Płomykówki

Płomykówki^[19] (Tytoninae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny płomykówkowatych (Tytonidae).

Płomykówki

Tytoninae[1]
Mathews, 1912
Przedstawiciel podrodziny – płomykówka zwyczajna (T. alba)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sowy
Rodzina	płomykówkowate
Podrodzina	płomykówki
Typ nomenklatoryczny
Podrodziny: Tyto Billberg, 1828 Rodzaju: Strix alba Scopoli, 1769
Synonimy Rodzaju: Strix[a] Savigny, 1809[2] Aluco[b] Fleming, 1822[3] Hybris Nitzsch, 1833[4] Flammea Fournel, 1836[5] Nyctimene[c] Morris, 1837[6] Eustrinx Webb & Berthelot, 1841[7] Stridula Selys-Longchamps, 1842[8] Megastrix Kaup, 1848[9] Glyphidiura Reichenbach, 1850[10] Dactylostrix Kaup, 1851[11] Scelostrix Kaup, 1851[12] Glaux Blyth, 1851[13] Strigymnhemipus Des Murs, 1853[14] Glaucostrix G.R. Gray, 1855[15] Heliodilus A. Milne-Edwards, 1878[16]
Rodzaje i gatunki
Tyto[17] Billberg, 1828[18] 15 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki występujące na wszystkich kontynentach (oprócz Antarktydy)^[20].

Morfologia

Długość ciała 23–51 cm, rozpiętość skrzydeł 63–103 cm; masa ciała samic 195–1260 g, samców 187–800 g^[20].

Systematyka

Etymologia

• Strix: łac. strix, strigis „sowa, sycząca sowa, która jak wierzono wysysa krew niemowląt”, od gr. στριξ strix, στριγος strigos „sowa”^[21]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Aluco: łac. ulucus „skrzecząca sowa”, od ulula skrzecząca sowa^[22]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Tyto: gr. τυτω tutō, τυτους tutous „sowa, nocna sowa”^[23].
• Hybris: gr. ὑβρις hubris, ὑβριδος hubridos „rodzaj sowy”, prawdopodobnie puchacz^[24]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Flammea: epitet gatunkowy Strix flammea Linnaeus, 1766; łac. flammeus „zapalny, koloru płomienia, ognisty czerwony”, od flamma „płomień”, od flagrare „palić się”^[25]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Nyctimene: w mitologii greckiej Nyktimene (gr. Νυκτιμενη Nuktimenē), córka i nieświadoma kochanka króla Epopeusa z Lesbos, która ze wstydu i rozpaczy uciekła do lasu i została zmieniona przez Atenę w sowę. W innej wersji mitu celowo wkradła się do łóżka swojego ojca i zmieniła się w sowę, kiedy jej ojciec odkrył kazirodztwo i miał zamiar pchnąć ją nożem, od gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; μενω menō „pozostać” (por. μηνη mēnē „księżyc”)^[26]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Eustrinx: gr. ευ eu „ładny, dobry”; στριγξ strinx „sowa”, od στριξ strix, στριγος strigos „sowa”^[27]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Stridula: łac. stridulus „syczący, świszczący”, od stridere „robić ostry hałas”^[28]. Gatunek typowy: Strix flammea Linnaeus, 1766 (= Strix alba Scopoli, 1769).
• Megastrix: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”^[29]. Gatunek typowy: Strix tenebricosa Gould, 1845.
• Glyphidiura: gr. γλυφις gluphis, γλυφιδος gluphidos „karb”; ουρα oura „ogon”^[30]. Gatunek typowy: Strix capensis A. Smith, 1834.
• Dactylostrix: gr. δακτυλος daktulos „palec”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”^[31]. Gatunek typowy: Strix personata Vigors, 1831 (= Strix castanops Gould, 1837^[d]).
• Scelostrix: gr. σκελος skelos „noga”; στριξ strix, στριγος strigos „sowa”^[32]. Gatunek typowy: Strix candida Tickell, 1833 (= S[trix]. longimembris Jerdon, 1839).
• Glaux: gr. γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa z błyszczącymi oczami”^[33]. Gatunek typowy: S[trix]. longimembris Jerdon, 1839.
• Strigymnhemipus: gr. στριγξ strinx „sowa”, od στριξ strix, στριγος strigos „sowa”; γυμνος gumnos „nagi”; ἡμι- hēmi- „pół-”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; πους pous, ποδος podos „stopa”^[34]. Gatunek typowy: Strix perlata M.H.C. Lichtenstein, 1818 (= Strix tuidara J.E. Gray, 1829^[e]).
• Glaucostrix: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Glaux Blyth, 1851 (płomykówka) oraz Strix Linnaeus, 1766 (puszczyk)^[35]. Gatunek typowy: Strix candida Tickell, 1833 (= S[trix]. longimembris Jerdon, 1839).
• Heliodilus: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; δειλος deilos „tchórzliwy, nieśmiały, przerażony”, od δειλιαω deiliaō „bać się”^[36]. Gatunek typowy: Heliodilus soumagnei A. Grandidier, 1878.

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj, Tyto, do którego zaliczane są następujące występujące współcześnie gatunki^[19]:

• Tyto prigoginei (Schouteden, 1952) – płomykówka malutka
• Tyto inexspectata (Schlegel, 1879) – płomykówka rdzawolica
• Tyto capensis (A. Smith, 1834) – płomykówka ziemna
• Tyto longimembris (Jerdon, 1839) – płomykówka długonoga
• Tyto tenebricosa (Gould, 1845) – płomykówka przydymiona
• Tyto aurantia (Salvadori, 1881) – płomykówka złotawa
• Tyto almae Jønsson, Poulsen, Haryoko, Reeve & Fabre, 2013 – płomykówka seramska
• Tyto castanops (Gould, 1837) – płomykówka tasmańska
• Tyto manusi Rothschild & E. Hartert, 1914 – płomykówka atolowa
• Tyto novaehollandiae (Stephens, 1826) – płomykówka duża
• Tyto soumagnei (A. Grandidier, 1878) – płomykówka madagaskarska
• Tyto javanica (J.F. Gmelin, 1788) – płomykówka ozdobna
• Tyto glaucops (Kaup, 1853) – płomykówka szarolica
• Tyto furcata (Temminck, 1827) – płomykówka amerykańska
• Tyto alba (Scopoli, 1769) – płomykówka zwyczajna

Opisano również gatunki wymarłe:

• Tyto gigantea (Ballmann, 1973)^[37]
• Tyto Robusta (Ballmann, 1973)^[37]
• Tyto sanctialbani (Lydekker, 1893)^[38]

Uwagi

1. Młodszy homonim Strix Linnaeus, 1758 (Strigidae).
2. Młodszy homonim Aluco Link, 1807 (Mollusca).
3. Młodszy homonim Nyctimene Borkhausen, 1797 (Mammalia).
4. Podgatunek S. novaehollandiae.
5. Podgatunek T. alba.