Powiat zgierski

Powiat zgierski – powiat w Polsce (województwo łódzkie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Zgierz.

Powiat zgierski

powiat
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
TERC	1020
Siedziba	Zgierz
Starosta	Iwona Dąbek
Powierzchnia	855,18 km²
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności	165 850[1]
• gęstość	194,2 os./km²
Urbanizacja	73,17%
Tablice rejestracyjne	EZG
Adres urzędu: ul. Sadowa 6a 95-100 Zgierz
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 3 Liczba gmin miejsko-wiejskich 3 Liczba gmin wiejskich 3
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 166 113 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 166 154 osoby^[3].

Geografia

Położenie i obszar

Powiat zgierski ma obszar 855,18 km², w tym:

• użytki rolne: 66%
• użytki leśne: 19%

Powiat stanowi 4,69% powierzchni województwa.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Głowno, Ozorków, Zgierz
• gminy miejsko-wiejskie: Aleksandrów Łódzki, Parzęczew, Stryków
• gminy wiejskie: Głowno, Ozorków, Zgierz
• miasta: Głowno, Ozorków, Zgierz, Aleksandrów Łódzki, Stryków, Parzęczew

Ludność i powierzchnia (dane GUS z 31 grudnia 2007 r.)^[4][5]

lp.	Herb	Gmina	siedziba	powierzchnia (km²)	ludność	gęstość zaludnienia (osób/km²)
1		Aleksandrów Łódzki	Aleksandrów Łódzki	116,43	26851	230,62
2		Głowno (gmina wiejska)	Głowno	104,77	4908	46,85
3		Ozorków (gmina wiejska)	Ozorków	95,51	6661	69,74
4		Parzęczew	Parzęczew	103,89	5025	48,37
5		Stryków	Stryków	157,90	12203	77,28
6		Zgierz (gmina wiejska)	Zgierz	199,05	11766	59,11
7		Głowno (miasto)	Głowno	19,84	14989	755,49
8		Ozorków (miasto)	Ozorków	15,46	20445	1322,45
9		Zgierz (miasto)	Zgierz	42,33	58164	1374,06
Razem	–	9	9	855,18	161 012	188,28

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007 r.^[4][5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	161 012	100	84 330	52,4	76 682	47,6
powierzchnia	855.18 km²
miasto	117 808	100	62 679	53,2	55 129	46,8
wieś	43 204	100	21 651	50,1	21 553	49,9
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	188,28		98,61		89,67

Piramida wieku mieszkańców powiatu zgierskiego w 2014 roku^[6]

Gospodarka

W powiecie zarejestrowano prawie 12 tys. podmiotów gospodarczych i działa sieć 1700 punktów handlowych i usługowych.

Transport

Transport drogowy

Długość dróg powiatowych to prawie 1000 km, w tym 335 utwardzonych. Stolica powiatu – Zgierz jest jednym z głównych miast satelickich łódzkiego zespołu metropolitalnego. Powiat posiada dobre połączenie komunikacyjne z resztą kraju, przebiega tu m.in. droga krajowa nr 1 północ-południe, a w przyszłości będzie tędy przebiegać zachodnia obwodnica Łodzi. Szczególnie istotne znaczenie dla rozwoju powiatu ma budowa autostrady A1 i istniejąca autostrada A2.

Przez powiat przebiegają:

• autostrady:
  • autostrada A1 Rusocin – Piotrków Trybunalski
  • autostrada A2 Świecko – Konotopa (z węzłami: Emilia, Biała i Stryków)
• drogi krajowe:
  • droga krajowa nr 91 Gdańsk – Podwarpie
  • droga krajowa nr 14 Łowicz – Walichnowy
  • droga krajowa nr 71 Stryków – Rzgów
  • droga krajowa nr 72 Konin – Rawa Mazowiecka
• drogi wojewódzkie:
  • droga wojewódzka nr 469 Uniejów – Wróblew
  • droga wojewódzka nr 702 Kutno – Zgierz
  • droga wojewódzka nr 708 Ozorków – Brzeziny

Transport kolejowy

Przez powiat przebiegają dwie linie kolejowe:

• linia kolejowa nr 15 Bednary – Łódź Kaliska
• linia kolejowa nr 16 Łódź Widzew – Kutno

Oświata

Działa blisko 100 szkół, ponad 40 bibliotek, kilkanaście domów kultury, obiekty sportowe i turystyczne. Opiekę zdrowotną zapewniają trzy szpitale i dziewięć przychodni rejonowych.

Zabytki

• Biała

Kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła zbudowany w XVIII w. i restaurowany oraz powiększony w 1938 r., drewniany o konstrukcji zrębowej. Wnętrze jednonawowe podzielone jest słupami na trzy nawy. Fasadę wieńczy dwukondygnacjowy barokowy szczyt wolutowy z pilastrami o głowicach rzeźbionych w motywy roślinne. Dachy są gontowe dwuspadowe nad zakrystią pulpitowy. Wyposażenie pochodzi z XVII w.

• Bratoszewice
  • Kościół parafialny pw. św. Augustyna zbudowany został na przełomie XV/XVI w., następnie zburzony i zrabowany w latach 1651-1655. Przebudowano go w 1898-1901 r. Kościół jest późnogotycki, jednonawowy. Po bokach nawy znajdują się dwie neogotyckie kaplice. Zewnątrz jest oszkarpowany. Fasadę wieńczy schodkowy szczyt. Dach nad nawą jest dwuspadowy z nową wieżyczką na sygnaturkę, nad prezbiterium stożkowy kryty gontem. Wyposażenie pochodzi z XVII i XVIII w.
  • Drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej zbudowana została w XVIII w. Jest czworo ścienna nakryta dachem namiotowym.
  • Stare domy pofolwarczne pochodzące z poł. XIX w. Są drewniane o konstrukcji zrębowej. Nakryte są dachami czterospadowe.
• Dobra
  • kościół starokatolicki mariawitów pw. św. Jana Chrzciciela i św. Doroty, zbudowany w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły w 1907 roku.
• Kębliny
  • Murowany, parterowy dawny dwór zbudowany około 1840 r., przebudowany w 1860 oraz 1934-1935. Od tyłu posiada ryzalit, dach wieńczy trójkątny szczyt. Od frontu znajduje się nowy taras. Dach łamany polski przerobiono na mansardowy.
  • Naprzeciw dworu znajduje się murowana, zbudowana w pocz. XIX w. dawna kuźnia, którą przebudowano w 2. poł. XIX w. i w latach 1934-1935. Od frontu posiada ryzalit i nowy ganek wsparty na dwóch kolumnach. W narożach podpierają ją szkarpy. Przekrywa ją dach naczółkowy.
• Koźle
  • Kościół parafialny pw. św. Szczepana zbudowany w 1752 r., drewniany o konstrukcji zrębowej, orientowany. Jest jednonawowy. Dachy kryte są gontem. Ołtarze są barokowe z 1. poł. XVIII w.
  • Dzwonnica zbudowana w XVIII w., drewniana o konstrukcji słupowej. Została przeniesiona na obecne miejsce w latach 1908-1912. Jest czworoboczna, nakryta dachem namiotowym.
• Lipka
  • kościół starokatolicki mariawitów pw. Matki Bożej Szkaplerznej i św. Wojciecha wzniesiony w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły, w 1907 roku. Zniszczony podczas I wojny światowej i odbudowany. We wnętrzu konfesja i ołtarz z początku XX wieku.
• Niesułków

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha wzniesiony został w 2. poł. XVII w., drewniany o konstrukcji zrębowej. Rozbudowano go i restaurowano w latach 1934 i 1948. Jest jednonawowy. Dachy są dwuspadowe gontowe. Wyposażenie pochodzi z XVII, XVIII i XIX w.

• Stryków
  • Kościół starokatolicki mariawitów pw. św. Marcina i św. Anny wzniesiony w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły, w 1907 roku. We wnętrzu konfesja i ołtarz z początku XX wieku.
  • rzymskokatolicki Kościół parafialny pw. św. Marcina został wzniesiony na miejscu poprzednich w latach 1912-1925, według projektu Józefa Dziekońskiego i Zdzisława Mączeńskiego. Wyposażenie pochodzi z XVII i XIX w.
• Wola Błędowa

Stary dom drewniany o konstrukcji zrębowej zbudowany w początkach XIX w. Dach jest czterospadowy.

• Mąkolice

We wsi znajduje się wzniesiony w XV wieku drewniany kościół parafialny pw. św. Wojciecha, Klemensa, Stanisława i Katarzyny. Budowę kościoła rozpoczął arcybiskup Wojciech Jastrzębiec, a ukończył w roku 1444 jego następca Wincenty Kot. Ponadto stoi tu stara drewniana szkoła z 1849 r. oraz kilka drewnianych chałup z 1. poł. XIX stulecia, które ocalały z pożaru trawiącego wieś w roku 1882.

Według rejestru zabytków KOBiDZ[1] na listę zabytków wpisane są obiekty:

• kościół pw. św. św. Wojciecha i Stanisława, drewniany, 1521, XVIII/XIX w., nr rej.: A/116 z 24.08.1967
• dzwonnica, drewniana, nr rej.: A/613 z 24.08.1967

Starostowie

• Józef Dziemdziela (od 1999 do 2001)
• Grzegorz Robert Leśniewicz (od 2001 do 2002)
• Lesław Jarzębowski (od 28 października 2003 do 4 listopada 2005)
• Grzegorz Robert Leśniewicz (od 4 listopada 2005 do 27 listopada 2006)
• Jacek Socha (od 27 listopada 2006 do 1 grudnia 2010)
• Krzysztof Kozanecki (od 1 grudnia 2010 do grudnia 2014)
• Bogdan Jarota (od grudnia 2014 do kwietnia 2024)
• Iwona Dąbek (od maja 2024)

Sąsiednie powiaty

• brzeziński
• łęczycki
• łowicki
• łódzki wschodni
• Łódź (powiat grodzki)
• pabianicki
• poddębicki

Zobacz też

• powiat łódzki