Obertyn

Obertyn (ukr. Обертин, Obertyn) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, obwód iwanofrankiwski, rejon iwanofrankiwski, leży pomiędzy Iwano-Frankiwskiem a Kołomyją, do 17 września 1939 siedziba gminy wiejskiej Obertyn w powiecie horodeńskim województwa stanisławowskiego.

Obertyn

Обертин

Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Rejon	tłumacki
Populacja (2018) • liczba ludności	3095[1]
Nr kierunkowy	+380
Kod pocztowy	78060
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Obertyn
Położenie na mapie Ukrainy Obertyn
48°41′22″N 25°10′12″E

Historia

Pierwsza wzmianka o Obertynie pochodzi z 1384 r. Miejscowość otrzymała prawa magdeburskie w 1553 r.

Miejscowość zasłynęła w czasach I Rzeczypospolitej dzięki odniesionemu zwycięstwu Jana Tarnowskiego nad wojskami mołdawskimi w bitwie pod Obertynem – 22 sierpnia 1531 roku oddział wojska polskiego w liczbie 5648 żołnierzy i 12 dział polowych rozgromił 17 000 armię Petru Raresza (zwanego Petryłą), która dysponowała artylerią złożoną z 50 dział.

Do 1772 roku Obertyn położony był w województwie ruskim, do 1914 roku w austriackiej prowincji Galicja, w okresie międzywojennym w województwie stanisławowskim, po 1945 roku w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, od 1991 roku na Ukrainie. W 1913 roku liczyło 6100 mieszkańców, w tym 1900 Polaków, 1850 Żydów i 2350 Ukraińców. W okresie przed I wojną światową w rejonie Obertyna archeolodzy odkryli wiele zabytków z okresu epoki brązu, na obrzeżach miejscowości widoczne są również do dziś liczne kurhany.

W czasie II wojny światowej Niemcy i policja ukraińska wymordowali ponad 1200 obertyńskich Żydów. Z rąk nacjonalistów ukraińskich zginęło także 10 Polaków^[2].

W 1989 liczyło 3584 mieszkańców^[3].

W 2013 liczyło 3191 mieszkańców^[4].

Kościół w Obertynie

W 1757 r. mieszkający w mieście Ormianie, dzięki staraniom właściciela ziemskiego Rafała Skarbka utworzyli własną parafię, wznosząc drewnianą świątynię. W 1785 r. wymienili ją z archidiecezją obrządku łacińskiego we Lwowie na parafię i kościół w Łyścu, co potwierdził dekret papieski z dnia 11 kwietnia 1796 r. Świątynia przekształcona w kościół nosiła wezwanie św. Mateusza Apostoła. Ze względu na zły stan techniczny zburzono ją w 1889 r., a na jej miejscu wzniesiono kościół murowany pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła, który poświęcono w 1905 r. Parafia w XIX w. liczyła od 400 do 700 wiernych i posiadała cztery kaplice w okolicznych miejscowościach. W 1903 r. wydzielono z niej ekspozyturę, a później samodzielną parafię, w Woronowie. W okresie międzywojennym parafia obertyńska liczyła około 2000 wiernych. W 1946 r., po ekspatriacji większości Polaków, kościół został zamknięty, a w 1962 r. zburzony. Na jego miejscu stoją dziś bloki mieszkalne^[5][6].

Odnowienie parafii nastąpiło w 1993 r. Wierni na cele liturgiczne zaadaptowali budynek kina i w latach następnych przebudowali go na kościół, który w 2009 r. konsekrował arcybiskup lwowski Mieczysław Mokrzycki^[7]. Proboszczem parafii jest od 2011 r. ks. Artur Zaucha^[8].

Zabytki

• zamek^[9]

Ludzie urodzeni w Obertynie

• dr Mykoła Sabat – ukraiński nauczyciel^[10]
• Stanisław Marcin Skarbek herbu Habdank (ur. 20 listopada 1780^[11], zm. 27 października 1848 we Lwowie) – austriacki hrabia, ziemianin galicyjski, przemysłowiec, filantrop, mecenas kultury narodowości polskiej.

Sprawiedliwi wśród Narodów Świata (ratujący Żydów w Obertynie)

Na polskiej liście Sprawiedliwych:

• Anna Gawlińska^[12]
• Ludwik i Karolina Gawlińscy oraz ich dzieci: Stanisław i Czesława (po mężu Szymkowicz)^[13]
• Antoni i Weronika Stangretowie^[14]

Na ukraińskiej liście Sprawiedliwych:

• Jurij i Paraskowija Jakubowscy oraz ich córki Olga i Tekla^[15]
• Petro Pochodenko^[16][17]
• Mychajło Romanycia^[18]

Zobacz też

• Pokucie