Pasmo W

Pasmo W (ang. W band) – w technice radiowej i radarowej oznaczenie zakresu częstotliwości mikrofalowych od 75 do 110 GHz, odpowiadających długościom fali w przybliżeniu od 4 do 2,7 mm^[1][2]. Zakres ten mieści się w paśmie EHF (30–300 GHz)^[3].

Zakres częstotliwości

Granice pasma W (75–110 GHz) są stosowane m.in. w standardach oznaczeń pasm radarowych IEEE oraz w opisach zakresów widma publikowanych przez NASA^[2][1]. W zestawieniach spotyka się także wskazywanie wybranych podzakresów częściej używanych w praktyce (np. okolice 76–81 GHz i 92–100 GHz)^[2].

Właściwości propagacyjne

Ze względu na małą długość fale w paśmie W rozchodzą się podobnie jak światło – prawie po liniach prostych i głównie w zasięgu widoczności nadajnika^[4]. Sygnał jest całkowicie tłumiony przez przeszkody (budynki, ukształtowanie terenu), a także wrażliwy na opady atmosferyczne, co prowadzi do zjawiska określanego jako rain fade^[4]. Ze względu na milimetrowe długości fal, propagacja w paśmie W jest w dużym stopniu determinowana przez oddziaływanie z atmosferą oraz przez zjawiska typowe dla łączy o bardzo wysokich częstotliwościach, takie jak duże tłumienie w przestrzeni swobodnej i wysoka kierunkowość anten^[5]. Istotny wpływ mogą mieć również chmury, mgła i zawartość wody ciekłej w atmosferze; ITU-R P.840 wskazuje, że w okolicach 100 GHz i powyżej tłumienie od mgły może być znaczące (zależnie od zawartości wody ciekłej)^[6]. Tłumienie wywołane deszczem opisuje m.in. zalecenie ITU-R P.838 (model tłumienia jednostkowego jako funkcja natężenia opadu), wykorzystywane w metodach planistycznych dla łączy radiowych^[7].

Zastosowania

Radiolokacja i czujniki milimetrowe

Część pasma W obejmuje zakres 77–81 GHz wykorzystywany przez krótkiego zasięgu radary pojazdowe (m.in. wykrywanie przeszkód, asystenci parkowania i monitorowanie martwego pola)^[8].

W paśmie W pracują także niektóre radary meteorologiczne i teledetekcyjne, np. radar chmurowy o częstotliwości 94 GHz stosowany w pomiarach własności chmur i opadów^[9].

Łączność satelitarna i eksperymentalna

Pasmo W bywa rozważane w kontekście przyszłych systemów łączności satelitarnej o bardzo dużych przepływnościach, przy czym istotnym zagadnieniem są pomiary i modelowanie wpływu atmosfery na propagację w pasmach V/W^[5].

Metrologia i pomiary laboratoryjne

W paśmie W prowadzi się także specjalistyczne pomiary i wzorcowania w metrologii częstotliwości (np. aparatura do pomiarów szumów fazowych w zakresie 75–110 GHz rozwijana w NIST)^[10].

Zastosowania wojskowe

Fale milimetrowe w zakresie objętym pasmem W są przedmiotem rozwoju i badań nad kierunkową bronią nieśmiercionośną. Przykładem jest amerykański system Active Denial System (ADS), wykorzystujący wiązkę promieniowania o częstotliwości około 95 GHz do krótkotrwałego, bolesnego nagrzewania powierzchni skóry, co zmusza osobę do opuszczenia obszaru działania wiązki^[11][12].

Zobacz też

• pasmo V
• fale milimetrowe