Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Newag Griffin
seria normalnotorowych uniwersalnych lokomotyw elektrycznych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Newag Griffin – rodzina czteroosiowych lokomotyw elektrycznych produkowana przez Newag od 2012. Pojazdy są przeznaczone do prowadzenia pociągów pasażerskich oraz towarowych. Jako pierwsza powstała wersja E4MSU – elektryczna lokomotywa wielosystemowa, uniwersalna, o prędkości maksymalnej 160 km/h.
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Geneza
We wrześniu 2010 ówczesne zakłady ZNLE Gliwice rozpoczęły prace[1] nad projektem uniwersalnej platformy lokomotyw elektrycznych Elephant[2]. W skład rodziny pierwotnie miały wejść dwie wersje pojazdów:
- E4ACU – uniwersalna o prędkości 140 km/h stosowana w pasażerskim ruchu regionalnym i towarowym
- E4ACP – pasażerska o prędkości 200 km/h[2].
Czteroosiowe pojazdy miały stać się uzupełnieniem oferty producenta, a ich wielosystemowość miała pozwolić na zastosowanie w ruchu transgranicznym oraz innych krajach europejskich[2].
W styczniu 2011 prace projektowe firmy EC Engineering zakładały budowę czterech wersji lokomotywy:
- E4DCU – uniwersalna, napięcie pracy 3 kV DC, prędkość 140 km/h
- E4DCP – pasażerska, napięcie pracy 3 kV DC, prędkość 200 km/h
- E4MSU – uniwersalna, napięcia pracy 3 kV DC, 15 kV AC i 25 kV AC, prędkość 140 km/h
- E4MSP – pasażerska, napięcia pracy 3 kV DC, 15 kV AC i 25 kV AC, prędkość 200 km/h[3].
Zakłady ZNLE jako pierwszą miały wyprodukować wersję E4MSU, która miała być gotowa do testów pod koniec III kwartału 2012[3].
W marcu 2011 prace nad wersją uniwersalną były zaawansowane i planowano jej premierę jesienią 2011 podczas targów Trako w Gdańsku[4]. Do prezentacji ostatecznie nie doszło[5], gdyż wydłużyły się procedury projektowe i premierę zaplanowano na 2012[6].
W sierpniu 2011 zdecydowano się na zmianę nazwy platformy z Elephant na Griffin[7].
Prototyp (E4MSU)
18 września 2012 podczas targów InnoTrans w Berlinie miała miejsce premiera lokomotywy typu E4MSU[8]. Pod koniec kwietnia 2013 lokomotywę przetransportowano na tor doświadczalny Instytutu Kolejnictwa koło Żmigrodu, gdzie lokomotywa rozpoczęła testy[9]. 16 maja 2013 lokomotywa z dwoma wagonami PKP Intercity przyjechała do Nowego Sącza[10], a w kolejnych dniach była testowana m.in. na odcinku Olsztyn – Nidzica, gdzie testuje się zachowanie pojazdów na łukach[9]. Następnie Griffin wrócił na południe kraju, gdzie na początku czerwca 2013 przeszedł testy statyczne w krakowskim oddziale Instytutu Kolejnictwa[11], by następnie ponownie udać się do Żmigrodu[12]. Podczas testów lokomotywa kursowała z maksymalną prędkością[9].
Od 18 lipca do 31 lipca 2013 trwały jazdy badawcze w PKP Cargo niezbędne do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji[13][14]. Podczas jazd testowych lokomotywa ciągnęła skład towarowy o masie 3440 t[15]. Od 5 do 14 sierpnia 2013 lokomotywa była testowana na torze próbnym w czeskim Velimiu. Podczas testów sprawdzono m.in. możliwość jazdy przy zasilaniu prądem przemiennym o napięciach 15 i 25 kV[16][15].
We wrześniu 2013 lokomotywa E4MSU-001 była prezentowana na targach Trako[17].
Po otrzymaniu świadectwa na eksploatację lokomotywy w Polsce producent planował zdobyć taki certyfikat również w Czechach i Niemczech[18], ale ostatecznie tak się nie stało.
W lutym 2013 gotowy był również projekt drugiej wersji – pasażerskiej o prędkości maksymalnej 200 km/h[19]. Pierwszy egzemplarz E4MSP miał zostać wyprodukowany do końca 2013[20], ale ostatecznie tak się nie stało.
