Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Sławomir Mrożek
polski dramatopisarz, prozaik i rysownik (1930-2013) Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Sławomir Piotr Paweł Mrożek[1] (ur. 29 czerwca[a] 1930 w Borzęcinie, zm. 15 sierpnia 2013 w Nicei) – polski pisarz oraz rysownik. Autor satyrycznych opowiadań i utworów dramatycznych o tematyce filozoficznej, politycznej, obyczajowej i psychologicznej. Jako dramaturg zaliczany do nurtu teatru absurdu[2].
.png){kind=small}
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Urodził się w Borzęcinie. Gdy miał trzy lata, wraz z rodziną przeniósł się do Krakowa[3]. W 1949 zdał maturę w Krakowie w Liceum Ogólnokształcącym im. Bartłomieja Nowodworskiego[1]. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz kierunek orientalistyka na Uniwersytecie Jagiellońskim. Żadnych studiów nie ukończył[4].
Zadebiutował w 1950 jako rysownik, od 1953 publikował cykle rysunków w Przekroju. Wydane w tym samym roku zbiory opowiadań: Opowiadania z Trzmielowej Góry oraz Półpancerze praktyczne stanowiły jego literacki debiut. W 1953 podpisał tzw. Apel Krakowski, wyrażający poparcie dla stalinowskich władz PRL po aresztowaniu pod sfabrykowanymi zarzutami duchownych katolickich, skazanych w sfingowanym procesie księży kurii krakowskiej i skazaniu na karę śmierci Edwarda Chachlicę, Michała Kowalika i księdza Józefa Lelitę. Proces ten skomentował w artykule dla Dziennika Polskiego zatytułowanym Zbrodnia główna i inne, gdzie pisał :
Tymczasem ten człowiek ocierając, się o nas, pracował nad tym, żeby nas zabić. Przesyłając szpiegowskie raporty do Monachium wskazywał nas i nasze domy jako dokładny cel dla bomb, dla armat, dla śmiercionośnych bakterii.[5]
W latach 1956–1958 prowadził w Życiu Literackim rubrykę tekstów satyrycznych „Postępowiec”[6].
Jego pierwszą sztuką teatralną był dramat Policja, wydany w 1958. Dramat Tango z 1964 przyniósł Mrożkowi światową sławę.
Uczestniczył w realizacji II spektaklu gdańskiego teatru Bim-Bom pt. „Radość poważna” (1956)[7].
W 1963 wyemigrował. W następnych latach mieszkał we Francji (w Paryżu), następnie osiadł w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Włoszech i Meksyku na ranczo La Epifanía, gdzie mieszkał w latach 1989–1996[8][9]. W 1968 na łamach prasy francuskiej opublikował list protestujący przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, a w grudniu 1981 zaprotestował przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego.
.jpg)
W 1996 powrócił do Polski. W 2002 przeszedł udar mózgu, którego wynikiem była afazja. Skutkiem tego utracił możliwość posługiwania się językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie. Dzięki terapii, która trwała około trzech lat, odzyskał zdolność pisania i mówienia. Efektem walki z chorobą jest jego autobiografia[10].
6 maja 2008 Sławomir Mrożek zapowiedział ponowne opuszczenie ojczyzny, by osiąść w Nicei na południu Francji[11] – dla klimatu, który bardziej miał sprzyjać jego zdrowiu. Z Polski wyprowadził się dokładnie miesiąc później – 6 czerwca 2008 – wylatując z lotniska w Balicach[12].
Zmarł nad ranem 15 sierpnia 2013 w szpitalu w Nicei[13]. Jego prochy spoczęły w Panteonie Narodowym w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 17 września 2013 w kościele Świętych Piotra i Pawła w Krakowie. Mszy świętej przewodniczył metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz[14].
Remove ads
Życie prywatne
Sławomir Mrożek urodził się w rodzinie kierownika urzędu pocztowego w Borzęcinie, Antoniego Mrożka (1903–1987)[15] i Zofii z domu Kędzior (1906–1949)[16], córki przedsiębiorcy branży mleczarskiej. Pisarz był jednym z trojga dzieci małżeństwa Mrożków. Miał brata Jerzego (1928–1932) i siostrę Litosławę (1935–1995)[17].
Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną od 1959 była malarka, Maria Obremba. Małżeństwo zakończyło się jej niespodziewaną śmiercią w 1969 roku. W 1987 roku ożenił się z Meksykanką, Susaną Osorio Rosas[18].
Remove ads
Twórczość
Podsumowanie
Perspektywa
W swojej twórczości Mrożek poruszał zarówno problematykę silnie związaną z historią Polski oraz tradycjami kulturowymi (np. romantyzmu), jak i tematy uniwersalne, takie jak wolność czy zagrożenia ze strony współczesnej cywilizacji.
Zbiory opowiadań
Dramaty
- Policja, 1958
- Męczeństwo Piotra Oheya, 1959
- Indyk, 1960
- Na pełnym morzu, 1961
- Karol, 1961
- Strip-tease, 1961
- Zabawa, 1962
- Kynolog w rozterce, 1962
- Czarowna noc, 1963
- Śmierć porucznika, 1963
- Tango, 1964
- Der Hirsch, 1965
- Racket Baby, 1965
- Poczwórka, 1967
- Dom na granicy, 1967
- Testarium, 1967
- Profesor, 1968
- Drugie danie, 1968
- Szczęśliwe wydarzenie, 1971
- Rzeźnia, 1973
- Emigranci, 1974
- Garbus, 1975
- Serenada, 1977
- Lis filozof, 1977
- Polowanie na lisa, 1977
- Krawiec, 1977
- Lis aspirant, 1978
- Pieszo, 1980
- Vatzlav, 1982
- Ambasador, 1982
- Letni dzień, 1983
- Alfa, 1984
- Kontrakt, 1986
- Portret, 1987
- Wdowy, 1992
- Miłość na Krymie, 1993
- Wielebni, 2000
- Piękny widok, 2000
- Karnawał, czyli pierwsza żona Adama, 2013
Powieści
Zbiory felietonów
Scenariusze filmowe
- Wyspa róż, 1975
- Amor, 1978
- Powrót, 1994
Inne
- Rysunki, Iskry, Warszawa 1982
- Baltazar. Autobiografia, 2006
- Człowiek według Mrożka. Rysunki 1950–2000
- Tango z samym sobą. Utwory dobrane, Noir sur Blanc, Warszawa 2009[20]
- Dziennik. Tom 1. 1962–1969, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010
- Dziennik. Tom 2. 1970–1979, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012
- Dziennik. Tom 3. 1980–1989, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013
- Listy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011
- W emigracyjnym labiryncie. Listy 1965–1982, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017, ISBN 978-83-08-06446-7
- Listy 1964–1988. Sławomir Mrożek, Józef Czapski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2023, ISBN 978-83-08-08066-5
Remove ads
Wyróżnienia i nagrody
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski – 2013, pośmiertnie[21]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 1997[22]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2010[23]
- Order Ecce Homo – 2012[24]
- Order Legii Honorowej – Francja, 2003[25]
- Odznaka „Adwokatura Zasłużonym” – 2016, pośmiertnie[potrzebny przypis]
Inne
- w 1962 został jednym z czterech pierwszych laureatów literackiej nagrody Fundacji im. Kościelskich[26]
- w 1987 otrzymał nagrodę miasta Klosterneuburg im. Franza Kafki[potrzebny przypis].
- w 2000 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego[28]
- w grudniu 2004 za książkę Varia. Jak zostałem filmowcem otrzymał Nagrodę Krakowska Książka Miesiąca[29]
- w 2007 otrzymał nominację do Nagrody Literackiej Nike za Baltazar. Autobiografia[30]
- za korespondencję ze Stanisławem Lemem, w postaci wydanych przez Wydawnictwo Literackie Listów otrzymał Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego za rok 2010[31]
- 23 marca 2012 został doktorem honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach[32]
- w 2013 otrzymał członkostwo honorowe Stowarzyszenia Autorów ZAiKS[33]
Remove ads
Uwagi
- Błędna, publikowana data urodzenia: 26 czerwca.
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads