Marek Walczewski

Marek Walczewski (ur. 9 kwietnia 1937 w Krakowie, zm. 26 maja 2009 w Warszawie)^[1] – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.

Marek Walczewski

Karykatura i podpis Marka Walczewskiego
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1937 Kraków
Data i miejsce śmierci	26 maja 2009 Warszawa
Zawód	aktor
Współmałżonek	Anna Polony (1961–1974; rozwód) Małgorzata Niemirska (1974–2009; jego śmierć)
Lata aktywności	1960–2005
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w Krakowie, w rodzinie o lwowskich korzeniach. Był młodszym bratem Jacka Walczewskiego, inżyniera i naukowca, konstruktora rakiet meteorologicznych. Ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie. Uczęszczał do szkoły muzycznej do klasy skrzypiec i był reprezentantem Polski juniorów w szermierce^[2]. Studiował architekturę, jednak nie ukończył tego kierunku^[3]. W 1960 ukończył studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie^[4].

Po ukończeniu szkoły aktorskiej zadebiutował na scenie Teatru Słowackiego w Krakowie w Sławnej historii o Troilusie^[5]. W latach 1964–1972 grał w Starym Teatrze w Krakowie^[4]. W 1972 przeprowadził się do Warszawy^[6], gdzie krótko grał w teatrach: Współczesnym (1972), Ateneum (1972), Dramatycznym (1972–1982, 1992–) i Studio (1982–1992)^[4]. Za rolę Ojca w dramacie Tadeusza Różewicza Pułapka (reż. Jerzy Grzegorzewski) otrzymał w 1984 Nagrodę Aktorską I stopnia na 24. Festiwalu Polskiej Sztuki Współczesnej we Wrocławiu^[4].

Jako aktor filmowy zadebiutował rolą w filmie Andrzeja Munka Pasażerka (1961)^[7]. Następnie zagrał m.in. w ekranizacjach: Wesele i Ziemia obiecana (1975) Andrzeja Wajdy oraz w Nocach i dniach (1975) Jerzego Antczaka i w Blaszanym bębenku Volkera Schloendorffa^[4]. W 1981 i 1983 został ubonorowany Nagrodą I Stopnia Komitetu ds. Radia i Telewizji^[4]. Sporadycznie reżyserował spektakle teatralne, m.in. Kochanego kłamcę (1987) Kilty’ego w Teatrze Za Dalekim w Warszawie oraz Katarzynę II (1989) według pamiętników carycy w Teatrze Studio w Warszawie^[4].

Wycofał się z zawodu z powodu choroby Alzheimera^[8]. Został pochowany 1 czerwca 2009 na cmentarzu w Pyrach na Ursynowie w Warszawie.

Życie prywatne

Od 1961 do 1974 roku był mężem aktorki Anny Polony, a od 1974 roku do śmierci – aktorki Małgorzaty Niemirskiej^[9].

Filmografia

Grób Marka Walczewskiego na cmentarzu w Pyrach

Odcisk dłoni Marka Walczewskiego w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

