Rosa Bonheur

Marie-Rosalie Bonheur nazywana Rosa Bonheur (ur. 16 marca 1822 w Bordeaux, zm. 25 maja 1899 w Thomery)^[1] – francuska malarka i rzeźbiarka; przedstawicielka naturalizmu^[2]. Pierwsza artystka-kobieta odznaczona orderem francuskiej Legii Honorowej^[1].

Rosa Bonheur

Rosa Bonheur ok. 1863, fotografia André Adolphe-Eugène Disdéri
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1822 Bordeaux Francja
Data i miejsce śmierci	25 maja 1899 Thomery Francja
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rzeźbiarstwo
Epoka	naturalizm
Odznaczenia

Targ koni/The Horse Fair, 1853, Metropolitan Museum of Modern Art

Twórczość

Urodziła się w rodzinie pochodzenia żydowskiego^[3] jako Marie-Rosalie Bonheur. Była najstarszym z czworga dzieci w rodzinie o artystycznych uzdolnieniach. Jej matką była Sophie Bonheur (z domu Marquis), nauczycielka gry na fortepianie, która zmarła, gdy Rosa Bonheur miała jedenaście lat. Jej ojcem był Oscar-Raymond Bonheur, pejzażysta i portrecista, który uczył ją rzemiosła i wspierał w twórczych działaniach. Zanim nauczyła się dobrze mówić, potrafiła godzinami w skupieniu rysować ołówkiem na papierze. Jej matka wpadła na pomysł, aby nauczyć ją czytać i pisać, prosząc o narysowanie różnych zwierząt dla każdej z liter alfabetu. Po latach artystka opisywała, że jej miłość do rysowania zwierząt narodziła się podczas lekcji czytania i pisania z matką^[4].

Również rodzeństwo Rosy Bonheur zajmowało się sztuką animalistyczną: brat Auguste Bonheur(inne języki) i siostra Juliette Bonheur(inne języki) byli malarzami zwierząt, a brat Isidore Jules Bonheur(inne języki) rzeźbił zwierzęta^[5]. W 1829 rodzina Bonheurów przeniosła się do Paryża. W 1841 Rosa Bonheur po raz pierwszy wystawiła swoje prace w Salonie Paryskim. Obrazy wystawiała w Salonie do 1853. W tym czasie została dwukrotnie uhonorowana złotym medalem za obrazy: Orka w Nivernais i Targ koni.

Musiała mieć zgodę z prefektury policji(inne języki)^[6] uzyskaną w 1852^[1], aby móc nosić męskie ubrania(inne języki), co było niezbędne m.in. do studiowania anatomii zwierząt w rzeźniach. Była pierwszą artystką, która została nagrodzona Legią Honorową^[7].

Ważniejsze dzieła

• Orka w Nivernais, 1849
• Targ koński, 1853
• Wysokogórscy pasterze, 1859
• Rodzina jeleni, 1865
• Zmienne łąki (Changement de pâturages), 1868
• Hiszpańscy poganiacze mułów przekraczający Pireneje (Muletiers espagnols traversent les Pyrénées), 1875
• Cielęta odstawiane od krów, 1879
• Polowanie, 1887
• Portret Williama F. Cody’ego, 1889
• Monarcha stada, 1868

Jedynym dziełem Rosy Bonheur w Polsce jest akwarela Psy książąt Czartoryskich Sułtan i Rosette z ok. 1850 r.^[8] znajdująca się w zbiorach w warszawskiego Muzeum Narodowego.

Życie prywatne

Rosa Bonheur i Natalie Micas, Nicea, 1882

Nosiła męską odzież(inne języki) (w 1852 otrzymała na to pozwolenie z policji(inne języki)^[6], podobnie jak podziwiana przez nią nowelistka George Sand), miała krótko obcięte włosy. Przez 45 lat była związana z Nathalie Micas (1824–1889), do jej śmierci (poznały się jako nastolatki w 1836)^[9][1].

W 1889 roku zapoznała się z dużo młodszą (ok. 34 lat różnicy) amerykańską malarką Anną Elisabeth Klumpke (1856–1942). W 1898 malarka powróciła do Francji, aby namalować jej portret^[10], zamieszkała w posiadłości Bonheur, pozostając do jej śmierci rok później^[1][11]. W 1908 wydała biografię Bonheur pt. Rosa Bonheur: sa vie, son oeuvre^[9][12] (w 1900^[13] ukazała się biografia pod bliźniaczym tytułem autorstwa Rogera-Milèsa(inne języki)^[14]).

Galeria

• 
  Orka w Nivernais, 1849
• 
  Targ koni, 1853
• 
  Dwa konie
• 
  Odpoczywająca owca
• 
  Zmiana pastwiska
• 
  Zbiórka myśliwych
• 
  Lew
• 
  Kozica

Upamiętnienia

Linda Nochlin w swoim pionierskim eseju z 1971 roku Dlaczego nie było wielkich artystek? poświęciła cały rozdział poświęcony artystce pt. Rosa Bonheur. Jej imieniem nazwano założony w 1935 roku jeden z najważniejszych amerykańskich cmentarzy dla zwierząt – Rosa Bonheur Memorial Park w mieście Elkridge, w stanie Maryland.