Kołpaczek blady

Kołpaczek blady (Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Kołpaczek blady

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Galeropsidaceae
Rodzaj	kołpaczek
Gatunek	kołpaczek blady
Nazwa systematyczna
Panaeolus semiovatus (Sowerby) S. Lundell & Nannf. Fungi Exsiccati Suecici 11-12: 14 (537) (1938)

Systematyka

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Panaeolus, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1798 r. James Sowerby nadając mu nazwę Agaricus semiovatus, później zaliczany był do różnych innych rodzajów. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1938 r. Seth Lundell i John Axel Nannfeldt, przenosząc go do rodzaju Panaeolus^[1].

Synonimów ma ponad 30. Niektóre z nich>:

• Agaricus egregius Massee 1885
• Agaricus phalaenarum Fr. 1838
• Anellaria phalaenarum (Fr.) M.M. Moser 1967
• Coprinarius phalaenarum (Fr.) Quél. 1886
• Panaeolus antillarum sensu Watling & Gregory 2005
• Panaeolus egregius (Massee) Sacc. 1887
• Panaeolus phalaenarum (Fr.) Quél. 1872
• Agaricus ciliaris Bolton 1788
• Agaricus semiovatus Sowerby 1798
• Agaricus separatus L. 1753
• Anellaria fimiputris sensu auct. mult. 2005
• Anellaria semiovata (Sowerby) A. Pearson & Dennis 1948
• Anellaria separata (L.) P. Karst. 1879
• Anellaria separata var. minor Sacc. 1887
• Coprinarius separatus (L.) Quél. 1886
• Coprinus ciliaris (Bolton) Gray 1821
• Coprinus ciliatus (Bolton) Gray 1821
• Coprinus semiovatus (Sowerby) Gray 1821
• Panaeolus fimiputris sensu auct. mult. 2005
• Panaeolus separatus (L.) Quél. 1877
• Pholiota separata (L.) P. Kumm. 1871^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Panaeolus fimiputris (Bull.: Fr.) Quél. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako: bedłka żółta gnojowa, pierścieniak oddzielny i kołpaczek oddzielony^[3].

Morfologia

Kapelusz

O pokroju parabolicznym lub dzwonkowatym, średnicy 3–8 cm, barwy kości słoniowej lub szaro-brązowawej, niehigrofaniczny. Pokryty pękającą przy niskiej wilgotności, lepką, mazistą, komórkową skórką^[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie, u dojrzałych owocników czarniawe, niejednolicie zabarwione, plamiste z powodu niejednoczesnego dojrzewania zarodników. Na powierzchni blaszek występują cystydy zawierające siarczki załamujące światło^[4].

Trzon

Barwy kapelusza, ze wzniesionym, skórkowatym, żłobkowanym pierścieniem^[4].

Zarodniki

Spłaszczone, kanciaste, o wymiarach 18–24 × 10,5–13 × 9,5–11,5 μm i gładkiej powierzchni, z porą rostkową^[4].

Wysyp zarodników

Czarny^[4].

Występowanie i siedlisko

Gatunek kosmopolityczny; poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach, a także na wielu wyspach^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podany na licznych stanowiskach^[3].

Saprotrof, grzyb koprofilny. Rozwija się na końskich odchodach lub krowieńcu, na łąkach, od nizin po partie wysokogórskie. Owocnikowanie trwa od czerwca do października^[4].