Galeropsidaceae

Galeropsidaceae Singer – rodzina grzybów należąca do rzędu pieczarkowców (Agaricales). Należy do monotypowej rodziny Galeropsidaceae zawierającej jeden tylko rodzaj – Panaeolus (kołpaczek)^[1].

Galeropsidaceae

Kołpaczek mierzwiowy
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Galeropsidaceae
Nazwa systematyczna
Galeropsidaceae Singer Boln Soc. argent. Bot. 10: 61 (1962)
Typ nomenklatoryczny
Galeropsis Velen. 1930

Kołpaczek blady

Kołpaczek ostrowierzchołkowy

Kolpaczek ciemnobrzegi

Charakterystyka

Grzyby saprotroficzne wytwarzające owocniki zbudowane z kapelusza o blaszkowym hymenoforze i trzonu. Kapelusze mają pokrój paraboliczny, stożkowaty, dzwonkowaty lub półkulisty i przeważnie są higrofaniczne, pokryte komórkową, najczęściej suchą skórką. Blaszki po dojrzeniu mają czarniawe, nieregularne zabarwienie spowodowane niejednoczesnym dojrzewaniem zarodników. Trama blaszek regularna. U niektórych gatunków na trzonach wstępuje pierścień. Zarodniki kołpaczków są spłaszczone, nieco kanciaste, o przeważnie gładkiej powierzchni (u niektórych gatunków szorstkie), z porą rostkową, a ich wysyp jest czarny. Grzyby z tego rodzaju rozwijają się na substratach bogatych w związki azotowe, czasami bezpośrednio na odchodach zwierząt hodowlanych^[2][3].

Większość gatunków Panaeolus to grzyby halucynogenne^[4].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Rodzinę Galeropsidaceae utworzył Rolf Singer w 1962 r. Jest to takson monotypowy z jednym tylko rodzajem Panaeolus (Fr.) Quél. 1872^[5]. Nazwę polską rodzaju (kołpaczek) podał Franciszek Błoński w 1890 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka, pajęczak, pierścieniak, kołpakówka^[6].

Gatunki występujące w Polsce:

• Panaeolus alcis M.M. Moser 1984 – kołpaczek łosiowy
• Panaeolus antillarum (Fr.) Dennis 1961 - kołpaczek antylski
• Panaeolus ater (J.E. Lange) Kühner & Romagn. 1953– kołpaczek czarniawy
• Panaeolus fimicola (Pers.) Gillet 1878 – kołpaczek ciemnoszary
• Panaeolus guttulatus Bres. 1881^[7] – kołpaczek kropelkowaty
• Panaeolus leucophanes (Berk. & Broome) Sacc. 1887
• Panaeolus olivaceus F.H. Møller 1945 – kołpaczek oliwkowy
• Panaeolus papilionaceus (Bull.) Quél. 1872 – kołpaczek mierzwiowy
• Panaeolus reticulatus Overh. 1916
• Panaeolus retirugus (Fr.) Gillet 1878^[7] – kołpaczek siatkowany
• Panaeolus rickenii Hora 1960^[8]
• Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf. 1938 – kołpaczek blady^[9]
• Panaeolus subbalteatus (Berk. & Broome) Sacc. 1887 – kołpaczek ciemnobrzegi
• Panaeolus subfirmus P. Karst. 1889

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[1]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody^[6] i innych^[10].