Brona (przełęcz)

Brona (słow. Brána) – przełęcz w masywie Babiej Góry w Paśmie Babiogórskim w Beskidzie Żywiecko-Orawskim^[1] (w regionalizacji według Jerzego Kondrackiego w Beskidzie Żywieckim^[2], w słowackiej Oravské Beskydy^[3]). Geoportal podaje wysokość 1412 m^[1], mapa Compass 1408 m^[4]. Znajduje się w północno-zachodniej grani tego masywu, pomiędzy Cylem (dokładniej przed jego drugim, wschodnim wierzchołkiem, czyli Niższym Cylem) a Kościółkami^[5]. Przełęcz Brona dzieli masyw Babiej Góry na dwie nierówne części:

• część wschodnią ze szczytem Diablak oraz
• część zachodnią z Cylem^[4].

Brona

Widok z Kościółków
Państwo	Polska  Słowacja
Wysokość	1408 m n.p.m.
Pasmo	Karpaty, Beskid Żywiecki
Sąsiednie szczyty	Kościółki, Niższy Cyl
Położenie na mapie gminy Zawoja Brona
Położenie na mapie Polski Brona
Położenie na mapie województwa małopolskiego Brona
Położenie na mapie powiatu suskiego Brona
49°34′53,2″N 19°30′36,9″E

Głównym grzbietem tego masywu i przez przełęcz Brona biegnie granica polsko-słowacka oraz Wielki Europejski Dział Wodny^[5]. Polskie stoki przełęczy Brona należą do miejscowości Zawoja, w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zawoja, słowackie do miejscowości Orawska Półgóra^[4], w Babiogórskim Parku Narodowym^[1].

Południowo-zachodnie (słowackie) stoki przełęczy Brona są mało strome i wypływa z nich potok Bystra, północne, od polskiej strony są bardziej strome i z ich niższej części wypływa potok Marków. Na wschód od przełęczy leży system wąwozów zwanych Izdebczyskami z maleńkim stawkiem zwanym Czarne Oko i kilkoma małymi jaskiniami. Największe z nich to Zbójnicka Grota i Słowikowa Studnia (już zawalona)^[5].

Drogowskaz turystyczny na przełęczy Brona

Nazwę przełęczy utworzył w 1925 Kazimierz Sosnowski od staropolskiego słowa brona oznaczającego bramę. Dawniej mieszkańcy Zawoi przełęcz tę nazywali po prostu Siodełkiem lub Siodłem. W XVII i XVIII wieku prowadził przez nią Zbójecki Chodnik – ścieżka łączącą Zawoję z Półgórą. Obecnie na przełęczy Brona krzyżują się trzy znakowane szlaki turystyczne i ścieżka edukacyjna „Babia Góra bez granic” (nie posiada odrębnego oznakowania)^[5].

Szlaki turystyczne

(Główny Szlak Beskidzki): Markowe Szczawiny – Brona – Diablak^[4]:

• z Markowych Szczawin 0.30 godz. (↓ 0.25 godz.)
• z Diablaka 0.45 godz. (↑ 1 godz.)

Żywieckie Rozstaje – Cyl – Brona – Diablak:

• z Cyla 0.15 godz. (↑ 0.25 godz.)
• z Diablaka 0.45 godz. (↑ 1 godz.)