Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty

Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty 1 Armii WP, także płyta Czerniakowska^[1] lub płyta Desantu Czerniakowskiego^[2] – pomnik w formie płyty znajdujący się w Warszawie na osi głównej alei parku Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego między brzegiem Wisły a Wisłostradą (ul. Solec). Upamiętnia desant żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego, spieszących na pomoc walczącym powstańcom we wrześniu 1944.

Płyta Desantu 3 Dywizji
Piechoty w Warszawie

Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Miejsce	między brzegiem Wisły i Wisłostradą
Projektant	Zygmunt Stępiński, Kazimierz Marczewski
Data budowy	1951
Położenie na mapie Warszawy Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty w Warszawie
Położenie na mapie Polski Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty w Warszawie
52°13′43,42″N 21°02′34,92″E

Uroczystość odsłonięcia płyty we wrześniu 1951

Uroczystości rocznicowe przy płycie, lata 50. lub wczesne lata 60. XX wieku

Opis

16 września 1944 ok. godz. 4 rano na lewym brzegu Wisły w pobliżu ul. Wilanowskiej wylądowała pierwsza grupa ok. 60 żołnierzy 9 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta^[3]. Polacy lądowali pod silnym ogniem niemieckim w trzech nocnych rzutach: z 15 na 16, z 16 na 17 oraz z 17 na 18 września 1944^[4]. W tym czasie w rękach powstańców znajdował się niewielki fragment Górnego Czerniakowa, ograniczony ulicami: Zagórną, Czerniakowską, Okrąg, Ludną oraz brzegiem rzeki.

Osobny artykuł: Walki o przyczółki warszawskie (1944).

W miejscu, gdzie lądowali polscy żołnierze^[4], w 1946 odsłonięto tablicę pamiątkową^[5], a we wrześniu 1951, w przeddzień 7. rocznicy desantu^[6], odsłonięto pomnik w formie płyty zaprojektowany przez Zygmunta Stępińskiego i Kazimierza Marczewskiego^[7][1]. Na kamiennym podwyższeniu znajduje się brązowa tablica, obrzeżona ozdobnym fryzem, na którym wyryto tekst^[8]:

Na tym wybrzeżu
w dniach
od 16 do 23 września 1944 r.
Oddziały 3 ciej Dywizji
Piechoty Wojska Polskiego
wspierane przez artylerię
i lotnictwo radzieckie –
śpiesząc na pomoc walczącemu
ludowi Warszawy –
po sforsowaniu Wisły, stoczyły
nierówny bój z przeważającymi
siłami wojsk hitlerowskich.

Śmiercią walecznych zginęło
2056 żołnierzy i oficerów
Wojska Polskiego
i Armii Radzieckiej,
oraz setki powstańców
Czerniakowa i Solca.
Chwała Bohaterom
poległym za wolność
Ojczyzny.

Upamiętnienie jest elementem większego założenia architektonicznego w postaci placu. Do 1951 w miejscu płyty znajdowała się tablica pamiątkowa ustawiona 1 sierpnia 1946^[2].