Prosecco

Prosecco – włoskie białe lub różowe^[1] wino musujące (spumante), rzadziej lekko musujące (frizzante) lub stołowe^[2][3]. Zazwyczaj wytrawne lub półwytrawne^[2]. Produkowane w regionach Wenecja Euganejska i Friuli-Wenecja Julijska^[4]. Popularność prosecco rozpoczęła się od produkowanego w XIX wieku Prosecco di Conegliano-Valdobbiadene^[5].

Prosecco di Conegliano

W 2014 roku wyprodukowano 306,6 mln butelek wina oznaczonego apelacją Prosecco DOC, z czego na eksport trafiło 199,3 mln butelek^[3].

W 2020 roku wyprodukowano 486 mln butelek Prosecco.

13 sierpnia obchodzony jest Światowy Dzień Prosecco^[6]

Historia apelacji

Tradycja produkcji wina na obszarze Prosecco sięga czasów pierwszych osadników rzymskich. Jednym z pierwszych dokumentów potwierdzających produkcję białych win na tym obszarze jest „Statut Conegliano” z 1282 r., a także dokumenty traktujące o regionach wpływu Republiki Weneckiej oraz liczne świadectwa uznania napisane przez władców angielskich, habsburskich i polskich^[7].

Pierwsza pisemna wzmianka o uprawie Prosecco na wzgórzach Conegliano Valdobbiadene, jest dziełem szlachcica Conegliano Francesco Marii Malvolti, który w ósmym numerze "Dziennika włoskiego" z 1772 r. mówi o uprawie winorośli na tym obszarze. Od tego okresu renoma win Prosecco rosła na całym obszarze Conegliano Valdobbiadene do tego stopnia, że w połowie XIX wieku zaczęto je produkować, jako jedyną apelację regionu.

Winorośl

Istnieje odmiana winorośli prosecco, lecz od 2009 roku stosuje się jej synonim – glera, by rozróżnić oznaczenie regionu uprawy od szczepu^[4]. Prosecco od tego czasu jest chronioną nazwą pochodzenia geograficznego, zarezerwowaną dla win musujących produkowanych w regionach Wenecja Euganejska i Friuli-Wenecja Julijska^[4]. Trzy strefy produkcji zostały wyróżnione i mogą nazwę Prosecco DOC poprzedzać swoją nazwą: Conegliano, Valdobbiadene, Colli Asolani i Asolo^[4]. Do produkcji prosecco mogą być używane winogrona glera^[4]. Możliwość produkcji wina z odmiany prosecco (glera) została w 2009 wstrzymana w regionie Trydent-Górna Adyga^[4].

Region produkcji Prosecco[7]

Butelki Prosecco di Valdobbiadene z lat 1996–1998

• Prosecco DOC – podstawowe i najbardziej popularne Prosecco. Może być produkowane w całych północno-wschodnich Włoszech.
• Prosecco Trieste DOC oraz Prosecco Treviso DOC – wina, które produkowane są nieco dalej niż podstawowe Prosecco na znacznie mniejszym obszarze.
• Conegliano Valdobbiadene Prosecco DOCG – obszar produkcji jest znacznie mniejszy i bardziej pagórkowaty niż region Treviso. Apelacja DOCG nakłada jeszcze bardziej rygorystyczne standardy jakości niż DOC.
• Valdobbiadene Superiore di Cartizze DOCG – bardzo mały obszar o powierzchni 107 hektarów położony na pagórkowatych obrzeżach miasta Valdobbiadene. W Cartizze produkuje się bardzo małą ilość Prosecco (około 1 miliona butelek). Region ten został zgłoszony w 2008 roku jako kandydat do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze względu na unikalny krajobraz kulturowy stworzony przez lokalnych winiarzy.
• Asolo Prosecco DOCG – ten obszar jest bardzo rzadko opisywany przez miłośników wina, jednak jego położenie tuż pod rzeką Piave, stanowiącą główną linię podziału podczas II wojny światowej czyni go szczególnym miejscem.

Rodzaje Prosecco

Butelka prosecco w wiaderku z lodem

Prosecco jest produkowane metodą Charmata – w odróżnieniu od metody szampańskiej druga fermentacja zachodzi nie w butelce, a w zbiornikach ciśnieniowych i dopiero gotowe wino musujące jest butelkowane^[8][5].

W zależności od zawartości dwutlenku węgla rozróżnia się prosecco^[2]:

• spumante (musujące) – ciśnienie minimum 3 bar
• frizzante (perliste) – ciśnienie pomiędzy 1 a 2,5 bar
• tranquillo (spokojne) – bez dwutlenku węgla.

W zależności od poziomu cukru resztkowego stosuje się określenia^[2][9]:

• brut (poniżej 12 g cukru na litr)
• extra dry (12-17 g/l)
• dry (17-32 g/l)
• demi-sec (32-50 g/l).

Minimalny poziom alkoholu gatunkowego prosecco wynosi 10,5 % (dla stołowego i frizzante) oraz 11 % (dla musującego)^[2].

Drinki z Prosecco

Prosecco jest podstawą popularnych koktajli, m.in. bellini i michelangelo^[8][10].

• Spritz(inne języki) – najpopularniejszy włoski drink, powstający z 3 części Prosecco, 2 części Aperola oraz 1 części wody gazowanej, podawany na kostkach lodu z cząstkami pomarańczy^[11].
• Hugo – 200 ml Prosecco, 100 ml wody gazowanej, 30 ml syropu z kwiatu czarnego bzu, listki mięty i plasterki limonki do dekoracji.
• Martini Royale – popularny drink powstający z 1 części Prosecco, 1 części Martini Royale Bianco oraz soku z całej limonki z lodem.
• Mimoza(inne języki) – Prosecco z sokiem pomarańczowym podawane w proporcji 1:2 – jedna część soku pomarańczowego na dwie części Prosecco.
• Bellini(inne języki) – Prosecco z nektarem (musem) brzoskwiniowym podawane w proporcji 1:3 – jedna część owoców na trzy części Prosecco.

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe w Wikisłowniku