Ognisko Polskie w Londynie

Ognisko Polskie (ang. Polish Hearth Club) – polski klub z restauracją, salą teatralną i wystawową w Londynie.

Ognisko Polskie

wejście do Ogniska
Państwo	Wielka Brytania
Siedziba	Exhibition Road 55 Londyn
Data założenia	1940
Rodzaj stowarzyszenia	organizacja polonijna
Prezes	Nicholas Kelsey
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Ognisko Polskie
51,499083°N 0,174056°W
Strona internetowa

hol

bar

restauracja

W dniu 16 lipca 1940 otwarcia klubu dokonał książę Kentu, brat króla Jerzego V, zaś budynek poświęcił biskup polowy Wojska Polskiego Józef Gawlina. Towarzyszyli mu przedstawiciele polskiego Rządu: prezydent Władysław Raczkiewicz i premier gen. Władysław Sikorski, a ze strony brytyjskiej minister spraw zagranicznych w rządzie Chamberlaina – lord Halifax. Na uroczystość przybył także ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce Howard Kennard oraz ambasador Rzeczypospolitej Polskiej Edward Bernard Raczyński. Był także lord Lloyd, dyrektor British Council.

Broszura upamiętniająca jubileusz 25-lecia istnienia Ogniska zawiera opis klubu: „W czteropiętrowej, typowej dla Londynu wiktoriańskiej kamienicy z przedsionkiem i kolumnami przy 55, Princes Gate, w gmachu Towarzystwa Pomocy Polakom, mieści się „Ognisko Polskie”, instytucja o charakterze polskiego klubu towarzyskiego w Metropolii. Dom ten różni się od przyległych kamienic – sporych rozmiarów tablicą odlaną w brązie dla upamiętnienia tragedii węgierskiego powstania w roku 1956. Tablica ta umieszczona została staraniem uchodźców węgierskich na frontowej ścianie „Ogniska Polskiego” i przedstawia scenę Węgrów maszerujących na sowieckie czołgi. Płaskorzeźbę projektował F. Kovacs. Jest ona wyrazem patriotyzmu i głębokiego umiłowania wolności przez naród węgierski”^[1].

Klub stanowił centrum życia społecznego, kulturalnego i towarzyskiego emigracji niepodległościowej. Gen. Władysław Anders posiadał tu swój własny stolik w restauracji.

Historia

„Myśl powołania do życia instytucji, służącej Polakom za punkt oparcia, powzięta została w listopadzie 1939 roku w Ambasadzie Polskiej. A tej sprawie Ambasador R. P. zwrócił się do British Council. Następnie z ramienia Ambasady występował p. Jan Baliński Jundziłł, który do Londynu przybył przez Litwę i kraje Skandynawskie. Anglię znał jeszcze z czasów przedwojennych, a wśród społeczeństwa angielskiego miał licznych przyjaciół i znajomych, którzy go również odwiedzali w Polsce. W początkowej fazie działania wiele zainteresowania wykazała dla polskiej placówki oraz okazała się niezmiernie pomocną – Dame Nancy Parkinson, jedna z kierowniczek British Council. Dnia 12 grudnia 1939 roku na naradzie u lorda Lloyda, Prezesa British Council, z udziałem Ambasadora R. P. Edwarda Raczyńskiego powzięto decyzję, że organizacją polskiej placówki zajmie się Rząd Polski przy pomocy British Council. Rozpoczął się szereg posiedzeń i rozmów, w których brali udział prof. Massey, a potem Mr. R. Braden, który później został dyrektorem „Ogniska Polskiego”. Rząd Polski, który wówczas miał swą siedzibę we Francji w Angers, aprobował te plany i wtedy minister Rządu, śp. S. Stroński, poddał myśl nazwy „Ogniska Polskiego”. Zorganizowanie „Ogniska” powierzono p. Balińskiemu Jundziłłowi, który od początku wchodzi do Zarządu, a od 1949 jest jego prezesem.”

„Wielu stałych bywalców upamiętniło się tak mocno, że mówiąc o „Ognisku” nie można ich nie wspomnieć. Zwykle siadali przy tych samych stolikach, często w tym samym gronie przyjaciół.

Tak powstał, na przykład, stolik generalski. Siadał przy nim generał Anders z małżonką, a także generałowie: Kopaliński, Kukiel, Rudnicki, Szyszko-Bohusz, Odzierzyński, Dembiński, Ząbkowski, Bór-Komorowski, Smoleński, Grudziński, Sosabowski, Pragłowski i płk. Sawczyński.

Był także stolik pułkownikowski, gdzie siadali m.in. pułkownicy: Bieliński, Grzembo, Gnatowski, (...). W kawiarni siadywał pułkownik Kędzior. Doskonale zorientowany zarówno w historii, jak i bieżącej sytuacji politycznej, był ośrodkiem ożywionych dyskusji, między innymi z panami Draczyńskim i Czepielewskim.

