Pochwiak drobny

Pochwiak drobny (Volvariella hypopithys (Pers.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)^[1].

Pochwiak drobny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	łuskowcowate
Rodzaj	pochwiak
Gatunek	pochwiak drobny
Nazwa systematyczna
Volvariella hypopithys (Fr.) Shaffer Mycologia 49(4): 572 (1957)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Volvariella, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1874 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus hypopithys. Obecną nazwę nadał mu w 1957 r. Jacob Christian Schäffer^[1]. Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Volvaria hypopithys (Fr.) P. Karst. 1879
• Volvaria media var. biloba (Massee) A. Pearson & Dennis 1948
• Volvariopsis plumulosa (Lasch) Maire, in Maire & Werne 1937

Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1999 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

O średnicy 2–5 cm, początkowo półkulisty, później rozszerzający się, na koniec płaski, czasem z małą wypukłością lub wklęsłością na środku. Powierzchnia biała, na środku nieco różowawa, błyszcząca z promieniście łożonymi włókienkami o końcach łuseczkowato odstających. Brzeg wystający poza blaszki i nieco frędzlowaty^[4].

Blaszki

Gęste, z blaszeczkami, wolne, brzuchate, o szerokości do 6 mm na środku, u młodych okazów kremowe, u starszych mięsistoróżowe. Krawędzie jaśniejsze^[4].

Trzon

Wysokość 2–5 cm, grubość 0,2–0,3 cm, walcowaty z rozszerzoną podstawą, kruchy, pełny, w środku włóknisty. Powierzchnia biała, w dolnej części brudnoochrowa, całkowicie omszona. Pochwa początkowo biała, potem nieco płowa, workowata, pękająca na 2–4 płaty^[4].

Miąższ

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6–8 × 3,5–5 µm, o kształcie od elipsoidalnego do wydłużonego jajowatego. Cheilocystydy i pleurocystydy 40–140 × 10–35 µm, maczugowate, wrzecionowate lub butelkowate. Skórka kapelusza zbudowana cylindrycznych, septowanych, gładkościennych strzępek, których poszczególne komórki mają wymiary 50–70 × 5–30 µm i pozbawione są barwnika. Brak sprzążek^[4].

Gatunki podobne

Charakterystycznymi cechami pochwiaka drobnego jest omszenie całego trzonu, białawy kapelusz i dość szerokie zarodniki. Podobny jest pochwiak karłowaty (Volvariella pusilla), ale jest mniejszy i zawsze ma gładki trzon. Gatunki te różnią się także siedliskiem, ale nie jest to wystarczające dla prawidłowego oznaczenia gatunku^[4].

Występowanie i siedlisko

Najwięcej stanowisk podano w Europie i Ameryce Północnej, nieliczne także w Azji, Ameryce Południowej i na Nowej Zelandii^[5]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył 6 stanowisk^[3]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status gatunku rzadkiego – potencjalnie zagrożonego z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[7].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach, na ich obrzeżach i na polanach, zwłaszcza w murawach bliźniczkowych. Owocniki zwykle od lipca do września^[3]. Głównym siedliskiem są lasy oglaste, ale podawano jego występowanie także w lasach liściastych^[4][8].