28 maja 2014 firma Newag podpisała ze spółką Đuro Đaković Specijalna Vozila umowę o współpracy obejmującą wspólną budowę lokomotywy elektrycznej Griffin typu E4ACU, transfer technologii oraz wymianę doświadczeń w zakresie produkcji lokomotyw elektrycznych[21].
Na początku marca 2015 Instytut Kolejnictwa potwierdził zgodność lokomotywy z trzema Technicznymi Specyfikacjami Interoperacyjności[22].
Egzemplarze seryjne
23 grudnia 2015 przewoźnik Lotos Kolej zawarł z Newagiem umowę na 7-letnią dzierżawę z utrzymaniem 5 lokomotyw E4DCU-DP. Pojazdy mają zostać dostarczone w 2017. Kontrakt może zostać przedłużony oraz rozszerzony o kolejne egzemplarze[23]. Początkowo planowano, że lokomotywy zostaną wyprodukowane w zakładzie w Gliwicach, jednak w międzyczasie podjęto decyzję o przeniesieniu produkcji do Nowego Sącza, co spowodowało trzymiesięczne opóźnienie w realizacji zamówienia[24]. W II połowie maja 2017 pierwszy Griffin dla Lotosu oznaczony jako E4DCUd-001 został skierowany na testy do Krakowa[25]. 8 grudnia 2017 Newag uzyskał bezterminowe dopuszczenie do ruchu dla lokomotyw E4DCUd-002, a 19 grudnia dla pozostałych 4 lokomotyw[26][27]. Ze względu na brak zamontowanego systemu ETCS i co za tym idzie brak zgodności z Technicznymi Specyfikacjami Interoperacyjności lokomotywy E4DCUd otrzymały dopuszczenie z ograniczeniami eksploatacyjnymi[27]. 31 stycznia 2018 Newag w raporcie giełdowym poinformował o rozwiązaniu umowy z Lotosem, ze względu na nieprzystąpienie do odbiorów lokomotyw przez Lotos. Tego samego dnia Newag podpisał ze spółką Orlen KolTrans umowę na 2-letnią dzierżawę 3 lokomotyw[28]. W drugiej połowie lutego 2 pozostałe griffiny zostały wydzierżawione spółce PKP Intercity[29], która to dzierżawa trwała do grudnia[30].
We wrześniu 2017 podczas Trako zaprezentowano elektrowóz E4DCUd-002[31].
29 maja 2018 PKP Intercity podpisało z Newagiem umowę na dostawę 20 lokomotyw z opcją na 10 kolejnych, z której skorzystano 24 września 2019[32][33]. Na początku września 2019 gotowe były dwie lokomotywy: 001, która była poddawana testom statycznym w Krakowie i 002, która była poddawana testom dynamicznym na torze doświadczalnym Instytutu Kolejnictwa koło Żmigrodu[34]. W grudniu tego samego roku gotowych było 5 griffinów i były one testowane pod kątem ETCS na linii kolejowej pomiędzy Legnicą a Bolesławcem[35]. Jedna z lokomotyw z tego zamówienia została zaprezentowana we wrześniu 2019 podczas targów Trako[36], a 21 lutego 2020 osiem gotowych lokomotyw zaprezentowano w Nowym Sączu[37]. 25 lutego lokomotywa E4DCU otrzymała dopuszczenie Urzędu Transportu Kolejowego[38].
28 lutego 2019 spółka Lotos Kolej zawarła z Newagiem umowę na dostawę 2 griffinów oraz 3 szescioosiowych dragonów. Zawarcie umowy wyczerpało wszelkie wzajemne roszczenia stron związane z niezrealizowaną umową z grudnia 2015[39]. 29 stycznia 2020 Lotos zamówił jeszcze jednego griffina[40].
Wersja wielosystemowa
22 października 2021 podpisano z PKP Intercity pierwszą umowę na dostawę lokomotywy wielosystemowych dostosowanych do prędkości 200 km/h z dopuszczeniem do eksploatacji na terenie Czech, Słowacji, Niemiec, Austrii oraz Węgier. Umowa miała pierwotnie objąć 10 sztuk, ale została rozszerzona do 15[41][42]. W marcu 2023 producent poinformował, że pierwszy egzemplarz jest już w budowie[43].
Na początku września ukończone były dwie lokomotywy[44]. Elektrowóz E4MSUa-001 został zaprezentowany we wrześniu 2023 roku podczas targów Trako w Gdańsku[45]. W nocy z 19 na 20 października 2023 lokomotywa osiągnęła prędkość 240 km/h podczas jazd testowych na Centralnej Magistrali Kolejowej[46]. W lutym 2024 elektrowóz E4MSUa-002 testowany był na torze VUZ Velim w Czechach[47]. Natomiast w kwietniu 2024 lokomotywy E4MSUa-004 i 005 poddawane były testom walidacyjnym obejmujące jazdy wielokrotną komunikację lokomotywy z wagonami[48].
W połowie września 2024, po zatwierdzeniu homologacji dla lokomotyw przez UTK, pierwsze 8 lokomotyw zostały oficjalnie przekazanych do PKP Intercity[49]. Pod koniec września dodatkowo jedna z lokomotyw wielosystemowych została zaprezentowana na targach InnoTrans w Berlinie[50].
Remove ads
Konstrukcja
Podsumowanie
Perspektywa
Dostępne wersje
W 2023 roku Griffin oferowany był w następujących wersjach[51]:
Charakterystyka rodziny
Lokomotywy z rodziny Griffin są przystosowane do prowadzenia pociągów towarowych o masie do 3200 t oraz pociągów pasażerskich do 800 t[9].
Nadwozie
Pudła są modułowymi konstrukcjami samonośnymi spawanymi[9]. Posiadają strefy kontrolowanego zgniotu, klatki bezpieczeństwa kabin maszynisty i system antyclimbing[52]. Wyposażone są w dwie kamery przekazujące maszyniście obraz haków cięgłowych i sprzęgów śrubowych oraz nowoczesny system detekcji i gaszenia pożaru, a trzy sekcje dachu umożliwiają łatwy dostęp do przedziału maszynowego[52]. Lokomotywy wyposażono w oświetlenie zewnętrzne LED[53].
Kabina maszynisty
_Trako13.jpg)
Kabiny maszynisty są dwuosobowe[52]. W każdej z nich znajdują się dwa niezależne panele do wyświetlania parametrów jazdy i diagnostyki oraz rejestrator zdarzeń realizujący funkcję prędkościomierza[52]. Wyposażone są w dwumodułowy układ klimatyzacji, a funkcję lusterek wstecznych pełnią cztery kamery[52].
Kabina jest zgodna z normami EN 1527[52].
Wózki
_Trako_2017.JPG)
Griffiny są osadzone na dwóch dwuosiowych wózkach z napędem indywidualnym na każdą oś[52]. Ramy wózków są konstrukcji spawanej, skrzynkowej, zamkniętej[52]. Koła monoblokowe mają średnicę 1250 mm[52]. Przeniesienie siły pociągowej następuje poprzez zamocowany do ramy wózka czop i cięgło pociągowe sprzęgające wózek z pudłem[52]. Zastosowano układ smarowania obrzeży kół ze smarem biodegradowalnym, tarcze hamulcowe mocowane po obu stronach koła, przekładnie o zębach skośnych, łożyska stożkowe oraz czujniki prędkości i temperatury[52]. Usprężynowanie I stopnia stanowią dwa zespoły sprężyn zwojowych osadzonych bezpośrednio po obu stronach maźnicy zestawu kołowego, natomiast II stopień to zespół wielkogabarytowych sprężyn spiralnych[52].
E4MSU
W wersji E4MSU silniki elektryczne zasilane są przez przekształtniki zbudowane za pomocą technologii IGBT[9]. Lokomotywa posiada system diagnostyki pokładowej z pełną informacją wizualną i modułem rejestracji danych oraz system kamer[54]. Jest dostosowana do zabudowy urządzeń ERTMS i GSM-R[9]. Lokomotywa ciągnęła składy o masie 3270 t na liniach o profilu 12 promili[22].
E4DCUd
Wersja E4DCUd poza standardowymi silnikami elektrycznymi jest wyposażona w pomocniczy silnik spalinowy o mocy 380kW[55].
Remove ads
Eksploatacja
Podsumowanie
Perspektywa
Prototyp
Egzemplarz prototypowy E4MSU-001, po wyprodukowaniu i zaprezentowaniu po raz pierwszy w 2012, był eksploatowany przez różnych przewoźników działających w Polsce. Na początku 2017 lokomotywę dzierżawił Orlen KolTrans, zaś na początku marca pojazd pomalowany w barwy producenta został przekazany do Euronaftu Trzebinia[56].
