Pieprzony los Kataryniarza

Pieprzony los Kataryniarza – polska powieść fantastycznonaukowa z nurtu politycznego cyberpunk autorstwa Rafała Ziemkiewicza, wydana w 1995 roku. Książkę opublikowało wydawnictwo superNowa, zaś w 2003 nakładem Wydawnictwa MT ukazała się edycja w małym formacie z poprawkami autora.

Pieprzony los Kataryniarza

Autor	Rafał A. Ziemkiewicz
Typ utworu	powieść fantastyczna
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Polska
Język	polski
Data wydania	1995
Wydawca	superNowa

Świat przedstawiony

Wirtualna rzeczywistość

Aby w świecie przyszłości Ziemkiewicza przenieść się do wirtualnej rzeczywistości należy wcisnąć enter na klawiaturze, który włącza drajwery VR. Następnie należało założyć gogle oraz pozbawioną palców rękawicę. Po jednym z wejść do wirtualnej rzeczywistości Robert widział rozciągającą się wysoko i szeroką ścianę pełną kolorowych okien. Przed sobą miał główny panel, czyli Wrota do Tamtego Świata. Aby znaleźć się w Studni, prowadzącej do głównej części WorldNetu bohater musiał skierować na niego kursor i dotknąć czubkiem palca sensora rękawicy^[1].

WorldNet nazywany jest także Shellem, lub Skorupą.

Określenie „kataryniarz” dla operatorów sieci pochodziło od sposobu obsługi interfejsu przypominającego nakręcanie katarynki

Kataryniarze

Kataryniarze, czyli oficjalnie (jak podaje autor książki) indirect controller to operatorzy sieci, którzy przez specjalne przystawki są w stanie podłączyć się do World Netu. Nie potrzebują więc do tego ani rękawic, ani gogli. Kataryniarze mogą przebywać w studni maksymalnie przez siedem godzin dziennie w związku z prawem opartym na badaniach lekarskich.

Fabuła

Akcja powieści rozgrywa się na początku XXI wieku w Polsce, która jest obiektem rywalizacji międzynarodowych koncernów i służb specjalnych. Tytułowy bohater, Robert, jest kataryniarzem. Wychowany w patriotycznej rodzinie, walczył kiedyś z komunizmem, pracował też dla prawicowych rządów, potem rozczarowany światem polityki przeszedł do biznesu. Robert, poruszając się w cyberprzestrzeni, przypadkowo odkrywa plany dotyczące przyszłych losów Europy Środkowej, w tym Polski, a wiedza ta prowadzi go do dalszych niebezpiecznych odkryć.

Bohaterowie

• Robert – główny bohater powieści. Jest kataryniarzem, który uświadamia sobie, że powoli się starzeje: jego skóra wiotczeje, a na głowie pojawiają się siwe włosy.
• Wiktoria – żona Roberta.
• Andrzej – znudzony swoją pracą dziennikarz; wybrał ten zawód, mając nadzieję na pełną przygód przyszłość, jednak rzeczywistość rozminęła się z jego oczekiwaniami.

Nagrody i opinie recenzentów

Książka zdobyła kilka nagród polskiego środowiska miłośników fantastyki^[2]:

• Nagroda im. Janusza A. Zajdla za najlepszą powieść roku 1995
• Nagroda „Sfinks'95” za najlepszą polską powieść roku 1995
• Nagroda zielonogórskiego klubu fantastyki „Ad Astra” – „Puchar Bachusa"

W opinii Jacka Dukaja Pieprzony los Kataryniarza jest powieścią z kluczem, gdzie pojawiają się atrapy Krzaklewskiego, Szczypiorskiego, Jęczmyka. Dukaj uznał też książkę Ziemkiewicza za najlepszą polską powieść science-fiction, licząc od Arsenału Marka Oramusa z 1985^[3].

Kinga Dunin na łamach dodatku literackiego do Życia Warszawy – Ex Libris poddała zarówno sens powieści, jak i samego autora zdecydowanej krytyce, co spotkało się z ripostą Marka Oramusa w piśmie Fenix i dyskusją na temat możliwości zajmowania się przez fantastykę „poważnymi sprawami”^[4].

Inne recenzje:

• K. VARGA: Zadzwońcie po wiedźmina. „Gaz. Wybor.” 1995 nr 284
• M. KOSEWSKA: Co widział kataryniarz? „Gaz. Pol.” 1996 nr 9
• D. MAJERSKA, E. POPIOŁEK: Pieprzona apokalipsa. „Wiad. Kult.” 1996 nr 23.
• M. WIERUSZ: Ciągle Apokalipsa. „Nowe Ksiaż.” 1996 nr 4.
• M. DROBA: Pieprzony los pisarza. „Życie Warsz.” 2003 nr 197.
• W. ORLIŃSKI: Los nie tak pieprzony jak dziesięć lat temu. „Gaz. Wybor.” 2003 nr 237.