Marian Niedenthal

Marian Jan Niedenthal^[a] (ur. 16 lipca 1891 w Sanoku, zm. ?) – inżynier leśnictwa, agronom, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego.

Marian Niedenthal

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	16 lipca 1891 Sanok
Data śmierci	?
Przebieg służby
Lata służby	1914–1918
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier, Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty Legionów Polskich, 1 Pułk Piechoty Legionów
Stanowiska	komendant plutonu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Późniejsza praca	agronom
Odznaczenia

Życiorys

Marian Jan Niedenthal urodził się 16 lipca 1891 w Sanoku^[1][b]. Był synem Antoniego i Bronisławy z domu Premik^{[1][2][3][4][c]}. Był starszym bratem Antoniego (ur. 1894, także oficer wojskowy).

W 1909 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Jan Drozd, Leon Kazubski)^{[12][13][14][15]}. Uzyskał tytuł inżyniera leśnika. Był agronomem^[16]. Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich, w VII Drużynie PDS w Sanoku, a od 1910 w PDS w Wiedniu^[4].

Po wybuchu I wojny światowej na początku sierpnia jako dowódca sanockiego Związku Strzeleckiego poprowadził do Krakowa oddział 120 umundurowanych i uzbrojonych ochotników strzeleckich z organizacji paramilitarnych^[17][18][4], którzy 6 sierpnia zostali włączeni do 1 pułku piechoty Legionów Polskich^[19][20] tworząc kompanię^[21]. Od 6 sierpnia 1914 służył w oddziałach strzeleckich J. Piłsudskiego, później w I batalionie 1 pułku piechoty, od 30 maja 1915 w III batalionie tej jednostki jako sierżant i komendant plutonu^[4]. 3 sierpnia 1915 wyróżnił się w bitwie pod Jastkowem^[22]. 1 stycznia 1917 awansowany na chorążego^[4]. Od marca 1917 przydzielony do Krajowego Inspektoratu Zaciągu (KIZ)^[4]. Po kryzysie przysięgowym 1 listopada 1917 wcielony do C. K. Armii^[4].

U schyłku wojny w listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i Dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich został awansowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1917^[23]. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem1 czerwca 1919^[24][25]. Podczas wojny z bolszewikami został ranny w bitwie pod Dąbrówką 1 sierpnia 1920^[4]. W połowie 1921 był składzie 1 pułku piechoty Legionów w garnizonie Wilno i jeszcze w tym samym roku przeniesiony do rezerwy^[4]. W późniejszych latach 20. jako były zawodowy oficer był oficerem rezerwowym 1 pułku piechoty Legionów w garnizonie Wilno^[26][27].

Po przeniesieniu do rezerwy osiadł na terenie Wileńszczyznie^[4]. W 1934 jako kapitan rezerwy piechoty był w Oficerskiej Kadrze Okręgowej nr IX jako oficer reklamowany na 12 miesięcy i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowogródek^[28].

W publikacji z 1958 Józef Stachowicz podał, że Marian Niedenthal zginął podczas II wojny światowej na terenie ZSRR^[29]. Tę informację powtórzył historyk Andrzej Brygidyn^[30].

Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku

Upamiętnienie

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945^[31] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum (wskazany w gronie zmarłych na terenie ZSRR)^[32].

W 1962 Marian Niedenthal został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (1931)^[33][4]
• Krzyż Walecznych trzykrotnie^[4]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[4]
• Srebrny Medal Waleczności II klasy – Austro-Węgry^[22]

W latach 20. wnioskowano o odznaczenie Mariana Niedenthala Orderem Virtuti Militari^[34].

Uwagi

1. Niekiedy nazwisko zapisywano w formie „Nidental”.
2. Inne źródło podało, iż Marian Niedenthal urodził się w 1894 jako syn Józefa i Marii z Lewickich, pochodzących z Majdanu Kolbuszowskiego, zob. Znane rody łańcuckie. lancut.pl. [dostęp 2014-11-16].
3. Antoni Niedenthal był kasjerem (buchalterem) fabryki^[5], członkiem rady nadzorczej Towarzystwa Handlowego w Sanoku^[6], radny miejski w Sanoku w 1907^[7], hodowcą królików, kur, gołębi^[8][9], przewodniczącym Towarzystwa Chowu Drobiu i Gołębi^[10], zmarł w 1927^[11]