Obrost wzniesiony

Obrost wzniesiony (Physcia adscendens (Fr.) H. Olivier.) – gatunek grzybów z rodziny obrostowatych (Physciaceae)^[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Obrost wzniesiony

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	miseczniaki
Rząd	pałecznikowce
Rodzina	obrostowate
Rodzaj	obrost
Gatunek	obrost wzniesiony
Nazwa systematyczna
Physcia adscendens (Fr.) H. Olivier Fl. Lich. Orne: 79 (1882)

Plechy zwykle tworzą murawkowate skupiska

Porównanie Physcia adscendens i Physcia tenella

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Physcia, Physciaceae, Caliciales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1845 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Parmelia stellaris var. adscendens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1882 r. H.J.F. Olivier, przenosząc go do rodzaju Physcia^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[3]:

• Parmelia anthelina Ach. 1803
• Parmelia stellaris var. adscendens Fr. 1845
• Physcia ascendens Bitter

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski^[2].

Morfologia

Plecha listkowata, tworząca rozetki o średnicy do 5 cm. Zazwyczaj plechy występują licznie obok siebie, tworząc murawkowate skupiska. Odcinki plechy są wypukłe i mają szerokość 0,3–1 cm, a ich brzegi zazwyczaj są wzniesione. Mogą być pojedyncze, albo widełkowato lub nieregularnie podzielone, na końcach i na brzegach posiadają długie rzęski i soralia bez izydiów. Górna powierzchnia plechy ma barwę od białawej do popielatoszarej, dolna jest biaława i bez chwytników, lub z bardzo nielicznymi. Plecha zawiera glony protokokkoidalne^[4]. Reakcje barwne: kora górna K+ żółta, C-, KC-, P+ żółty, rdzeń K, C, KC-^[5].

Tworzy apotecja lekanorowe o średnicy do 2 mm, ale rzadko. Mają nagie tarczki o barwie od ciemnobrunatnej do czarnej, czasami niebieskawo oprószone. Brzeżek plechowy jest gładki lub nieco karbowany, W jednym worku powstaje po 8 dwukomórkowych, brunatnych zarodników o zgrubiałych ścianach i rozmiarach 15–20 × 7–9 μm^[4]. Pyknidia spotykane są rzadko^[5].

Występowanie i siedlisko

Gatunek kosmopolityczny, występujący na wszystkich kontynentach poza Antarktydą^[6]. W Polsce pospolity w całym kraju. Główne siedlisko jego występowania to kora drzew liściastych, szczególnie poza zwartymi kompleksami leśnymi (w miejscach bardziej słonecznych). Rzadko spotykany jest na drewnie i na skalnym podłożu^[4]. Według niektórych autorów występuje czasami również na korze drzew iglastych (modrzew, sosna, żywotnik)^[2]. Jest tolerancyjny wobec toksycznych zanieczyszczeń^[7].

Czasami na plesze obrostu wzniesionego można zobaczyć różowe grudki. Są to sporodochia pasożytującego na nim grzyba Illosporiopsis christiansenii^[8].