SOS Titanic

SOS Titanic (org. A Night to Remember) – brytyjski film katastroficzny z 1958 roku w reż. Roya Warda Bakera. Adaptacja powieści Waltera Lorda z 1955 roku pt. A Night to Remember^[1].

SOS Titanic

A Night to Remember

Artystyczna wizja wydarzenia którą przedstawia film (Willy Stöwer, Zatonięcie Titanica)
Gatunek	film katastroficzny
Rok produkcji	1958
Data premiery	3 lipca 1958
Kraj produkcji	Wielka Brytania
Język	angielski, polski
Czas trwania	123 min
Reżyseria	Roy Ward Baker
Scenariusz	Eric Ambler
Główne role	Kenneth More, Michael Goodliffe, Laurence Naismith, Kenneth Griffith, David McCallum, Tucker McGuire
Muzyka	William Alwyn
Zdjęcia	Geoffrey Unsworth
Scenografia	Alex Vetchinsky
Kostiumy	Yvonne Caffin
Montaż	Sidney Hayers
Produkcja	The Rank Organisation
Wytwórnia	The Rank Organisation
Dystrybucja	The Rank Organisation (kina), CBS, Canal+ (TV)
Budżet	500-600 000 £
Nagrody
1959 – Złoty Glob (Najlepszy zagraniczny film anglojęzyczny)

Fabuła

Zobacz więcej w artykule RMS Titanic, w sekcji Katastrofa.

Fabuła filmu oparta jest na historii katastrofy liniowca RMS "Titanic" w 1912. W dużym stopniu jest ona ukazana oczami autentycznych uczestników tragedii, zwłaszcza II oficera Charlesa Lightollera.

Obsada

• Kenneth More – II oficer Charles Lightoller
• Michael Goodliffe – projektant Thomas Andrews
• Laurence Naismith – kapitan Edward Smith
• Kenneth Griffith – radiotelegrafista Jack Phillips
• David McCallum – pomocnik radiotelegrafisty Harold Bride
• Tucker McGuire – pani Margaret "Molly" Brown
• Frank Lawton – dyrektor White Star J. Bruce Ismay
• Richard Leech – I oficer William McMaster Murdoch
• John Cairney – pan Murphy
• Anthony Bushell – kapitan Arthur Rostron
• Alec McCowen – Harold Cottam, radiotelegrafista na RMS Carpathia
• Ronald Allen – pan Clarke
• Jill Dixon – pani Clarke
• Geoffrey Bayldon – Cyril Evans, radiotelegrafista na SS Californian
• George Rose – piekarz Charles Joughin
• John Merivale – Robbie Lucas
• Honor Blackman – Liz Lucas
• Robert Ayres – Arthur Godfrey Peuchen
• Ralph Michael – Jay Yates
• Russell Napier – kapitan Stanley Lord
• Jane Downs – Iowa Sylvania Zillah "Sylvia" Hawley-Wilson
• Patrick Waddington – sir Richard
• Harriette Johns – lady Richard
• Jack Watling – IV oficer Joseph Boxhall
• Michael Bryant – VI oficer James Paul Moody
• Howard Lang – główny oficer Tingle Wilde
• Cyril Chamberlain – kwatermistrz Rowe
• Harold Goldblatt – Benjamin Guggenheim
• Gerald Harper – III oficer na RMS Carpathia
• Robert Raglan – Johnston, główny mechanik na RMS Carpathia
• Thomas Heathcote – Steward
• Andrew Keir – II mechanik John Henry "Harry" Hesketh
• Howard Pays – V oficer Harold Lowe
• Harold Siddons – Herbert Stone, II oficer na SS Californian
• Rosamund Greenwood – pani Bull
• John Moulder-Brown – boy
• Larry Taylor – brodaty marynarz
• Edward Malin – steward
• Sean Connery – Deckhand
• Jack Stewart – palacz Barrett
• Olwen Brookes – panna Evans

i inni.

Produkcja

Film jest adaptacją bestsellera amerykańskiego pisarza Waltera Lorda z 1955 pt. A Night to Remember. Jak sam po latach wspominał Lord, kiedy publikował swoją książkę katastrofa "Titanica" pozostawała mało znanym wydarzeniem. Swoją powieść oparł na relacjach kilkudziesięciu żyjących ówcześnie świadków ocalałych z katastrofy do których dotarł osobiście. Taką też konstrukcję fabuły obrali twórcy filmu – przedstawienie katastrofy z punktu widzenia całego spektrum historycznych postaci odgrywanych przez aktorów i ich relacji opartych na pieczołowicie ukazanych szczegółach. Zarówno w jednym jak i w drugim wypadku zadecydowało to o sukcesie zarówno książki jak i filmu na rynku brytyjskim^[2]. Obraz otrzymał nominację do nagrody BAFTA w kategorii najlepszy scenariusz brytyjski^[3].

W grudniu 1958 film miał swoją premierę w Stanach Zjednoczonych. Bosley Crowther, czołowy krytyk filmowy The New York Times, w swojej recenzji pisał o filmie w samych superlatywach, chwaląc niemal wszystko: aktorstwo, reżyserię, scenariusz i zdjęcia^[4]. W 1959 roku film otrzymał "Złoty Glob" w kategorii najlepszy zagraniczny film anglojęzyczny^[5]. Po mimo to, obraz nie spełnił pokładnych w nim nadziei na rynku amerykańskim (jego rozpowszechnianie przyniosło straty finansowe). Obok Opowieści o dwóch miastach, był filmem, który pomimo sukcesu na rynku brytyjskim, ostatecznie pogrążył finansowo wytwórnię Rank Organisation^[6].

Po latach od premiery filmu nie brakuje pochlebnych opinii na jego temat. Amerykański krytyk filmowy Michael Sragow w swoim eseju z 2012 roku utrzymuje, że jest to "najlepsza, filmowa wizja katastrofy "Titanica", pod względem ukazania głębi tragizmu ludzkich losów i epizodów szlachetności, przewyższająca nawet słynny film Camerona z 1997 roku". W ponad pół wieku po premierze, SOS Titanic pozostaje dla niego "zarówno pionierem, jak i szczytowym osiągnięciem dokumentu fabularyzowanego, kamieniem milowym historycznego realizmu"^[2]. W podobnym tonie pisze Encyklopedia Britannica: autentyczność, scenografia (która została zrekonstruowana na podstawie planów oryginalnego statku), aktorstwo, konsultacja z wieloma osobami-świadkami katastrofy, przyczyniło się według niej do "stworzenia filmu, który jest oszałamiającym i poruszającym doświadczeniem. Koncentruje się on na ludzkim dramacie, a nie na widowisku"^[7].

W rankingach filmów poświęconych katastrofie "Titanica" film Bakera plasowany jest na pierwszym miejscu. Najczęściej wpływ na to ma dokładność historycznych detali^[8][9].

W rankingu popularnego, filmowego serwisu internetowego Rotten Tomatoes obraz posiada obecnie (2025) najwyższą, 100-procentową, pozytywną ocenę "czerwonych pomidorów"^[10]

W film wmontowano dokumentalne "wstawki" przedstawiające wodowanie "Titanica", co w opinii krytyków dodało mu realizmu^[2]. Często też, za wyjątkiem zatonięcia statku w całości (przed odkryciem wraku w 1985 nie wiedziano o oderwaniu się rufy), podkreśla się dbałość o szczegóły historyczne. Na krytykach wrażenie robią również efekty specjalne, zupełnie udane jak na czasy w których powstawał film^[11].