Powiat sarneński

Powiat sarneński – dawna jednostka samorządu terytorialnego II stopnia i podziału administracyjnego, utworzona 15 marca 1920 r. pod Zarządem Cywilnym Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego z dotychczasowych gmin powiatu rówieńskiego: Wysock, Dąbrowica, Lubikowicze, Niemowicze i Wiry oraz gmin powiatu owruckiego: Kisorycze, Olewsk i Jurowo^[1]. 1 czerwca 1920 r. przekazany Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej (w granicach należących dawniej do powiatu rówieńskiego)^[2]. 12 grudnia 1920 r. do powiatu pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych przyłączono gminy: Bereźnica, Włodzimierzec, Horodziec, Rafałówka i Bielska Wola z powiatu łuckiego^[3]. 19 lutego 1921 r. wszedł w skład nowo utworzonego województwa poleskiego II Rzeczypospolitej^[4]. 16 grudnia 1930 r. został przyłączony do województwa wołyńskiego^[5]. Jego siedzibą było miasto Sarny. W skład powiatu wchodziło 9 gmin wiejskich, 3 miejskie, 172 gromady wiejskie (sołectwa), 1 miasto i 5 miasteczek. 1 stycznia 1923 r. wyłączono gminę Wysock do nowo utworzonego powiatu stolińskiego^[6].

Powiat sarneński

powiat
Państwo	Polska
Województwo	wołyńskie
Data powstania	15 marca 1920
Siedziba	Sarny
Powierzchnia	5478 km²
Populacja (1931) • liczba ludności	181,3 tys.
• gęstość	33,1 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 3 Liczba gmin wiejskich 9
Położenie na mapie województwa

Dane

Powiat sarneński zajmował północno-wschodnią część województwa wołyńskiego i graniczył: od zachodu z powiatami kowelskim i łuckim, od północy z województwem poleskim (powiaty piński i stoliński), od wschodu granica jego przebiegała wzdłuż granicy państwowej Polska-ZSRR, zaś od południa graniczył z powiatem kostopolskim.

Powierzchnia powiatu wynosiła 5.478 km², a ludność 181,3 tys. osób (według spisu z 1931 r.), a więc dawała wskaźnik zamieszkania 33 osoby na 1 km².

Według drugiego powszechnego spisu ludności z 1931 roku powiat liczył 181 284 mieszkańców, 28 192 było rzymskokatolickiego wyznania, 450 – unickiego, 132 241 – prawosławnego wyznania, 816 – augsburskiego, 65 – reformowanego, 57 – unijne ewangelickie, 762 osób podało wyznanie ewangelickie bez bliższego określenia, 2 478 – inne chrześcijańskie, 16 088 – mojżeszowe, 5 – inne niechrześcijańskie, 122 osób nie podało przynależności konfesyjnej^[7].

Podział administracyjny

Gminy

• gmina Antonówka nad Horyniem (od 1928, wcześniej: gmina Horodziec^[8][9])
• gmina Bielska Wola
• gmina Bereźnica (do 1928)^[10]
• gmina Dąbrowica (miejska)
• gmina Dąbrowica
• gmina Horodziec (do 1928, następnie: gmina Antonówka nad Horyniem)^[8]
• gmina Kisorycze
• gmina Klesów
• gmina Lubikowicze
• gmina Niemowicze
• gmina Rafałówka
• gmina Rokitno (miejska)
• gmina Sarny (miejska)
• gmina Włodzimierzec
• gmina Wysock (do 1922)^[11]

Miasta

• Bereźnica (do ?)
• Dąbrowica
• Rokitno^[12]
• Sarny
• Włodzimierzec (do ?)
• Wysock (do 1922)^[11]

Starostowie

• Stanisław Rutkowski (1920-)^[13]

Zobacz też

• podział administracyjny II Rzeczypospolitej
• województwo poleskie
• województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)