Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Pretoria
stolica administracyjna RPA Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Pretoria – miasto w Południowej Afryce i administracyjna stolica państwa. Pretoria to 8. najbogatsze miasto w Afryce i 4. najbogatsze miasto w kraju.
Remove ads
Położenie
Miasto położone jest w północno-wschodniej części kraju na wyżynie Niski Weld (1360 m n.p.m.), w prowincji Gauteng, 50 km na północ od Johannesburga. Leży nad rzeką Apies i rozciąga się w pasie przejściowym między płaskowyżem Highveld na południu a niżej położonym Bushveld na północy na wschód do podnóża gór Magaliesberg. Pretoria znajduje się w strefie wilgotnego klimatu subtropikalnego
Nazwa
7 marca 2005 roku rada miejska Pretorii podjęła decyzję o zmianie nazwy miasta na Tshwane[1]. Dotychczasowa nazwa oddawała cześć burskiemu generałowi Andriesowi Pretoriusowi, który stał się bohaterem po pokonaniu Zulusów w bitwie nad Blood River, natomiast „tshwane” oznacza „wszyscy jesteśmy równi” w języku tswana[2]. Istnieją również teorie, które wiążą tę nazwę z synem lokalnego wodza plemienia Nguni, a także ze słowem „tshwenyana”, które w języku sotho oznacza małpę[2].
Zmianę nazwy miasta zaakceptował Południowoafrykański Komitet Nazw Geograficznych, jednak by ta oficjalnie uległa zmianie, musi na nią wyrazić zgodę jeszcze rząd Południowej Afryki[1], który przez kilka kolejnych lat tego nie uczynił[3].
Mieszkańcy Pretorii często nazywają swoje miasto „Jacaranda City” (miasto Jakarandy)[4], ponieważ w mieście jest ponad 50 000 krzewów jakarandy.
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Pretoria została założona w 1855 roku przez Marthinusa Pretoriusa[4] jako stolica Transwalu[5][6]. Miasto zostało nazwane na cześć Andriesa Pretoriusa, ojca Marthinusa i burskiego wojskowego i polityka. 2 maja 1857 roku pierwszym sędzią miasta został Andries Du Toit[7], który w tym samym roku wydzielił działki w mieście[5].
W 1860 roku Pretoria została siedzibą rządu Transwalu[4][5][6].
W czasie II wojny burskiej Pretoria został opanowana przez wojska brytyjskie. W 1899 roku w mieście był więziony Winston Churchill[4]. 31 maja 1902 roku po podpisaniu pokoju w Vereeniging, republiki burskie zostały koloniami brytyjskimi, a wraz z nimi również i Pretoria przeszła pod władanie Brytyjczyków[5].
Od 1910 roku Pretoria pełni funkcję stolicy administracyjnej Związku Południowej Afryki (od 1961 roku Południowa Afryka)[5]. Dzięki temu miasto zaczęło prosperować, a jego znaczenie jako ośrodka administracyjnego wzrosło, podobnie jak proces industrializacji. Spowodowało to dalszą urbanizację i boom budowlany[8].
Kiedy premier wycofał Republikę Południowej Afryki ze Wspólnoty Narodów w 1961 roku, Pretoria stała się stolicą nowo narodzonej republiki. Do tego czasu recesja gospodarcza i polityka apartheidu, przyniosły już nowe, poważne zmiany. Segregacja rasowa pozbawiła wiele osób prawa do życia, a czasem nawet odwiedzania dzielnic miejskich zarezerwowanych dla białych. Zostały zbudowane nowe osiedla, takie jak Mamelodi[8].
W 2000 roku Pretoria stała się częścią Tshwane Metropolitan Municipality[9].
W 2024 r. populacja Pretorii była szacowana na 2 889 899 mieszkańców[10]. Przy tej populacji średnia gęstość zaludnienia miasta to ok. 1100 osób na kilometr kwadratowy[10]. Według spisu ludności z 2011 r. 52,5% mieszkańców miasta stanowili ludzie rasy białej, 42% – czarni afrykanie, 2,5% –Koloredzi, 1,9% – Hindusi, a 1,2% stanowiły inne grupy etniczne[11][10].