Orlen KolTrans
31 stycznia 2018 Orlen KolTrans podpisał umowę dzierżawy 3 lokomotyw E4DCUd na okres 2 lat[28]. Dzień później lokomotywy zostały odebrane[61]. W połowie 2021 roku lokomotywy dzierżawione przez Orlen zostały wykupione od Newagu przez Cargounit, ale pozostały w użytkowaniu Orlenu[62].
PKP Intercity
EU160
W drugiej połowie lutego 2018 PKP Intercity podpisało umowę dzierżawy 2 lokomotyw E4DCUd[29], 5 marca lokomotywy zostały przekazane przewoźnikowi[63]. 8 marca pierwsza, a 11 marca druga lokomotywa rozpoczęła obsługę regularnych kursów z pasażerami[64]. Lokomotywy kursowały w PKP IC do grudnia[30].
29 maja 2018 PKP Intercity podpisało umowę na dostawę 20 lokomotyw z opcją na 10 dodatkowych[32]. 24 września 2019 podpisano umowę rozszerzającą zamówienie o 10 dodatkowych lokomotyw[33]. 2 marca 2020 osiem pierwszych lokomotyw zostało przetransportowanych do bazy przewoźnika w Warszawie[65] i 15 marca rozpoczęły one obsługę planowych pociągów[66]. Pod koniec czerwca zakończono dostawy podstawowej części zamówienia[67], a pod koniec listopada z części dodatkowej[68]. W 2022 lokomotywę EU160-013 wykorzystano do upamiętnienia 200. rocznicy śmierci Józefa Wybickiego[69], a w 2023 EU160-025 do kampanii „Bezpieczeństwo – ważna sprawa, na kolei to podstawa” organizowanej przez Urząd Transportu Kolejowego[70] oraz EU160-015 do promocji filmowej adaptacji książki O psie, który jeździł koleją[71].
2 marca 2023 podpisana została umowa na dostawę 20 lokomotyw o prędkości maksymalnej wynoszącej 160 km/h[72]. Dostawy lokomotyw z tego zamówienia trwały od grudnia 2023 do września 2024[73][74]. 20 grudnia 2023 podpisana została kolejna umowa na lokomotywy o prędkości maksymalnej wynoszącej 160 km/h, tym razem na 46 sztuk[75]. Dostawy z tego zamówienia rozpoczęto w październiku 2024[76].
24 sierpnia 2024 na stacji Leszno doszło do pożaru przedziału silnika lokomotywy EU160-045[77].
EU200
22 października 2021 roku PKP Intercity podpisało umowę na dostawę 10 lokomotyw wielosystemowych z opcją na 5 dodatkowych[41], z której skorzystano w czerwcu 2023[42]. 10 stycznia 2024 podpisana została natomiast umowa na 63 lokomotywy wielosystemowe o prędkości maksymalnej wynoszącej 200 km/h z opcją na 32 dodatkowe[78].
23 września 2024 roku lokomotywa EU200-006 obsłużyła pierwszy pociąg pasażerski przewoźnika IC 1510/1 „Słowiniec” relacji Warszawa Zachodnia – Gdynia Główna i tym samym nastąpił debiut serii w służbie liniowej[79]. Do 26 września 2024 roku przewoźnik otrzymał dziewięć lokomotyw serii EU200[80], których odbiory ukończono 23 października[81].
Ze względu na opóźnienia w procesie dopuszczeń międzynarodowych, przewoźnik zdecydował się w 2025 roku na wynajem elektrowozów o zbliżonych parametrach, ale posiadających potrzebne dopuszczenia[82].
Lotos Kolej / Orlen Kolej[a]
Na przełomie lutego i marca 2019 2 lokomotywy E4DCUd (004 i 005) trafiły do spółki Lotos Kolej[30][39]. 5 marca E4DCUd-005 odbyła swój pierwszy kurs[83].
Remove ads
Nagrody i wyróżnienia
- 2016 – nagroda w zorganizowanym przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego konkursie Dobry Wzór 2016 w kategorii Transport i komunikacja oraz nagroda Wzór Roku 2016 przyznana przez ministra rozwoju i finansów[84].
Zobacz też
Uwagi
- W październiku 2024 przewoźnik zmienił nazwę
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads