Narodowosocjalistyczna Duńska Partia Robotnicza

Narodowosocjalistyczna Duńska Partia Robotnicza (duń. Danmarks Nationalsocialistiske Arbejderparti, DNSAP) – duńskie skrajnie prawicowe^[1][2], faszystowskie^[1][2] i nazistowskie^[1] ugrupowanie polityczne działające od 1930 r.

Narodowosocjalistyczna Duńska Partia Robotnicza

Państwo	Dania
Lider	Cay Lembcke (1930–1933) Frits Clausen (1933–1945)
Data założenia	16 listopada 1930
Data rozwiązania	8 maja 1945
Ideologia polityczna	narodowy socjalizm, faszyzm
Poglądy gospodarcze	korporacjonizm
Liczba członków	40 000
Barwy	czerwień, biel

Frits Clausen, lider DNSAP (1933–1945)

Okres przedwojenny

Partia została założona 16 listopada 1930 r. pod wrażeniem sukcesu wyborczego hitlerowców w tym samym roku. Na jej czele stał Cay Lembcke. Początkowo liczyła zaledwie kilkuset członków, a jej oddziaływanie było niewielkie, czego dowodem był minimalny wynik uzyskany w wyborach parlamentarnych w 1932 r. W 1933 r. nowym liderem DNSAP został Frits Clausen, lekarz z północnego Szlezwiku i były członek partii ludowej. Jednakże jego przywództwo także nie przyniosło wzrostu poparcia; w wyborach w 1935 r. partia dostała 1% głosów, a w 1939 r. – 1,8%, co dało 3 miejsca w duńskim parlamencie Folketinget.

DNSAP w każdym szczególe imitowała niemieckie NSDAP – od oddziałów szturmowych Sturmabteilung, na których były wzorowane jej bojówki Landstormen, po swastykę i tłumaczenia nazistowskich pieśni. Jej program był nacjonalistyczny i silnie antysemicki. Największym poparciem cieszyła się w południowej Jutlandii, gdzie mieszkała spora mniejszość niemiecka. W skład jej komitetu przywódczego wchodzili Einar Jørgensen, C. C. Hansen i C. Lembcke.

II wojna światowa

DNSAP poparła niemieckie uderzenie na Danię 9 kwietnia 1940 r. i zajęcie kraju. Natychmiast rozpoczęła politykę kolaboracji z okupantem, otrzymując finansowe i ideologiczne wsparcie od NSDAP. Jednakże jej niewielkie znaczenie (6000 członków w 1940)^[3] spowodowało, że F. Clausen nigdy nie otrzymał funkcji premiera, tak jak np. Vidkun Quisling w Norwegii (Niemcy zachowali dotychczasowy rząd i parlament). Nawet w przeprowadzonych pod okupacją wyborach w 1943 r. DNSAP otrzymała jedynie 2,3% głosów (ponownie 3 posłów). Liczyła wówczas ok. 40 tys. członków. Po najeździe Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 r. jej działacze zaangażowali się w tworzenie Ochotniczego Legionu Duńskiego (Frikorps Danmark) przeznaczonego do walki z Sowietami na froncie wschodnim. Po wyborach w 1943 r. F. Clausen podjął służbę wojskową w niemieckiej armii jako chirurg; pozostawał jednak w dalszym ciągu liderem partii. W maju 1945 r. DNSAP została oficjalnie rozwiązana (F. Clausen zmarł w więzieniu w grudniu 1947 r.), chociaż kilku jej działaczy kontynuowało jeszcze działalność pod tą nazwą.

Obecnie do tradycji DNSAP nawiązuje partia Duński Ruch Narodowosocjalistyczny (duń. Danmarks Nationalsocialistiske Bevægelse, DNSB)^[4].