Złoty Glob

Złoty Glob (ang. Golden Globe) – amerykańska nagroda, przyznawana od 1944 roku za osiągnięcia w dziedzinie filmu i telewizji. Jest wręczana w 15 kategoriach za filmy kinowe i 12 za programy telewizyjne, a także w dwóch pozakonkursowych kategoriach honorowych. Nominowanych, a następnie laureatów wyznaczają zagraniczni dziennikarze związani z amerykańskim przemysłem rozrywkowym. Za organizację nagród odpowiedzialna jest fundacja Golden Globe Foundation, prowadzona przez przedsiębiorstwo Dick Clark Productions(inne języki) (do 2023 Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej). Nagrody są przyznawane podczas dorocznej ceremonii, zwyczajowo organizowanej w styczniu w The Beverly Hilton w Beverly Hills i emitowanej w telewizji.

Złoty Glob

Golden Globe

Aktualne: 82. ceremonia wręczenia Złotych Globów
Nagroda za	osiągnięcia w sztuce filmowej i telewizyjnej
Przyznający	Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej (1943–2023) Golden Globe Foundation (od 2024)
Państwo	Stany Zjednoczone
Lokalizacja	The Beverly Hilton, Beverly Hills
Pierwsze rozdanie	20 stycznia 1944
Strona internetowa

Historia

Hollywoodzkie Stowarzyszenie Prasy Zagranicznej (Hollywood Foreign Correspondent Association, w skrócie HFCA) zostało założone w 1943 w Los Angeles przez grupę dziennikarzy, którzy chcieli sformalizować swoje stosunki z amerykańskimi wytwórniami filmowymi i ułatwić publikowanie informacji o przemyśle filmowym w zagranicznej prasie. Jedną z decyzji stowarzyszenia było utworzenie nagród filmowych. Pierwsza ceremonia ich wręczenia odbyła się w 11 stycznia 1944 w formie kolacji na terenie kompleksu 20th Century Fox Studios. Podczas dwóch pierwszych edycji laureaci otrzymywali zwoje. Od trzeciej edycji przyznawana jest statuetka w kształcie globusa na walcowej podstawie^[1].

Statuetka Złotego Globu

W 1950 część członków HFCA opuściło stowarzyszenie i założyło własne, Foreign Press Association of Hollywood (FPAH). W latach 1951–1953 przyznawało własne nagrody, Henrietta, w ramach World Film Favorite Festivalu. W 1951 HFCA wprowadziło w swoich kategoriach podział na dwie grupy: za filmy dramatyczne oraz za komedie lub musicale. W 1952 wręczyło po raz pierwszy honorowe wyróżnienie za całokształt twórczości, Nagrodę im. Cecila B. DeMille’a, nazwane na cześć filmowca Cecila B. DeMille’a. W 1954 i 1955 HFCA i FPAH zorganizowały wspólne ceremonie. 19 października 1955 połączyły się w stowarzyszenie Hollywood Foreign Press Association (HFPA). Nagroda Henrietta zmieniła nazwę na World Film Favorite (światowy ulubieniec filmowy) i była przyznawana na Złotych Globach do 1980. W 1956 podczas Złotych Globów zaczęły być honorowane programy telewizyjne^[1][2][3].

W 1958 NBC rozpoczęło transmisję telewizyjną ceremonii wręczenia Złotych Globów, początkowo tylko na terenie Los Angeles, a od w 1964 w całych Stanach Zjednoczonych^[4]. W 1968 Federalna Komisja Łączności oskarżyła organizatorów nagród o wprowadzanie widzów w błąd co do zasad wyłaniania laureatów. W wyniku skandalu medialnego NBC zrezygnowało z dalszych transmisji^[5]. Od 28. ceremonii w 1971 stałym miejscem ich organizowania została sala balowa hotelu The Beverly Hilton w Beverly Hills^[6]. W 1973 gala powróciła do telewizji – była emitowana przez Metromedia(inne języki)^[7].

Od lat 80. gale Złotych Globów były produkowane przez wytwórnię Dick Clark Productions(inne języki)^[8]. W latach 1989–1995 emitowała je stacja TBS(inne języki)^[9]. W 1993 Dick Clark Productions podpisało umowę z HFPA, na mocy której mogło nadal produkować ceremonie Złotych Globów pod warunkiem transmisji w NBC^[8]. W 1996 gale powróciły do NBC^[9]. 65. ceremonia w 2008 została odwołana ze względu na strajk scenarzystów w Stanach Zjednoczonych^[10]. W 2010 Dick Clark Productions przedłużył umowę z NBC do 2018. HFPA pozwało wytwórnię za dokonanie transakcji bez ich wiedzy, domagając się przy tym większego udziału w zyskach z transmisji telewizyjnych. W 2014 strony osiągnęły porozumienie^[11]. W 2018 umowa z NBC została przedłużona na kolejne 8 lat^[12]. W tym samym roku HFPA utworzyło drugie honorowe wyróżnienie, Nagrodę im. Carol Burnett(inne języki), nazwane na część Carol Burnett i przyznawane za całokształt działalności telewizyjnej^[13].

W lutym 2021 media doniosły, że od co najmniej 20 lat w skład HFPA nie wchodzi żadna osoba czarnoskóra^[14]. W wyniku skandalu medialnego w maju 2021 stowarzyszenie zapowiedziało reformy, obejmujące między innymi zwiększenie liczby członków o co najmniej połowę, w tym o osoby czarnoskóre^[15]. W odpowiedzi rozpoczął się bojkot Złotych Globów przez przedsiębiorstwa i osoby z przemysłu rozrywkowego do czasu przeprowadzenia reform, zaś stacja NBC ogłosiła, że nie wyemituje ceremonii w 2022^[16][17]. Do października 2021 HFPA przeprowadziło reformy organizacyjne i poszerzyło się o 21 nowych, zróżnicowanych rasowo członków^[18]. 79. ceremonia w 2022 odbyła się w kameralnej formie bez udziału nominowanych i transmisji telewizyjnej^[19].

W lipcu 2022 została ogłoszona restrukturyzacja, w wyniku której kontrolę nad Złotymi Globami przejęło prywatne przedsiębiorstwo Eldridge Industries(inne języki) (będące także właścicielem Dick Clack Productions), zaś HFPA przekształciło się w organizację non-profit^[20]. We wrześniu 2022 NBC podpisało umowę w sprawie transmisji 80. ceremonii w 2023^[21]. W czerwcu 2023 prawa do Złotych Globów jako własności intelektualnej przejęło Dick Clack Productions, zaś HFPA zostało wygaszone, a jego działalność charytatywną przejęła nowo powołana fundacja Golden Globe Foundation^[22]. W listopadzie 2023 została podpisana umowa ze stacją CBS w sprawie transmisji 81. ceremonii w 2024^[23]. W marcu 2024 została ona przedłużona na kolejne 5 lat^[24].

Kategorie

Kirk Douglas i Deborah Kerr ze Złotymi Globami podczas 14. ceremonii (1957)

John Travolta ze Złotym Globem podczas 36. ceremonii (1979)

Faye Dunaway i Tom Hulce ze Złotym Globem podczas 42. ceremonii (1985)

Kinowe

Lista kategorii kinowych

Nazwa	Lata	Opis
Aktualne
Najlepszy film dramatyczny[a]	1944–obecnie	Nagroda za najlepszy dramat filmowy.
Najlepszy film komediowy lub musical	1952–obecnie	Nagroda za najlepszy film komediowy lub muzyczny.
Najlepszy reżyser	1944–obecnie	Nagroda za reżyserię.
Najlepszy aktor w filmie dramatycznym[b]	1944–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę pierwszoplanową w dramacie filmowym.
Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym[c]	1944–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę pierwszoplanową w dramacie filmowym.
Najlepszy aktor w filmie komediowym lub musicalu	1951–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę pierwszoplanową w filmie komediowym lub muzycznym.
Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	1951–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę pierwszoplanową w filmie komediowym lub muzycznym.
Najlepszy aktor drugoplanowy w filmie	1944–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę drugoplanową.
Najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie	1944–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę drugoplanową.
Najlepszy scenariusz	1948–obecnie	Nagroda dla scenarzystów.
Najlepsza muzyka	1948–obecnie	Nagroda dla kompozytorów oryginalnej muzyki filmowej.
Najlepsza piosenka oryginalna	1965–obecnie	Nagroda dla kompozytorów i autorów tekstów utworów muzycznych napisanych na potrzeby filmów.
Najlepszy film nieanglojęzyczny[d]	1966–obecnie	Nagroda za najlepszy film w języku innym niż angielski.
Najlepszy pełnometrażowy film aminowany	2007–obecnie	Nagroda za najlepszy pełnometrażowy film animowany.
Osiągnięcie kinowe i finansowe(inne języki)	2024–obecnie	Nagroda za film o wysokim wyniku w box office.
Dawne
Najlepszy film dokumentalny(inne języki)	1954, 1973–1977	Nagroda za film dokumentalny.
Najlepszy film zagraniczny (anglojęzyczny)(inne języki)	1956–1973	Nagroda za film w języku angielskim, wyprodukowany poza Stanami Zjednoczonymi.
Najlepszy debiutant roku(inne języki)	1948–1983	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za debiutancką rolę.
Najlepsza debiutantka roku(inne języki)	1948–1983	Nagroda dla aktorki za debiutancką rolę.
Henrietta Award dla światowego ulubieńca filmowego (mężczyzny)	1951–1980	Nagroda dla gwiazdy filmowej (płci męskiej).
Henrietta Award dla światowego ulubieńca filmowego (kobiety)	1951–1980	Nagroda dla gwiazdy filmowej (płci żeńskiej).
Promocja międzynarodowego zrozumienia	1946–1955	Nagroda za promocję sztuki filmowej.
Najlepsze zdjęcia	1949–1964	Nagroda dla operatorów filmowych.

