistrz	Gerald Lehmann
Powierzchnia	207,44 km²
Wysokość	63 m n.p.m.
Populacja (15 maja 2022) • liczba ludności • gęstość	9 184[1] 44 os./km²
Nr kierunkowy	03544, 035324, 035439, 035453, 035454, 035456
Kod pocztowy	15926
Tablice rejestracyjne	LDS, LC, KW, LN
Położenie na mapie Brandenburgii Luckau
Położenie na mapie Niemiec Luckau
51°51′N 13°43′E
Strona internetowa

Geografia

Historycznie położone jest na Dolnych Łużycach. Luckau leży na północno-zachodnich krańcach Wzniesień Łużyckich (Lausitzer Grenzwall) nad rzeką Berste, około 75 km na południe od Berlina, 45 km na północny zachód od Chociebuża i nieco ponad 100 km na północny wschód od Lipska. Miasto powiatowe Lubin jest oddalone o 16 km.

Historia

Najstarsza znana wzmianka o słowiańskiej osadzie Łukow pochodzi z 1230. Od 1367 miejscowość leżała w granicach Królestwa Czeskiego. W 1468 miasto opowiedziało się przeciwko królowi czeskiemu Jerzemu z Podiebradów^[3], trafiając tym samym we władanie Węgier, po czym po śmierci węgierskiego króla Macieja Korwina w 1490 powróciło do Czech. Od 1492 było jednym z głównych miast Dolnych Łużyc. W tym czasie Luckau było mieszanym niemiecko- i łużyckojęzycznym miasteczkiem w okolicy łużyckojęzycznej. Na mocy pokoju praskiego w 1635 przeszło do Saksonii, trafiając w efekcie pod panowanie królów Polski Augusta II i Augusta III w latach 1697–1763, a po kongresie wiedeńskim w 1815 zostało zajęte przez Prusy, by zostać z nimi częścią Niemiec w 1871. Już w 1816 roku Luckau stało się siedzibą powiatu. Przez miasto prowadziła jedna z głównych dróg ucieczki powstańców listopadowych z Polski na Wielką Emigrację^[4].

W czasie II wojny światowej znajdowało się tu niemieckie nazistowskie więzienie, któremu podlegało kilka obozów pracy przymusowej w regionie^[5]. Po II wojnie światowej miasto weszło w skład radzieckiej strefy okupacyjnej, a od 1949 do 1990 należało do NRD i było miastem powiatowym w okręgu Chociebuż. W 1993 roku miasto straciło status miasta powiatowego na rzecz Lubina w nowo powstałym powiecie Dahme-Spreewald. Szczególnie w wyniku reform administracyjnych w latach 90. i 2000. rozszerzono teren miasta o znaczną liczbę okolicznych wsi.

Zabytki

Luckau należy do miast brandenburskich z historycznym centrum (Städte mit historischen Stadtkernen). Stare miasto w Luckau zostało w dużej mierze oszczędzone od wojny i innych zniszczeń w ciągu ostatnich kilku stuleci i charakteryzuje się dobrze zachowaną zabytkową zabudową z XVII do XX wieku.

W miejscowości zachowały się liczne zabytki, m.in.:

• Gotycki ewangelicki kościół św. Mikołaja (St. Nikolaikirche) z XIV-XV wieku; wewnątrz znajdują się barokowe organy z XVIII wieku,
• Wieża Hausmanna z kaplicą św. Jerzego (Hausmannsturm mit St. Georgenkapelle) z XIV wieku,
• Pozostałości murów miejskich z Czerwoną Wieżą (Roter Turm) z XIII-XIV wieku,
• Barokowe kamieniczki na rynku,
• Ratusz z XVIII wieku, obecnie w stylu neoklasycystycznym,
• Kompleks ogrodowo-pałacowy Schlossberg.

• 
  Kościół św. Mikołaja
• 
  Wieża Czerwona
• 
  Mury miejskie
• 
  Ratusz
• 
  Pałac Schlossberg
• 
  Kościół w Duben
• 
  Pałac w Fürstlich Drehna

Osobny artykuł: Kościół w Duben.

W Duben, części miasta, znajduje się kościół autostradowy (Autobahnkirche) z muru pruskiego, wybudowany w XVII wieku. Z kolei w innej części Luckau, w Fürstlich Drehna, wznosi się pałac na wodzie, pierwotnie zamek, z XIV-XVI wieku otoczony parkiem.

Demografia

^[6]

Rok Populacja 1875 11 475 1890 11 369 1910 10 947 1925 11 083 1939 11 022 1946 15 343 1950 14 672 1964 13 011

Rok Populacja 1971 12 746 1981 12 318 1985 11 926 1989 11 514 1995 10 751 2000 11 104 2005 10 642 2010 10 130

Rok Populacja 2015 9 533 2016 9 574 2017 9 729 2018 9 582 2019 9 565 2020 9 443

Gospodarka

Obecnie działają w Luckau przede wszystkim małe przedsiębiorstwa przemysłowe i usługowe, zlokalizowane głównie w strefie gospodarczej na wschodnich obrzeżach miasta.

Transport

W mieście krzyżują się drogi krajowe: B87 przebiegająca z Frankfurtu nad Odrą do Lipska, B96 z Berlina do Finsterwalde oraz B102 w kierunku na Jüterbog. Najbliższy węzeł Duben przy A13 z Berlina do Drezna oddalony jest o około 10 km.

W związku z likwidacją ruchu pasażerskiego na linii kolejowej Falkenberg – Beeskow, miasto obecnie nie posiada działającej stacji kolejowej. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w oddalonym o 8 km Uckro przy linii kolejowej Berlin – Drezno. Istnieją bezpośrednie połączenia autobusowe do Lubina, Lübbenau, Calau, Golßen, Crinitz i Dahme/Mark.

Współpraca

Miejscowości partnerskie i zaprzyjaźnione^[7]:

• Polska: Sława
• Badenia-Wirtembergia: Plochingen
• Dolna Saksonia: Ilsede
• Nadrenia Północna-Westfalia: Warburg
• Saara: Merzig

Zobacz też

• Luckau (Wendland)