Matarnia

Matarnia (dawniej Maternia lub Materna, kaszb. Matarniô, niem. Mattern^[2]) – dzielnica administracyjna Gdańska, położona w zachodniej części miasta.

Matarnia

Dzielnica Gdańska
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miasto	Gdańsk
W granicach Gdańska	1 stycznia 1973
Zarządzający	Piotr Karpiński (przewodniczący Zarządu Dzielnicy)
Powierzchnia	14,48 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	5 939[1]
• gęstość	410 os./km²
Plan
Położenie na mapie Gdańska Matarnia
Położenie na mapie Polski Matarnia
Położenie na mapie województwa pomorskiego Matarnia
54°22′19″N 18°30′39″E
Strona internetowa

Matarnia i Port lotniczy im. Lecha Wałęsy

Wieś Opactwa Cystersów w Oliwie w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku^[3].

Położenie

Matarnia leży w części miasta położonej na Pojezierzu Kaszubskim. Od północy graniczy z Osową i Oliwą, od wschodu z Brętowem, od południa z Jasieniem i Kokoszkami a od zachodu z gminą miejsko-wiejską Żukowo.

Należy do okręgu historycznego Wyżyny.

Obszarem dzielnicy prowadzi turystyczny Szlak Wzgórz Szymbarskich.

Zasięg terytorialny

Matarnia, dawne osiedle 40-lecia PRL-u^[4]

Zabytkowy kościół św. Walentego

Zabytkowy dwór w Matarni

Do dzielnicy Matarnia należą następujące jednostki terytorialne:

• Firoga – dawna wieś rolnicza
• Klukowo – dawna wieś rolnicza, ogródki działkowe
• Rębiechowo – część wsi rolniczej
• Trzy Norty – dawne wybudowanie Klukowa
• Zajączkowo – dawne wybudowanie Klukowa
• Złota Karczma – osiedle mieszkaniowe, centrum handlowe Park Handlowy Matarnia

Historia

Pierwotnie wieś nosiła nazwę Chojno Wielkie i należała do cystersów. Po zniszczeniach podczas wojny trzynastoletniej Polski z Zakonem Krzyżackim (1454-1466) zakonnicy wystawili nowy murowany kościół pod wezwaniem św. Materna, biskupa z niemieckiej Kolonii, czczonego głównie przez cystersów. Od wezwania kościoła powstała nowa nazwa osady, która wyparła wcześniejsze Chojno. W historycznych źródłach kościelnych mówi się najczęściej o wsi jako ad sanctum Maternum, tj 'u św. Materna'^[5]. Teren dawnej, historycznej Matarni znajduje się na południowo-wschodnim krańcu obecnej dzielnicy.

W 1890 r. został założony cmentarz, po zamknięciu i częściowej likwidacji starego cmentarza przykościelnego^[6].

Na koniec 1892 r wieś Matarnię zamieszkiwały 173 osoby - 141 Kaszubów i 42 Niemców^[7]. Pruski spis powszechny z 1910 r. wykazał 300 mieszkańców, z których 237 zadeklarowało język kaszubski jako ojczysty, a 61 niemiecki^[8].

W latach 1920–1939 przez Matarnię przebiegała granica polsko-gdańska.

Matarnia została przyłączona w granice administracyjne miasta w 1973.

Zabytki^[9]

• Kościół św. Walentego (XV wiek, XIX wiek)
• Zespół dworski: dwór, park z aleją dojazdową, obora, chlewnia (2 poł. XVIII wieku, k. XIX wieku)

Pomniki przyrody

Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Gdańsku.

Przy ul. Astronautów znajduje się grupowy pomnik przyrody w postaci 4 lip drobnolistnych o obwodach od 292 do 385 cm. Drzewa noszą nazwę „Klukowskie lipy” i zostały objęte ochroną w 2007 roku^[10].

Transport i komunikacja

W obrębie dzielnicy znajduje się Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy.

Przez dzielnicę przebiega obwodnica Trójmiasta wraz z węzłem Lotnisko, będąca częścią drogi ekspresowej S6. Na tym węźle obwodnicę przecina prostopadle Trasa Słowackiego.

W 2015 zostały oddane do użytku trzy przystanki Pomorskiej Kolei Metropolitalnej: Gdańsk Matarnia, Gdańsk Port Lotniczy oraz Gdańsk Rębiechowo. Ten ostatni położony jest blisko granicy miasta ze wsiami Banino i Rębiechowo.

W 2022 wybudowano nowy przystanek Gdańsk Firoga^[11].

Rada Dzielnicy

III kadencja 2024–2029^{[12][13][14][15]}

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Piotr Karpiński
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Agata Winkiewicz

II kadencja 2019–2024^[16]

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Łukasz Richert
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Elżbieta Dębowska

I kadencja 2015–2019^[17]

Wybory do Rady Dzielnicy odbyły się w czerwcu 2016^[18]

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Daniel Kossakowski
• Przewodniczący Rady Dzielnicy
  • Łukasz Richert