PTEN

PTEN (ang. phosphatase and tensin homolog deleted on chromosome ten, MMAC1, mutated in multiple advanced cancers 1) – ludzkie białko kodowane przez gen supresorowy PTEN zlokalizowany na długim ramieniu chromosomu 10 (locus 10q23.31).

Struktura białka PTEN

Funkcja

Gen PTEN należy do genów supresorowych, co oznacza, że jego białkowy produkt jest zaangażowany w regulację cyklu komórkowego. Białko PTEN jest fosfatazą, której funkcją jest odłączanie reszt fosforanowych od cząsteczek lipidów błony komórkowej. Działa też jako fosfodiesteraza i inhibitor szlaku kinazy Akt, katalizując reakcję odłączenia grupy 3'-fosforanowej od (3,4,5)-trifosforanu fosfatydyloinozytolu. Cząsteczka białka PTEN zawiera osobne domeny o aktywności fosfatazy i domenę wiążącą do błony komórkowej (domena C2).
Gdy białko PTEN działa prawidłowo, szlak sygnalizacyjny w którym pośredniczy prowadzi do zatrzymania podziału komórki i inicjacji apoptozy. Część doniesień sugeruje rolę PTEN w migracji i adhezji komórek.

Rola w patologii

Mutacje w genie PTEN prowadzące do powstania nieprawidłowej cząsteczki białka stwierdzono w zespole Cowden. Dotąd zidentyfikowano około 70 różnych mutacji w tym genie u pacjentów z tą rzadką chorobą. Nieprawidłowo funkcjonujące białko PTEN nie zapobiega podziałom komórek, co prowadzi do ich niekontrolowanej proliferacji i wzrostu guzów, szczególnie w sutku, tarczycy i macicy.

Inne choroby w których postuluje się rolę genu PTEN to zespół Bannayana-Rileya-Ruvalcaby i zespół Proteusza^[1]. Charakteryzują się one wzrostem nienowotworowych guzów, określanych jako hamartoma; stąd nazwa tej grupy chorób, zespoły guzów hamartomatycznych związane z mutacjami PTEN (PTEN hamartoma tumor syndromes, PHTS^[2]).

Nieodziedziczone (somatyczne) mutacje w genie PTEN wydają się odgrywać rolę w rozwoju różnego typu nowotworów, m.in. glejaka wielopostaciowego i wczesnego raka endometrium.