Drugi pokój toruński

Drugi pokój toruński – traktat zawarty w Toruniu 19 października 1466 roku pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią, trwającą w latach 1454–1466. Papiestwo, stojące po stronie Krzyżaków, nie zatwierdziło uchwał zawartego pokoju^[1].

Drugi pokój toruński

Obraz M. Jaroczyńskiego II Traktat toruński, 1873 r., Muzeum Okręgowe w Toruniu
Data	19 października 1466
Miejsce	Toruń
Przyczyna	wojna trzynastoletnia
Strony traktatu
Zakon krzyżacki  Korona Królestwa Polskiego
Przywódcy
Ludwig von Erlichshausen Kazimierz IV Jagiellończyk

Akt Pokoju toruńskiego z 1466 roku

Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach (lenno Polski) i (suwerenne) państwo zakonu krzyżackiego w Inflantach (zobacz także Konfederacja Inflancka) po roku 1466

Postanowienia II pokoju toruńskiego

Ziemie inkorporowane (włączone/dołączone) do Królestwa Polskiego

• Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie z Gdańskiem (jako Prusy Królewskie), ziemię chełmińską i ziemię michałowską
• Polska uzyskała Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, m.in. Malbork i Elbląg

Zobowiązania wielkiego mistrza krzyżackiego

• każdy nowo obrany mistrz miał w ciągu 6 miesięcy złożyć królowi polskiemu hołd lenny^[2]
• wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, zobowiązanym do uczestnictwa w radzie królewskiej na wezwanie władcy polskiego, włącznie z prawem udziału w elekcji nowego władcy
• wielki mistrz miał obowiązek udzielenia pomocy zbrojnej Polsce (obowiązek ten odroczono na okres 20 lat) i był ograniczony w sprawach polityki zagranicznej na rzecz króla polskiego

Inne

• traktat zabraniał Krzyżakom zabiegania o zwolnienie z przysięgi wierności, składanej królowi polskiemu i korzystania z ewentualnie udzielonego zwolnienia (dotyczyło to czynników wyższych i postronnych np. papieskich)
• skład Zakonu, do połowy stanu miał być werbowany spośród poddanych Królestwa Polskiego, czyli Korony i królewskiej części Prus
• traktat zapewniał amnestię dla poddanych króla polskiego i Zakonu
• traktat zapewniał swobodę kontaktów handlowych na terenach całych Prus
• dokonano sekularyzacji biskupstwa chełmińskiego, poddając je zwierzchnictwu arcybiskupa gnieźnieńskiego
• biskupstwo pomezańskie nie uległo sekularyzacji, ale zostało również oddane pod zwierzchnictwo – tym razem tylko dożywotnio – biskupa Wincentego Kiełbasy
• traktat miał być potwierdzony przez papiestwo, które formalnie utrzymywało zwierzchnictwo nad Prusami

Ziemie lenne Królestwa Polskiego zorganizowano w Prusach Zakonnych, ze stolicą w Królewcu. Traktat, przez przywrócenie dostępu do morza i tym samym umożliwienie eksportu zboża i innych towarów na zachód Europy, na około dwieście lat określił kierunek politycznego, ekonomicznego i społecznego rozwoju Rzeczypospolitej^[2].

Zobacz też kategorie: Sygnatariusze pokoju toruńskiego (1466), Gwaranci pokoju toruńskiego (1466).

Zobacz też

• Prusy Książęce
• stosunki polsko-krzyżackie
• traktat krakowski