Mleczaj bukowy

Mleczaj bukowy (Lactarius subdulcis (Pers.) Gray) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Mleczaj bukowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	Mleczaj bukowy
Nazwa systematyczna
Lactarius subdulcis (Pers.) Gray Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 625 (1821)
Zasięg
Zasięg w Europie

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus subdulcis. W 1821 r. Samuel Frederick Gray przeniósł go do rodzaju mleczaj (Lactarius)^[1]. Ma 17 synonimów. Są nimi m.in. wszystkie formy i odmiany^[2].

Feliks Berdau w 1876 r. opisywał go pod polską nazwą podrydzyk łagodny lub bedłka słodkawa, Franciszek Błoński jako podrydzyk, mleczaj łagodny (1889) lub mleczaj słodkawy (1890), Stanisław Chełchowski w 1898 r. jako mleczaj podrydzyk, Władysław Wojewoda w 2003 r. zarekomendował nazwę mleczaj bukowy^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–7 cm, początkowo wypukły ze stożkowatym garbem i podgiętym brzegiem, później stopniowo rozpłaszczający się, na koniec płaski z prostym brzegiem, czasami krótko karbowanym i śluzowatym. Powierzchnia gładka, matowa, ubarwiona jednolicie, bez pręgowania, początkowo czerwonobrązowa, kasztanowata, potem jaśniejąca, bardziej płowa^[4].

Blaszki

Gęste, z blaszeczkami, początkowo białawe, potem jasnoochrowe z kawowym odcieniem, po uszkodzeniu zmieniające barwę na szarorudawą^[4].

Trzon

O wysokości 5–7 cm i średnicy 0,3–1 cm, walcowaty, u starszych okazów czasami rynnowaty. Powierzchnia początkowo bladożółtawa, ale szybko nabierająca barwy kapelusza, u podstawy z grzybnią^[4].

Miąższ

Białawocielisty z rudawym odcieniem, w trzonie ciemniejszy. Smak łagodny, zapach podobny do zapachu pluskwiaków. Mleczko początkowo wydziela się obficie, jest wodnistobiałe lub białe, niezmieniające barwy, początkowo łagodne w smaku, ale po dłuższym czasie nieco gorzkie i ostre^[4].

Wysyp zarodników

Kremowy^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 36–45 × 9–811 µm. Cheilocystydy liczne, pleurocystydy rzadsze, wrzecionowate, 55–65 × 6–8 µm. Zarodniki o wymiarach 7–9,5 × 6–8 µm, o powierzchni pokrytej brodawkami i łączącymi je listewkami^[4].

Gatunki podobne

Mleczaj pomarańczowy (Lactarius aurantiacus) ma mleczko o niewyraźnym zapachu, bez gorzkawego posmaku i rośnie w lasach iglastych^[5]. Podobny jest także mleczaj dębowy (Lactarius quietus)^[6].

Występowanie i siedlisko

Znane są jego stanowiska w Ameryce Północnej i Środkowej, w Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii. W Europie występuje na całym obszarze od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego, brak go na Islandii^[7]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. wymienił go jako gatunek pospolity^[3], jego stanowiska podają także autorzy późniejszej literatury mykologicznej^[8].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach, zwłaszcza bukowych w towarzystwie buka, jodły, leszczyny, dębu szypułkowego. Owocniki pojawiają się od lata do jesieni^[3]. W Europie Środkowej jest uważany za gatunek przewodni dla dębów^[4]. Preferuje gleby kwaśne, na glebach wapiennych występuje tylko wówczas, gdy jest na nich gruba warstwa próchnicy^[5].

Znaczenie

Jest grzybem jadalnym^[5]. Jest zbierany do celów spożywczych np. w Meksyku i na Ukrainie^[9], w Polsce jednak przez grzybiarzy zwykle nie jest zbierany^[4].