Remove ads
Przemysł[12]
Pretoria to ośrodek produkcji:
- środków transportu – montownie samochodów i rowerów
- maszynowy
- metalurgiczny
- chemiczny
- spożywczy – cukrowniczy, tytoniowy
- włókienniczy
- skórzany
- szklarski
Poza tym znajdują są tu:
- warsztaty naprawcze taboru kolejowego
- zakłady hutnictwa żelaza – produkcja stali ponad 1,3 mln t rocznie
- w pobliżu Pretorii:
- jedna z największych w kraju kopalń diamentów – Premier Mine
- kopalnia rud żelaza
- kopalnia złota
Remove ads
Transport
Podsumowanie
Perspektywa
Kolej
Podmiejskie usługi kolejowe wokół Pretorii są obsługiwane przez Metrorail. Koleją z centrum miasta można dojechać do:
- na południe do Germiston i Johannesburga
- na zachód do Atteridgeville
- na północny zachód do Ga-Rankuwa
- na północ do Soshanguve
- na wschód do Mamelodi
- koleją Pretoria–Maputo do portu w Maputo na wschodzie
- linia szybkiej kolei Gautrain prowadzi ze wschodnich przedmieść Hatfield do stacji Pretoria, a następnie w kierunku południowym do Centurion, Midrand, Marlboro, Sandton, do międzynarodowego lotniska OR Tambo, Rosebank i Johannesburga
- z dworca kolejowego Capital Park można jechać prywatną luksusową koleją w stylu kolonialnym Rovos Rail
Autobusy
W Pretorii istnieje wiele firm transportu autobusowego, z których PUTCO jest jedną z najstarszych i najlepiej rozpoznawalnych. W Pretorii istnieje też państwowa firma transportu zbiorowego.
Autostrady
- N1 – wschodnia obwodnica łącząca Johannesburg z Polokwane
- N4 – łączy Pretorię z eMalahleni i Maputo w Mozambiku na wschodzie oraz Rustenburgiem i Gaborone w Botswanie na zachodzie
- N14 – prowadzi w kierunku Krugersdorp na południowym zachodzie
- R21 – do międzynarodowego lotniska O. R. Tambo w Kempton Park i R80 na północnym zachodzie
Lotniska
Loty cywilne w Pretorii obsługiwane są przez lotniska w Johannesburgu:
- OR Tambo International – 45 km na południe od centrum Pretorii
- Lanseria – 35 kilometrów na południowy zachód od miasta
- Wonderboom – lotnisko prywatne
Remove ads
Zabytki i atrakcje turystyczne
- Ditsong National Muzeum of Cultural History (Okno Afryki)
- Freedom Park
- Hapo Muzeum
- Kruger House – Rezydencja Prezydenta RPA
- Mapungubwe Muzeum
- Biblioteka Narodowa RPA
- Pioneer Muzeum
- Pretoria Art Muzeum
- Pretoria Forts
- Van Tilburg Collection
- Van Wouw Muzeum
- Voortrekker Monument
- Willem Prinsloo Agricultural Muzeum
- Sammy Marks House
- Smuts House Muzeum
- Miejska Galeria Sztuki
- Muzeum Transwalu
- Muzeum Wojskowe znajdujące się w XIX-wiecznym forcie
- Melrose House
- ZOO Narodowe
Remove ads
Nauka
- University of South Africa (UNISA)
- największy Uniwersytet w Afryce
- założony w 1873 roku
- ponad 300 000 studentów
- Tshwane University of Technology (TUT)
- University of Pretoria (UP)
- Sefako Makgatho Health Science University (SMU)
- Rada ds. Badań Naukowych i Przemysłowych - (CSIR)
- Rada ds. Badań Humanistycznych
- National Research Foundation
- South African Bureau of Standards
Remove ads
Sport
W Pretorii znajduje się Loftus Versfeld Stadium, na którym mecze rozgrywają rugbyści zespołów Blue Bulls i Bulls. Odbywały się na nim niektóre mecze podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2010.
Siedzibę w Pretorii mają m.in. kluby piłkarskie Mamelodi Sundowns i Supersport United.
Propozycja zmiany nazwy
26 maja 2005 r. Południowoafrykańska Rada Nazw Geograficznych (SAGNC), zatwierdziła zmianę nazwy Pretoria na Tshwane, która jest już nazwą Metropolii[13]. Chociaż zmiana nazwy została zatwierdzona przez SAGNC, nie została zatwierdzona przez Ministra Sztuki i Kultury. Po dziś dzień proponowana zmiana nazwy nie została wprowadzona w życie.[potrzebny przypis]
Miasta partnerskie
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads