Rozporządzenie wykonawcze (Stany Zjednoczone)

Rozporządzenie wykonawcze – rodzaj rozporządzenia wydawanego przez prezydenta Stanów Zjednoczonych w celu umożliwienia urzędnikom i agencjom rządowym podjęcia działania w trybie natychmiastowym. Rozporządzenia wykonawcze uzyskują pełną moc prawną w momencie złożenia podpisu przez prezydenta.

W przeciwieństwie do zwykłej uchwały nie wymaga głosowania w Kongresie Stanów Zjednoczonych. Kongres może uchwalić ustawę unieważniającą lub zastępującą rozporządzenie, jednak taka ustawa podlega prawu prezydenckiego weta. Może zostać unieważnione przez Sąd Najwyższy, jeśli jest sprzeczne z konstytucją^[1][2][3]. Zdecydowana większość rozporządzeń wykonawczych jest proponowana przez różnego rodzaju agencje federalne i przedkładana prezydentowi do rozpatrzenia^[4].

Liczba rozporządzeń wykonawczych użytych przez poszczególnych prezydentów

Z wyjątkiem Williama Henry’ego Harrisona, który umarł miesiąc po objęciu urzędu, każdy prezydent wydał przynajmniej jedno rozporządzenie wykonawcze. Najwięcej (ponad 3,5 tys.) wydał ich najdłużej urzędujący prezydent Stanów Zjednoczonych, Franklin Delano Roosevelt^[5]. Początkowo z tej możliwości korzystano tylko w wyjątkowych sytuacjach. Od czasów Abrahama Lincolna każdy prezydent wydawał średnio ponad 10 rozporządzeń wykonawczych rocznie^[6][7].

Zestawienie całkowitej liczby i średniej rocznej wydanych rozporządzeń wykonawczych przez poszczególnych prezydentów

Prezydent	Lata urzędowania	Całkowita liczba wydanych rozporządzeń wykonawczych[5][8]	Średnia liczba wydanych rozporządzeń wykonawczych rocznie[6][7]
George Washington	1789 – 1797	8	1,0
John Adams	1797 – 1801	1	0,3
Thomas Jefferson	1801 – 1809	4	0,5
James Madison	1809 – 1817	1	0,1
James Monroe	1817 – 1825	1	0,1
John Quincy Adams	1825 – 1829	3	0,8
Andrew Jackson	1829 – 1837	12	1,5
Martin van Buren	1837 – 1841	10	2,5
William Henry Harrison	1841 – 1841	0	0,0
John Tyler	1841 – 1845	17	4,3
James Knox Polk	1845 – 1849	18	4,5
Zachary Taylor	1849 – 1850	5	3,7
Millard Fillmore	1850 – 1853	12	4,5
Franklin Pierce	1853 – 1857	35	8,8
James Buchanan	1857 – 1861	16	4,0
Abraham Lincoln	1861 – 1865	48	11,7
Andrew Johnson	1865 – 1869	79	20,3
Ulysses S. Grant	1869 – 1877	217	27,1
Rutherford Hayes	1877 – 1881	92	23,0
James Garfield	1881 – 1881	6	10,9[i]
Chester Arthur	1881 – 1885	96	27,8
Grover Cleveland	1885 – 1889 1893 – 1897	253	31,6
Benjamin Harrison	1889 – 1893	143	35,8
William McKinley	1897 – 1901	185	40,8
Theodore Roosevelt	1901 – 1909	1081	144,7
William Howard Taft	1909 – 1913	724	181,0
Woodrow Wilson	1913 – 1921	1803	225,4
Warren G. Harding	1921 – 1923	522	216,6
Calvin Coolidge	1923 – 1929	1203	215,2
Herbert Hoover	1929 – 1933	968	242,0
Franklin Delano Roosevelt	1933 – 1945	3522	307,0
Harry S. Truman	1945 – 1953	907	116,6
Dwight D. Eisenhower	1953 – 1961	484	60,5
John F. Kennedy	1961 – 1963	214	75,4
Lyndon B. Johnson	1963 – 1969	325	62,9
Richard Nixon	1969 – 1974	346	62,3
Gerald R. Ford	1974 – 1977	169	69,0
Jimmy Carter	1977 – 1981	320	80,0
Ronald Reagan	1981 – 1989	381	47,6
George H.W. Bush	1989 – 1993	166	41,5
Bill Clinton	1993 – 2001	308	45,5
George W. Bush	2001 – 2009	291	36,4
Barack Obama	2009 – 2017	276	34,5
Donald Trump	2017 – 2021	220	55
Joe Biden	2021 – 2025	141 (stan na 20 sierpnia 2024)	39

1. Garfield pełnił urząd krócej niż rok, dlatego średnia liczba rozporządzeń jest w jego przypadku większa niż całkowita ich liczba.