Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Powiat ustrzycki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Powiat ustrzycki – powiat istniejący w latach 1952–1972 na terenie obecnego bieszczadzkiego (woj. podkarpackie). Jego ośrodkiem administracyjnym były Ustrzyki Dolne.
Remove ads
Geneza
Stan administracyjny powiatu ustrzyckiego w pierwszym dniu jego istnienia (1952-01-01)
Stan administracyjny powiatu ustrzyckiego w ostatnim dniu jego istnienia (1972-10-31)
Podział administracyjny powiatu bieszczadzkiego (kolor żółty), dzień po zniesieniu powiatu ustrzyckiego (1972-11-01)
Powiat ustrzycki powstał 1 stycznia 1952[1] w ramach umowy o zamianie odcinków terytoriów państwowych zawartej 15 lutego 1951 pomiędzy PRL i Związkiem Radzieckim. W zamian za bogatą w węgiel kamienny Sokalszczyznę, Polska otrzymała prawie[2] cały rejon ustrzycki oraz części rejonów chyrowskiego i strzyłeckiego z obwodu drohobyckiego[3], czyli tereny po prawej stronie Sanu na terenie Bieszczadów, na wschód od linii prostej na odcinku Smolnik–Liskowate, o łącznej powierzchni 480 km². Proces ten wiązał się ze skomplikowanym przesiedlaniem ludności z odstąpionych terenów powiatu hrubieszowskiego na Lubelszczyźnie (miast Sokal, Bełz, Krystynopol, Waręż, Uhnów) na opustoszone ziemie nad Strwiążem (tzw. Akcja H-T).
Remove ads
1952–1972
Podsumowanie
Perspektywa
Odstąpione przez ZSRR tereny podzielono na jedno miasto i sześć gmin[4][5]:
- miasto Ustrzyki Dolne[6] – utworzone z miasta Ustrzyki Dolne i miejscowości Strwiążyczek;
- gmina Czarna – siedziba w Czarnej – miejscowości: Bystre, Czarna, Lipie, Michniowiec, Rabe z przysiółkiem Zadwórze, Sokołowa Wola, Żołobek;
- gmina Szewczenko – siedziba w Szewczenku (od 1957 Lutowiska) – miejscowości: Chmiel, Dwerniczek, Krywka, Smolnik, Skorodne, Szewczenko (Lutowiska), Żurawin;
- gmina Łobozew – siedziba w Łobozewie – miejscowości: Daszówka, Łobozew (Górny), Telesznica Oszwarowa, Telesznica Sanna;
- gmina Jasień – siedziba w Jasieniu – miejscowości: Bandrów Narodowy, Brzegi Dolne, Hoszowczyk, Hoszów, Jałowe, Jasień, Łodyna, Moczary, Równia, Stebnik, Strwiążek, Ustianowa Górna;
- gmina Polana – siedziba w Polanie – miejscowości: Chrewt, Paniszczów, Polana, Rosochate, Rosolin, Serednie Małe, Sokole, Wydrne;
- gmina Krościenko – siedziba w Krościenku – miejscowości: Krościenko, Liskowate;
Do nowo nabytych terenów tworzących powiat ustrzycki, z obszarów polskich dołączono:
- gminę Wojtkowa – (siedziba w Wojtkowej) z pow. przemyskiego;
- gminę Ropienka – (siedziba w Ropience) z pow. leskiego;
oraz:
- zniesioną gminę Stuposiany – (siedziba w Stuposianach) z pow. leskiego; włączoną do gminy Szewczenko;
- zniesioną gminę Tarnawa Niżna – (siedziba Tarnawa Niżna) z pow. leskiego; włączoną do gminy Szewczenko;
- zniesioną gminę Zatwarnica – (siedziba w Zatwarnicy) z pow. leskiego; włączoną do gminy Polana;
- gromady Arłamów, Jamna Dolna, Jamna Górna i Trójca, wyłączone z gminy Rybotycze z pow. przemyskiego; włączono do gminy Wojtkowa;
- gromady Łobozew i Ustianowa Dolna, wyłączone z gminy Olszanica z pow. leskiego; włączono do gminy Łobozew.
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 1952 roku.
30 maja 1953 gromadę Ustianowa podzielona na dwie odrębne gromady: Ustianowa Dolna i Ustianowa Górna[7], a już 21 września 1953 gromadę Ustjanowa Górna wyłączono z gminy Łobozew, włączając ją do gminy Jasień w tymże powiecie[8].
Remove ads
1972–1975
Przygotowania do reformy administracyjnej z 1975, wprowadzającej w PRL 49 województw zaowocowały utworzeniem 1 listopada 1972 eksperymentalnego powiatu bieszczadzkiego[9]. Nowa jednostka powstała z powiatów ustrzyckiego, leskiego i większej części sanockiego. Był to największy powiat w Polsce o powierzchni 2909 km². Siedzibą powiatu, mimo protestów mieszkańców większych Ustrzyk Dolnych, zostało Lesko.
1975–1998
Powiat bieszczadzki przetrwał dokładnie dwa i pół roku. Po reformie administracyjnej w 1975 roku całe terytorium powiatu znalazło się w województwie krośnieńskim.
Od 1999
W związku z nową reformą administracyjną w 1999 roku, powiatu ustrzyckiego nie przywrócono, lecz raz jeszcze powstał powiat bieszczadzki (w woj. podkarpackim), tym razem z siedzibą w Ustrzykach Dolnych. Obejmował on w przybliżeniu łączne tereny powiatu ustrzyckiego i leskiego z lat 1952–1972. W nowych granicach nie funkcjonował on jednak długo, bo już w 2002 roku na skutek protestów mieszkańców Leska i okolic, z zachodniej części powiatu bieszczadzkiego wydzielono współczesny powiat leski (wyłączone gminy to Lesko, Baligród, Cisna, Olszanica i Solina). Znacznie zmniejszony powiat, o niemal identycznym wykresie granic co powiat ustrzycki sprzed 1972 roku, zachował jednak nazwę powiat bieszczadzki oraz siedzibę starostwa w Ustrzykach Dolnych.
Remove ads
Miejscowości
Remove ads
Przypisy
Bibliografia
Zobacz też
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads