Wenecja Euganejska

Wenecja Euganejska (wł. Veneto) – region administracyjny w północno-wschodnich Włoszech o powierzchni 18 351 km² ze stolicą w Wenecji (249,5 tys. mieszkańców)^[1]. Od północy graniczy z Austrią, od wschodu z regionem Friuli-Wenecja Julijska, od południa z Emilią-Romanią, a od zachodu z Trydentem-Górną Adygą i Lombardią. Najdłuższe rzeki w regionie to Pad oraz Adyga, a najwyższym wzniesieniem jest Marmolada.

Wenecja Euganejska

Veneto

region
Palazzo Balbi – siedziba władz
Herb Flaga
Państwo	Włochy
Siedziba	Wenecja
Prezydent	Luca Zaia
Powierzchnia	18 351,49 km²
Populacja (2025) • liczba ludności	4 851 851
• gęstość	264,4 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba prowincji	7
Liczba gmin	560
Położenie na mapie Włoch
Strona internetowa

Etymologia

W języku włoskim i w większości języków nazwa regionu jest jednoczłonowa, a nazwa polska „Wenecja Euganejska” pochodzi od półmitycznego ludu Euganejczyków, który zajmował te ziemie w I i II wieku p.n.e. Sama nazwa miasta Wenecja pochodzi od ludu Wenetów Adriatyckich.

Historia

Wenetowie Adriatyccy zamieszkiwali ziemie Wenecji Euganejskiej od 1500 r. p.n.e., a przybyli na tereny Morza Adriatyckiego z Azji Centralnej wraz z innymi ludami indoeuropejskimi. Pierwsza wzmianka o plemieniu nazywanym Wenetami pochodzi z IV w. p.n.e. Plemię zostało niemal całkowicie wyniszczone podczas bitwy pod Kannami w 216 r. p.n.e. W V w. tereny Wenecji Euganejskiej zostały najechane przez Alaryka I, a następnie przez Attylę Huna. W połowie VI wieku za sprawą cesarza Justyniana I Wielkiego Wenecja Euganejska dostała się pod wpływy Bizancjum. W połowie VIII wieku została częścią Imperium Karolińskiego, a w X wieku została włączona do Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Po włączeniu w XII wieku do Włoch Północnych, w 1222 ufundowano jeden z najstarszych uniwersytetów we Włoszech – Uniwersytet w Padwie. W tym czasie rozpoczął się trwający do XVI wieku okres świetności, nazywany Republiką Wenecką, który w XVII wieku został zahamowany przez ekspansję Imperium Osmańskiego. Po najeździe Napoleona pod koniec XVIII wieku część Wenecji Euganejskiej weszła w granice Cesarstwa Austriackiego, a część w granice Republiki Cisalpińskiej. W 1866 połączona Wenecja Euganejska została przyłączona do Włoch.

Separatyzm

Osobny artykuł: Nacjonalizm wenecki.

W regionie panują silne nastroje separatystyczne. W nieoficjalnym internetowym głosowaniu w 2014 za odłączeniem od Włoch opowiedziało się 89% uczestników. Frekwencja wyniosła 73% uprawnionych do głosowania (2,3 mln)^[2].

Prowincje

Prowincje

W skład regionu wchodzi 7 prowincji^[1]:

Flaga	Nazwa polska	Nazwa włoska	Stolica	Liczba gmin	Ludność (styczeń 2025)
	Prowincja Belluno	Provincia di Belluno	Belluno	60	197 558
	Prowincja Padwa	Provincia di Padova	Padwa	101	932 704
	Prowincja Rovigo	Provincia di Rovigo	Rovigo	50	227 052
	Prowincja Treviso	Provincia di Treviso	Trevisto	94	877 565
brak	Prowincja Vicenza	Provincia di Vicenza	Vicenza	113	833 934
	Miasto metropolitalne Wenecja	Città Metropolitana di Venezia	Wenecja	44	928 907
	Prowincja Werona	Provincia di Verona	Werona	98	854 131

Gospodarka

• Rolnictwo – uprawa owoców, warzyw, winorośli, kukurydzy, pszenicy
• Przemysł – metalurgiczny (metalowy), lekki (włókienniczy, obuwniczy), drzewno-papierniczy (meblarski), mineralny (ceramiczny)

Gastronomia

Wenecja Euganejska jest ojczyzną m.in. wina valpolicella. Wytwarzany jest tu ser Grana Padano.

Zabytki

Teatro Olimpico w Vicenzy to pierwszy wolno stojący i pokryty dachem budynek centralny nowożytności. Został on zbudowany przez Andreę Palladia w 1580 – roku jego śmierci.

W regionie znajdują się 24 wille zaprojektowane przez Palladia^[3].

W XVIII wieku zbudowano wille połączone systemem podziemnych tuneli powietrznych. Dzięki temu do pomieszczeń dostawało się zimą ciepłe powietrze, a latem – zimne.