Magdalis carbonaria

Magdalis carbonaria – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Europy Zachodniej po Syberię. Jest fitofagiem brzozy brodawkowatej.

Magdalis carbonaria
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	ryjkowcowate
Podrodzina	Mesoptilinae
Plemię	Magdalidini
Rodzaj	Magdalis
Podrodzaj	Magdalis (Odontomagdalis)
Gatunek	Magdalis (Odontomagdalis) carbonaria
Synonimy
Curculio carbonaria Linnaeus, 1758 Odontomagdalis atramentaria Germar, 1824 Odontomagdalis atrocyanea Boheman, 1843 Odontomagdalis tridentina Gradl, 1881 Odontomagdalis bohemani Winkler, 1932 Thamnophilus asphaltinus Schoenherr, 1836

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Curculio carbonaria^[1]. Epitet gatunkowy pochodzi z łaciny i oznacza „węglowa”, nawiązując do ubarwienia zwierzęcia^[2].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 3 do 6 mm. Ubarwienie ma czarne z lekkim połyskiem, tylko trzonek i biczyk czułków, a rzadziej też stopy mają odcień brunatnoczarny. U samca głowa jest stożkowata, a ryjek niewiele od niej dłuższy, w nasadowej części matowy, a w wierzchołkowej szerszy i nieco połyskujący. Głowa samicy jest szersza, a ryjek znacznie od niej dłuższy, słabo błyszczący, lekko rozszerzony ku wierzchołkowi. Przedplecze jest szersze niż dłuższe, o lekko błyszczącej, gęsto i grubo punktowanej powierzchni. Boki przedplecza są zaokrąglone, w przedniej części zaopatrzone w grupę ostrych ziarenek. Tylne kąty są ostre, silnie odgięte na zewnątrz. Tarczka jest dość duża, w przedniej części pochylona w dół, w tylnej leżąca na poziomie pokryw. Pokrywy są szersze od nasady przedplecza. Rzędy są silnie wgłębione i na całej długości równej szerokości, zaś międzyrzędy są bardzo wąskie, silnie wypukłe, pokryte drobną i łuskowatą rzeźbą, niepunktowane. Odnóża przedniej pary stykają się biodrami i mają wyraźne wcięcia w nasadowych odcinkach krawędzi wewnętrznych goleni. Uda wszystkich par mają ząbki, szczególnie duże na parze przedniej^[3].

Ekologia i występowanie

Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są fitofagami brzozy brodawkowatej. Owady dorosłe żerują od maja do czerwca na liściach rośliny żywicielskiej (foliofagi). Larwy są saproksylofagiczne. Żerują w górnych, martwych lub obumierających gałęziach o średnicy 2–10 cm, w których drążą pod korą wężykowate korytarze o długości od 5 do 6 cm^[4].

Parazytoidami tego wałczyka są Spathius curvicaudis^[5], Spathius erythrocephalus^[6] i Spathius rubidus, błonkówki z rodziny męczelkowatych^[5][6].

Gatunek palearktyczny, znany z Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii oraz europejskiej^[1] i syberyjskiej części Rosji^[4][3].