Oodes helopioides

Oodes helopioides – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.

Oodes helopioides
(Fabricius, 1792)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze drapieżne
Rodzina	biegaczowate
Podrodzina	dzierowate
Nadplemię	Chlaeniitae
Plemię	Oodini
Rodzaj	jajuszek
Podrodzaj	Oodes s.str.
Gatunek	Oodes (Oodes) helopioides
Synonimy
Carabus helopioides Fabricius, 1792 Oodes fiorii Porta, 192 Oodes parallelogrammus Motschulsky, 1858 Oodes thessalonicensis Schatzmayr, 1909 Oodes parallelus Motschulsky, 1858 Oodes varians Letzner, 1851

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1792 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Carabus helopioides^[1].

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym, szeroko-owalnym w zarysie ciele długości od 7,6 do 9,4 mm^[2], ubarwionym matowo czarno^[2][3], co najwyżej z góra trzema początkowymi członami czułków rudobrązowymi. Ogólny pokrój jest bardziej przysadzisty, krótszy i szerszy niż u O. gracilis^[2]. Wierzch ciała jest nagi i gładki^[2][4]. Głowa ma wargę górną o przedniej krawędzi zaopatrzonej w trzy pary chetoporów (punktów szczecinkowych)^[3]. Długość pokryw jest mniejsza niż półtorakrotność ich szerokości, ósmy międzyrząd u szczytu kilowato wyniesiony^[2], ósmy rząd u szczytu wgłębiony i osiągający szew^[3][4], a dziewiąty rząd ma między dużymi punktami punktowanie drobniejsze^[2]. Przedpiersie ma zaokrąglony wierzchołek wyrostka międzybiodrowego^[3]. Poza tym spód ciała odznacza się wyraźnie, grubo punktowanymi episternitami zatułowia^[2][3]. Odnóża przedniej pary u samców odznaczają się stopami o trzech początkowych członach rozszerzonych, trzykrotnie szerszych od członu czwartego^[2].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin po przedgórza^[2]. Zasiedla stanowiska wilgotne i zacienione, niedalekie od wody, w tym pobrzeża wód słodkich, torfowiska i mokradła^[2][5]. Preferuje gleby gliniaste^[5].

Gatunek palearktyczny^[2]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej stwierdzony został z Maroka. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Kazachstanu, Tadżykistanu oraz Iranu^[6][7]. Na północ sięga do koła podbiegunowego^[5].

Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” oraz na „Czerwonej liście chrząszczy województwa śląskiego” umieszczony został jako gatunek narażony na wymarcie (VU)^[8][9].