• 1963: Pasażerka – Tadeusz, narzeczony Marty
• 1968: Ruchome piaski – ojciec Grzegorza
• 1971: Trzecia część nocy – Rozenkranc
• 1972: Wesele – Gospodarz
• 1972: Przeprowadzka – ksiądz
• 1973: Nocleg – gospodarz Zyga
• 1973: Stacja bezsenność – hipnotyzer
• 1974: S.O.S. – Hubert Stańczyk
• 1974: Ziemia obiecana – Bum-Bum
• 1974: Święty Mikołaj pilnie poszukiwany – Kufel
• 1975: Ziemia obiecana – Bum-Bum (odc. 1 i 4)
• 1975: Dom moich synów – Wiktor Górecki
• 1975: Dzieje grzechu – bandyta Płaza-Spławski
• 1975: Noce i dnie – Daleniecki, właściciel majątku w Sarbinowie
• 1975: Trzecia granica – major Smyga
• 1975: W środku lata – przewoźnik Długonos
• 1976–1977: Polskie drogi – Henryk Gorączko, agent Abwehry
• 1976: Przepłyniesz rzekę – robotnik Czul
• 1976: Wergili – oświęcimiak
• 1977: Śmierć prezydenta – Eligiusz Niewiadomski
• 1978: Do krwi ostatniej... – Władysław Anders
• 1979: Blaszany bębenek – Schugger-Leo
• 1979: Chciałbym się zgubić – dyrektor domu dziecka
• 1979: Do krwi ostatniej – Władysław Anders (odc. 1-4)
• 1979: Golem – Pernat
• 1980: Spotkanie na Atlantyku – Walter
• 1980: Błękitna strzała – Karol Lisowski
• 1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – Ignacy Jan Paderewski (odc. 13)
• 1981: Cień – ojciec Anny
• 1981: Wojna światów – następne stulecie – rejestrator w komisji
• 1982: Dolina Issy – czarownik Masiulis
• 1982: Sto jedenasty – Selfridge
• 1983: Synteza – rektor Diaz
• 1984: Hania – stary Mirza
• 1984: O-bi, o-ba. Koniec cywilizacji – szef Softa
• 1984: Umarłem, aby żyć – doktor Roman
• 1984: Vabank II, czyli riposta – naczelnik Twardyjewicz
• 1985: Zdaniem obrony – poseł Kazimierz Kubicki (odc. 3)
• 1985: Ga, ga. Chwała bohaterom – Śledczy
• 1985: Gra w ślepca – Stary
• 1985: Pan W. – poszkodowany
• 1986: Cudzoziemka – January
• 1986: Druga strona słońca – Włodzimierz Oksza, pisarz
• 1986: Lucyna – Wacek
• 1986: Nikt nie jest winien – Ryszard
• 1987: Kingsajz – tata Ali
• 1987: Zabij mnie glino – paser
• 1988: Chichot Pana Boga – Weber
• 1988: Crimen – kapitan Stefan Ligęza
• 1988: Koniec – Emilian, kierownik działu kadr
• 1988: Zmowa – VIP
• 1989: Co lubią tygrysy – seksuolog
• 1989: Janka – właściciel kinematografu
• 1989: Złoty wiek Transylwanii – Mihály Teleki
• 1990: Havet Stiger – Węgier
• 1990: Seszele – Skowroński, dyrektor opery
• 1991: Dzieci wojny – wariat
• 1991: Głos – rycerz
• 1992: Enak – urzędnik Departamentu Stanu
• 1992: Kawalerskie życie na obczyźnie – karuzelnik Schumann
• 1993: Dwa księżyce – mecenas
• 1993: Pajęczarki – artysta malarz
• 1993: Rozmowa z człowiekiem z szafy – nauczyciel
• 1993: Taranthriller – sprzedawca
• 1993–1994: Bank nie z tej ziemi – Bob Maski, agent „Dołu”
• 1994: Kim Pan jest, Panie Szulkin? – on sam
• 1995: Les Milles – profesor Pick
• 1996: Dzień wielkiej ryby – mecenas
• 1997–1998: 13 posterunek – Stępień
• 1998: Ekstradycja 3 – X
• 1998: Złoto dezerterów – pułkownik SS
• 1999: Ja, Malinowski (odc. 9)
• 1999: Patrzę na ciebie, Marysiu – ojciec Michała
• 2000: 13 posterunek 2 – Stępień
• 2001: Wiedźmin – Eyck z Denesle
• 2003: Ubu Król – generał
• 2004: Ono – ojciec Ewy

Występy gościnne

• 1977: Noce i dnie – Włodzimierz Daleniecki, właściciel Serbinowa (odc. 5 i 10)
• 1999: Świat według Kiepskich – lekarz (odc. 10)
• 2001: Złotopolscy – mecenas Śliwicki (odc. 307)
• 2001: Marszałek Piłsudski – Lucjan Żeligowski (odc. 6)
• 2002: Wiedźmin (serial) – Eyck z Denesle (odc. 4)
• 2005: Boża podszewka II – Niemiec (odc. 4)

Odznaczenia i nagrody

• Złoty Krzyż Zasługi (1977)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1986)
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (pośmiertnie, 2009)^[10]
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1988)
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1986)
• Złota Odznaka „Za zasługi dla miasta Krakowa” (1971)
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za twórczość radiową i telewizyjną (1974)
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia – dwukrotnie (1981 i 1983)
• Nagroda ministra kultury i sztuki w dziedzinie teatru (2004)
• FPFF (2004)
• List gratulacyjny od Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego (12 kwietnia 2006)