O-Ksylen

o-Ksylen – organiczny związek chemiczny, węglowodór aromatyczny, jeden z trzech izomerycznych ksylenów. Jest to pochodna benzenu zawierająca dwie grupy metylowe przyłączone do pierścienia w położeniu orto (1,2).

o-Ksylen

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) PIN 1,2-ksylen[1] inne o-ksylen, 1,2-dimetylobenzen[1] Inne nazwy i oznaczenia orto-ksylen, o-ksylol
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C8H10
Inne wzory	C 6H 4(CH 3) 2
Masa molowa	106,17 g/mol
Wygląd	przezroczysta, bezbarwna, łatwopalna ciecz[2]
Identyfikacja
Numer CAS	95-47-6
PubChem	7237
DrugBank	DB03029
SMILES CC1=CC=CC=C1C
InChI InChI=1S/C8H10/c1-7-5-3-4-6-8(7)2/h3-6H,1-2H3 InChIKey CTQNGGLPUBDAKN-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,8755 g/cm³ (25 °C)[3]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie 0,171 g/kg (25 °C)[4] 0,21 g/kg (45 °C)[4] w innych rozpuszczalnikach mieszalny z etanolem[2], eterem dietylowym, acetonem, benzenem, eterem naftowym i CCl 4[3] Temperatura topnienia −25,16 °C[3] Temperatura wrzenia 144,4 °C[3] Punkt krytyczny 357,11 °C °C[5]; 3,74 MPa[5]; 372 cm³/mol ≈ 0,285 g/cm³[5] logP 3,12[6] Współczynnik załamania 1,5018 (589 nm, 25 °C)[3] Lepkość 1,084 mPa·s (0 °C, 1 atm)[7] 0,760 mPa·s (25 °C, 1 atm)[7] 0,561 mPa·s (50 °C, 1 atm)[7] 0,432 mPa·s (75 °C, 1 atm)[7] 0,345 mPa·s (100 °C, 1 atm)[7] Napięcie powierzchniowe 31,41 mN/m (10 °C, 1 atm)[8] 29,76 mN/m (25 °C, 1 atm)[8] 27,01 mN/m (50 °C, 1 atm)[8] 24,25 mN/m (75 °C, 1 atm)[8] 21,50 mN/m (100 °C, 1 atm)[8] Prężność pary 0,88 kPa (25 °C)[9] 10 kPa (74,2 °C)[10] 100 kPa (143,9 °C)[10]
Budowa Moment dipolowy 0,640 ± 0,005 D[11]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Alfa Aesar [dostęp 2016-09-02] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[12] Uwaga Zwroty H H226, H312, H315, H332 Zwroty P P210, P261, P280, P303+P361+P353, P403+P235, P501[13] Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[12] Szkodliwy (Xn) Zwroty R R10, R20/21, R38 Zwroty S S2, S25 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[14] 3 2 0   Temperatura zapłonu 32 °C[15] Temperatura samozapłonu 463 °C[15] Granice wybuchowości 0,9–6,7%[15] Numer RTECS ZE2450000 Dawka śmiertelna LDLo 5 g/kg (szczur, doustnie)[16]
Podobne związki
Podobne związki	m-ksylen, p-ksylen, toluen, styren
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Jest otrzymywany poprzez destylację mieszaniny izomerów ksylenu (o-ksylenu, m-ksylenu i p-ksylenu). Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach niepolarnych, np. w węglowodorach aromatycznych.

Jest stosowany do produkcji bezwodnika ftalowego:

Utlenianie katalityczne o-ksylenu prowadzone w fazie gazowej w temp. 300–400 daje bezwodnik ftalowy praktycznie ilościowo^[17].