Oczywiście bywali w „Ognisku” członkowie rządu, a także politycy, jak na przykład panowie: Tadeusz Bielecki, Rowmund Piłsudski, Lidia i Adam Ciołkoszowie. Nie brakło również AK-owców, jak generał Ziemski, dr Garliński, płk. Mandziara, inż. Gąsiewicz.

Częstymi bywalcami byli Ludwik Maria Łubieński, prezydent Edward Raczyński, a także Stefan Zamoyski, działacz społeczny (...).

Nie brakowało tu ludzi literatury i sztuki. Odwiedzał „Ognisko” sławny muzyk Artur Rubinstein, a także znany malarz Feliks Topolski. Bywali tu m.in.: Stanisław Baliński, Marian Hemar, Stanisław Mackiewicz, Ferdynand Goetel, Zygmunt Nowakowski, Wacław i Karol Zbyszewscy. Stałymi bywalcami byli także Tadeusz Nowakowski, Józef Łobodowski, Bronisław Przyłuski, Tymon Terlecki, Wiesław Wohnout, płk. Antoni Bogusławski, Juliusz Sakowski, Mieczysław Grydzewski, Wacław Günther, a z młodszego pokolenia Adam Zamoyski, wybitny historyk.”^[2]

Obecnie w restauracji i barze na parterze znajdują się portrety wybitnych Polaków pędzla Barbary Kaczmarowskiej-Hamilton. Na pierwszym piętrze w holu obok dawnej sali teatralnej umieszczono tablice upamiętniające wybitnych Polaków: Feliksa Konarskiego (Ref-Rena), autora słów do „Czerwonych maków na Monte Cassino”, Leopolda Kielanowskiego, prezesa ZASP-u i dyrektora teatru, oraz Mariana Hemara. Na frontowej fasadzie znajduje się tablica ku czci ofiar powstania na Węgrzech w 1956.

Charakterystyka działalności

„Nie jesteśmy ekskluzywnym klubem, podwoje „Ogniska Polskiego” są możliwie najszerzej otwarte dla naszych rodaków tutaj osiadłych oraz ich gości z Kraju, czy ich gości angielskich, dla ich krewnych i przyjaciół. Jesteśmy otwarci dla tych, którzy pochodzą z krajów, podobnie jak my prześladowanych. Jesteśmy bowiem instytucją stojącą na gruncie wolności i niepodległości. I tylko dlatego „Ognisko” jest zamknięte dla pewnej kategorii osób.”^[3].

Uchwała ideowa

Uchwała Zarządu Ogniska Polskiego, potwierdzona przez Walne Zebranie w dniu 29 września 1964 r.^[4]

1. Ognisko Polskie jest apolityczną instytucją społeczno-towarzyską, otwartą dla każdego emigranta politycznego i dla każdego Polaka stojącego na stanowisku niepodległościowym. Ognisko również chętnie gości w swoich lokalach każdego rodaka przybyłego z Kraju w sprawach osobistych, zwłaszcza w odwiedziny do krewnych lub na studia. Ognisko jest wreszcie otwarte dla każdego zrzeszenia emigracji politycznej oraz każdego stowarzyszenia młodzieżowego, pragnącego organizować w jego lokalach swe zebrania lub imprezy.
2. Z gościny Ogniska nie mogą korzystać jedynie osoby, które piastują naczelne stanowiska we władzach komunistycznych w Polsce lub je reprezentują za granicą, a także organizacje i osoby, których działalność na obczyźnie pokrywa się z poczynaniami tych władz, zwłaszcza w dziedzinie polityczno-propagadndowej.
3. Organizacje korzystające z lokalu Ogniska dla swych zebrań i imprez nie mogą zapraszać na nie wspomnianych osób. Nie mogą one również bez uprzedniej zgody Zarządu Ogniska organizować w lokalu Ogniska wystąpień publicznych osób przybyłych z Kraju, choćby nawet te osoby były uprawnione do korzystania z gościny Ogniska.
4. Organizacje, które nie będę przestrzegać wspomnianych postanowień, nie mogą liczyć w przyszłości na prawo korzystania z lokalu Ogniska.

Prezesi ogniska

• Frank Savery OBE CMG (1940-49)
• Jan Baliński-Jundziłł (1949-73)
• ppłk Kamil Czarnecki (1974-76)
• Eugeniusz Lubomirski de Vaux (1976-81)
• gen. dyw. Jerzy Morawicz (1981-85)
• gen. Jan Gawlikowski (1985-87)
• ppłk Kamil Czarnecki (1978-88)
• Felix Laski (1988-89)
• Jerzy Kulczycki (1989-90)
• Włodzimierz Mier-Jędrzejowicz (1990-91)
• Felix Laski (1991-92)
• Andrzej Morawicz (1992-2012)
• Barbara Kaczmarowska-Hamilton (2012-2013)
• Jerzy Kulczycki (2013)
• płk Nicholas Kelsey OBE TD (2013-)