Muchomor szyszkowaty

Muchomor szyszkowaty (Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)^[1].

Muchomor szyszkowaty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	muchomorowate
Rodzaj	muchomor
Gatunek	muchomor szyszkowaty
Nazwa systematyczna
Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill Essai Crypt. Exot. 3: 499 (Paryż, 1866)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1832 r. Jean-Jacques Paulet i Carlo Vittadini nadając mu nazwę Agaricus strobiliformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1866 r. Bertillon, przenosząc go do rodzaju Amanita^[1].

Synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus strobiliformis Paulet ex Vittad. 1832
• Amanita solitaria f. strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Cetto 1983
• Amanita solitaria var. strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Costantin & L.M. Dufour 1891
• Amanita strobiliformis subf. boudieroides Neville & Poumarat 1996
• Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill. 1866 subf. strobiliformis
• Amanita strobiliformis var. brunneogrisea Neville & Poumarat (2005)
• Amanita strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Bertill. 1866 var. strobiliformis
• Armillaria strobiliformis (Paulet ex Vittad.) Locq. 1952
• Hypophyllum strobiliforme (Paulet ex Vittad.) Paulet 1812

Nazwę polską podały A. Borowska i Alina Skirgiełło w 1993 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka muchomor, muchomor samotny i bedłka samotna^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica do 20 cm, początkowo wypukły, później rozpostarty, w centrum zagłębiony, brzeg ostry.. Powierzchnia kremowobiała do jasnoszarej, pokryta płatowatymi łatkami tej samej barwy lub ciemniejszymi. Są one miękkie i delikatne, zwieszające się z brzegu kapelusza. Muchomor ten może osiągać bardzo duże rozmiary, tak, że wielkością kapelusza przypomina czubajkę kanię, ale masą 2-3 krotnie ją przewyższa^[4].

Blaszki

Białokremowe, gęste, wybrzuszone^[4].

Trzon

Wysokość do 15 cm, grubość do 5 cm, nasada bulwiasto zgrubiała, głęboko tkwiąca w podłożu, nieco rozszerzający się ku podstawie, twardy, trzon pełny. Pierścień kremowy, gruby^[4].

Miąższ

Biały, w owocniku gruby, zapach słaby, przypominający starą szynkę^[4].

Wysyp zarodników

Biały^[4].

Występowanie i siedlisko

W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Estonii, Holandii, Szwecji, Słowacji^[3].

Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, również pod kosodrzewiną, na ziemi, szczególnie pod takimi drzewami i krzewami, jak: klon, kosodrzewina, lipa, żywotnik^[3]. Można go spotkać także poza lasami, na terenach otwartych pod pojedynczymi drzewami i na skraju dróg^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. We Francji uważany jest za grzyb jadalny, w Niemczech za trujący^[4]. Niektóre polskie źródła również uznają go za jadalnego^[6].

Gatunki podobne

Łatwo jest je pomylić z muchomorami o bulwiastej nasadzie, np. z muchomorem jadowitym (Amanita virosa)^[4]. Najbardziej podobny jest muchomor jeżowaty (Amanita echinocephala).