p-Ksylen – organiczny związek chemiczny, węglowodór aromatyczny, jeden z trzech izomerycznych ksylenów. Jest to pochodna benzenu zawierająca dwie grupy metylowe przyłączone do pierścienia w położeniu para (1,4).
Szybkie fakty Nazewnictwo, PIN ...
p-Ksylen
|
|
| Nazewnictwo |
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC) |
| PIN |
1,4-ksylen[1] |
| inne |
p-ksylen, 1,4-dimetylobenzen[1] |
| Inne nazwy i oznaczenia |
| para-ksylen, p-ksylol |
|
| Ogólne informacje |
| Wzór sumaryczny |
C8H10 |
| Inne wzory |
C
6H
4(CH
3)
2 |
| Masa molowa |
106,17 g/mol |
| Wygląd |
kryształy w kształcie słupków[2] |
| Identyfikacja |
| Numer CAS |
106-42-3 |
| PubChem |
7809 |
|
|
| InChI |
InChI=1S/C8H10/c1-7-3-5-8(2)6-4-7/h3-6H,1-2H3 |
| InChIKey |
URLKBWYHVLBVBO-UHFFFAOYSA-N |
|
| Właściwości |
|
| Gęstość |
| 0,8565 g/cm³ (25 °C)[2]; ciecz |
|
| Rozpuszczalność w wodzie |
0,160 g/kg (0 °C)[3]
0,181 g/kg (25 °C)[3]
0,22 g/kg (40 °C)[3] |
| w innych rozpuszczalnikach |
| rozpuszczalny w chloroformie, mieszalny z etanolem, eterem dietylowym, acetonem i benzenem[2] |
|
| Temperatura topnienia |
13,3 °C[2] |
| Temperatura wrzenia |
138,3 °C[2] |
| Punkt krytyczny |
343,02 °C[4]; 3,55 MPa[4]; 372 cm³/mol ≈ 0,285 g/cm³[4] |
| logP |
3,15[5] |
| Współczynnik załamania |
1,4929 (589 nm, 25 °C)[2] |
| Lepkość |
0,603 mPa·s (25 °C, 1 atm)[6]
0,457 mPa·s (50 °C, 1 atm)[6]
0,359 mPa·s (75 °C, 1 atm)[6]
0,290 mPa·s (100 °C, 1 atm)[6] |
| Napięcie powierzchniowe |
28,01 mN/m (25 °C, 1 atm)[7]
25,32 mN/m (50 °C, 1 atm)[7]
22,64 mN/m (75 °C, 1 atm)[7]
19,95 mN/m (100 °C, 1 atm)[7] |
| Prężność pary |
1 kPa (22,4 °C)[8]
1,19 kPa (25 °C)[9]
10 kPa (68,9 °C)[8]
100 kPa (137,9 °C)[8] |
|
|
|
| Niebezpieczeństwa |
| Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-09-02] |
|
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów |
| Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[10] |
|
|
| Zwroty H |
H226, H312, H315, H332 |
| Zwroty P |
P210, P261, P280, P370+P378[11] |
|
| Europejskie oznakowanie substancji |
| oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne |
| Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[10] |
 |
Szkodliwy
(Xn) |
|
|
| Zwroty R |
R10, R20/21, R38 |
| Zwroty S |
S2, S25 |
|
| NFPA 704 |
Na podstawie
podanego źródła[12] |
|
|
|
| Temperatura zapłonu |
27 °C[13] |
| Temperatura samozapłonu |
528 °C[13] |
| Granice wybuchowości |
1,1–7,0%[13] |
| Numer RTECS |
ZE2625000 |
| Dawka śmiertelna |
LD50 5 g/kg (szczur, doustnie)[14] |
|
| Podobne związki |
| Podobne związki |
o-ksylen, m-ksylen, toluen, styren |
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
|
Zamknij
Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach niepolarnych, np. w węglowodorach aromatycznych, podobnie jak wszystkie ksyleny. Jest stosowany do wytwarzania kwasu tereftalowego, przekształcanego następnie w poli(tereftalan etylenu) (PET), który jest wykorzystywany m.in. do produkcji opakowań do żywności, np. butelek.
