Słuch

Słuch – zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Narządy słuchu nazywa się uszami. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia.

Zakres słyszalnych dźwięków u wybranych zwierząt

Budowa ucha ludzkiego: 1 – czaszka 2 – przewód słuchowy zewnętrzny 3 – małżowina uszna 4 – błona bębenkowa 5 – okienko owalne 6 – młoteczek 7 – kowadełko 8 – strzemiączko 9 – kanał półkolisty 10 – ślimak 11 – nerw słuchowy 12 – trąbka Eustachiusza

U psa zakres słyszalnych dźwięków waha się w granicach od 15 do 30 000 Hz, zaś u przeciętnego człowieka zakres ten wynosi około 16 – 20 000 Hz.^{[potrzebny przypis]}

Według naukowców z Uniwersytetu Strathclyde w Glasgow najlepiej słyszącym zwierzęciem świata jest motyl barciak większy, bowiem rejestruje dźwięki o częstotliwościach do 300 kHz^[1]. Natomiast dźwięki o bardzo niskiej częstotliwości (tzw. infradźwięki) najlepiej słyszą gołębie^[2][3].

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Słuch człowieka

Fale dźwiękowe: Przez powietrze docierają do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej. Pod wpływem drgań powietrza błona bębenkowa porusza przylegający do niej młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko, za pośrednictwem okienka owalnego trafiają do ucha wewnętrznego, gdzie drgania są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym (zob. droga słuchowa) docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.

Dźwięk skierowany przez małżowinę uszną do przewodu słuchowego zewnętrznego wprawia w drgania błonę bębenkową i tzw. aparat akomodacji tj. kosteczki słuchowe i mięśnie ucha środkowego. Dzięki ruchom podstawy ostatniej z trzech kosteczek – strzemiączka – w okienku owalnym błędnika, drgania akustyczne przenoszą się na płyny, jakimi wypełniony jest ślimak. Ponieważ płyny są nieściśliwe, na to aby podstawa strzemiączka mogła wykonać ruch w głąb ucha wewnętrznego, musi dojść do kompensacyjnego wychylenia – w stronę jamy bębenkowej – błony drugiego okienka ucha wewnętrznego zwanego okrągłym. Ta tzw. gra okienek jest niezbędnym warunkiem prawidłowego przenoszenia dźwięków drogą powietrzną, bębenkowo-kosteczkową^[4].

Słuch człowieka – podstawowe dane

Zakres słyszalnych częstotliwości	16–20000 Hz
Zakres największej czułości ucha	1000–3000 Hz
Zakres częstotliwości ludzkiej rozmowy	500–3000 Hz
Próg słyszalności	0 dB HL
Próg bólu	110-140 dB HL
Uszkodzenie słuchu	140 dB HL
Zakres rejestrowanych zmian ciśnienia	0,00002-60 Pa
Minimalne wychylenie błony bębenkowej	10−10 m; 1 Å
Wychylenie błony bębenkowej przy głośnym dźwięku o niskiej częstości	0,1 mm
Liczba rozróżnialnych czystych tonów	~3000
Rozdzielczość częstotliwościowa ucha	1 Hz przy 1000 Hz
Rozdzielczość kątowa ucha	1-4°
Rozdzielczość czasowa ucha	0,05 s
Ubytek słuchu z wiekiem (18–50 lat)	0,5 dB/rok
Ubytek słuchu z wiekiem (powyżej 50 lat)	1 dB/rok
Przeciętny ubytek słuchu w wieku 70 lat	37 dB
Wyprzedzenie oko-usta przy czytaniu na głos	0,5-2 s

Źródło: Tablice Biologiczne. praca zbiorowa pod redakcją W. Mizierskiego. Warszawa: Adamantan, 2004. ISBN 83-7350-059-6. Brak numerów stron w książce

Uszkodzenia słuchu

W zależności od ubytku słuchu można określić uszkodzenie słuchu jako uszkodzenie słuchu^[5]:

• w stopniu lekkim przy ubytku od 20 do 40 dB
• umiarkowanym przy ubytku od 40 dB do 70 dB
• znacznym przy ubytku od 70 dB do 90 dB
• głębokim przy ubytku powyżej 90 dB

Zobacz hasło słuch w Wikisłowniku