Maria Wisnowska

Maria Julia Wisnowska (ur. 23 grudnia 1859^[1], zm. 1 lipca 1890^[2][3]) – polska aktorka teatru dramatycznego.

Maria Wisnowska

Data urodzenia	23 grudnia 1859
Data i miejsce śmierci	1 lipca 1890 Warszawa
Zawód	aktorka

Grób Marii Wisnowskiej

Była córką Emilii z Hoffmanów^[a] (1838^[4]–1898) i Jana^[5] Oswalda Wisnowskiego (1828^[6]–1863^[7]). Najczęściej grała role femme fatale w komediach i melodramatach w warszawskich teatrach, deklamowała wiersze na koncertach w salonach Towarzystwa Muzycznego.

Została zastrzelona w Warszawie, w kamienicy przy ul. Nowogrodzkiej 14 w nocy z 30 czerwca na 1 lipca przez Aleksandra Bartieniewa – swojego kochanka, oficera gwardii carskiej. Była wtedy u szczytu kariery aktorskiej. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Pod katakumbami-1-127/128)^[8]. Pomnik nad jej grobem wykonał Bolesław Syrewicz.

Odniesienia w kulturze masowej

Historia burzliwego romansu i owianego do dziś tajemnicą morderstwa zainspirowała wielu autorów.

• Julij Jelec, pułkowy kolega Bartieniewa, napisał prawdopodobnie w 1891 romans w trzech częściach Choroba wieku.
• Historia Barteniewa i Wisnowskiej stała się także inspiracją dla twórców filmu niemego Ludzie bez jutra w reżyserii Aleksandra Hertza. Pierwotny tytuł filmu brzmiał Sprawa Barteniewa^[9].
• W 1925 późniejszy laureat Nagrody Nobla Iwan Bunin stworzył Sprawę korneta Jełagina. Kanwą powieści były akta procesu wydane w 1891 roku w Petersburgu.
• Twórcą romansu Maria Wisnowska w więzach tragicznej miłości był Stanisław Antoni Wotowski.
• W 1974 Władysław Terlecki napisał Czarny romans.
• Historii Marii i Aleksandra poświęcona jest także książka Agaty Tuszyńskiej Maria Wisnowska. Jeśli mnie kochasz - zabij (Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2003).
• W 2003 powstał film na motywach zabójstwa Igra w modern (Игра в модерн) w reż. Maksima Korostyszewskiego i Igora Efimowa.

Uwagi

1. W sprawozdaniu sądowym (s. 7) podane imię i nazwisko matki Marii Wisnowskiej to Emilia Kicińska. Po śmierci ojca Marii, Emilia wyszła powtórnie za mąż za Ratysława Kicińskiego