Pieczarka wielkoowocnikowa

Pieczarka wielkoowocnikowa (Agaricus macrocarpus F.H. Møller) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Pieczarka wielkoowocnikowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	pieczarka
Gatunek	pieczarka wielkoowocnikowa
Nazwa systematyczna
Agaricus macrocarpus F.H. Møller Friesia 4(3): 204 (1952)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1952 r. Friedrich Alfred Möller i nadana przez niego nazwa naukowa jest ważna^[1]. Synonimy naukowe:

• Agaricus arvensis var. macrocarpus (F.H. Møller) E. Ludw. 2007
• Psalliota macrocarpa F.H. Møller 1952^[2].

Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 10–20 cm, kształt początkowo półkolisty, potem kolejno łukowaty i płaski. Powierzchnia delikatnie jedwabista, o barwie od białej do żółtawobiałej, czasami z zielonkawym odcieniem, w eksykatach żółta lub brązowa, pokryta przylegającymi, włóknistymi łuseczkami o tej samej barwie. Brzeg z drobnymi resztkami osłony^[4].

Blaszki

Wolne, przez długi czas jasnoróżowobrązowe, dopiero pod koniec rozwoju owocnika purpurowobrązowe do purpurowoczarnych. Ostrza niemal gładkie, z drobnymi białymi kosmkami^[4]

Trzon

Wysokość 12–18 cm, grubość 2–3,5 cm, walcowaty z szeroką bulwą, pusty. Powierzchnia nad pierścieniem gładka, jasno różowawa, pod pierścieniem podłużnie włóknista, biała. Pierścień duży, błoniasty, początkowo biały, potem żółknący, na górnej stronie gładki, na dolnej łuskowaty^[4].

Miąższ

Biały, po uszkodzeniu lekko żółknący o słabym smaku i anyżkowym zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalne, 7–8(9) × 5–5,5 µm, jasnobrązowe^[5]. Cystydy maczugowate lub pęcherzykowe, w kształcie balonu, czasem z wydłużonym, brodawkowatym wierzchołkiem. Podstawki 4-zarodnikowe, maczugowate, bez sprzążek. Epikutis zbudowany z równoległych strzępek o szerokości od 3 do 6 µm, nie splątanych^[6].

Gatunki podobne

Charakterystyczne dla pieczarki wielkoowocnikowej są duże owocniki. U pieczarki białawej (Agaricus arvensis) po uszkodzeniu miąższ też żółknie, ale jej blaszki są bardziej siwawe i rośnie głównie na łąkach i pastwiskach^[4].

Występowanie i siedlisko

Najwięcej stanowisk podano w Europie, poza nią nieliczne w Ameryce Północnej i azjatyckich terenach Rosji^[7]. W Polsce do 2003 r. jedno stanowisko podał Stanisław Domański w 2001 r. w Lasach Łochowskich^[3], w późniejszych latach podano kilka następnych. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[8].

Naziemny grzyb saprotroficzny^[3]. Występuje w lasach liściastych i iglastych, tylko wyjątkowo na łąkach^[4].

Grzyb jadalny^[4].