Telewizyjne

Lista kategorii telewizyjnych

Nazwa	Lata	Opis
Najlepszy serial dramatyczny	1962–obecnie	Nagroda za najlepszy dramatyczny serial telewizyjny.
Najlepszy serial komediowy lub musical	1963–obecnie	Nagroda za najlepszy komediowy lub muzyczny serial telewizyjny.
Najlepszy miniserial, serial antologiczny lub film telewizyjny[e]	1972–obecnie	Nagroda za najlepszy miniserial, serial antologiczny lub film telewizyjny.
Najlepszy aktor w serialu dramatycznym	1962–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę pierwszoplanową w serialu dramatycznym.
Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym	1962–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę pierwszoplanową w serialu dramatycznym.
Najlepszy aktor w serialu komediowym lub musicalu(inne języki)	1970–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę pierwszoplanową w serialu komediowym lub muzycznym.
Najlepsza aktorka w serialu komediowym lub musicalu	1970–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę pierwszoplanową w serialu komediowym lub muzycznym.
Najlepszy aktor w miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym(inne języki)[f]	1982–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę pierwszoplanową w miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym.
Najlepsza aktorka w miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym(inne języki)[g]	1982–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę pierwszoplanową w miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym.
Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym[h]	1971–obecnie	Nagroda dla aktora (płci męskiej) za rolę drugoplanową w programie telewizyjnym.
Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym[i]	1971–obecnie	Nagroda dla aktorki za rolę drugoplanową w programie telewizyjnym.
Najlepszy występ w telewizyjnym stand-upie komediowym(inne języki)	2024–obecnie	Nagroda za występ w telewizyjnym komediowym występie stand-upowym.

Nagrody specjalne

• Nagroda im. Cecila B. DeMille’a (od 1952)
• Nagroda im. Carol Burnett(inne języki) (od 2019)

Lista ceremonii

Nr	Data	Miejsce	Prowadzący	Stacja telewizyjna
1.	20 stycznia 1944	20th Century Fox, Los Angeles	—	—
2.	16 kwietnia 1945	The Beverly Hills Hotel(inne języki), Beverly Hills
3.	30 marca 1946	Hollywood Knickerbocker Hotel(inne języki), Los Angeles
4.	26 lutego 1947	Hollywood Roosevelt Hotel(inne języki), Los Angeles
5.	10 marca 1948
6.	16 marca 1949	—
7.	23 lutego 1950
8.	28 lutego 1951	Ciro’s(inne języki), West Hollywood
9.	21 lutego 1952
10.	26 lutego 1953	Ambassador Hotel(inne języki), Los Angeles
11.	22 lutego 1954	Club Del Mar, Santa Monica
12.	24 lutego 1955	Cocoanut Grove(inne języki), Los Angeles
13.	23 lutego 1956
14.	28 lutego 1957
15.	22 lutego 1958			KKTV(inne języki)
16.	5 marca 1959
17.	10 marca 1960
18.	16 marca 1961
19.	5 marca 1962
20.	5 marca 1963
21.	11 marca 1964
22.	8 lutego 1965			NBC
23.	28 lutego 1966
24.	15 lutego 1967
25.	12 lutego 1968
26.	24 lutego 1969			—
27.	2 lutego 1970
28.	5 lutego 1971	The Beverly Hilton, Beverly Hills
29.	6 lutego 1972
30.	28 stycznia 1973			Metromedia(inne języki)
31.	26 stycznia 1974
32.	25 stycznia 1975
33.	24 stycznia 1976
34.	29 stycznia 1977
35.	28 stycznia 1978			NBC
36.	27 stycznia 1979			—
37.	26 stycznia 1980			KCAL-TV(inne języki)
38.	31 stycznia 1981			CBS
39.	30 stycznia 1982		Robert Preston i Linda Gray
40.	29 stycznia 1983		—	stacje lokalne
41.	28 stycznia 1984		John Forsythe i Julie Walters
42.	27 stycznia 1985		Michael York i Raquel Welch
43.	24 stycznia 1986		Charlton Heston i Donna Mills
44.	31 stycznia 1987		Cheryl Ladd i William Shatner
45.	23 stycznia 1988		Patrick Duffy i Dyan Cannon
46.	28 stycznia 1989		George Hamilton i Joan Collins	TBS(inne języki)
47.	20 stycznia 1990		Sam Elliott i Cybill Shepherd
48.	19 stycznia 1991		Dana Delany i Steve Guttenberg
49.	18 stycznia 1992		Jacqueline Bisset i Pierce Brosnan
50.	24 stycznia 1993		Louis Gossett Jr., Leslie Nielsen i Jane Seymour
51.	22 stycznia 1994		Faye Dunaway i Tim Curry
52.	21 stycznia 1995		John Larroquette i Janine Turner
53.	21 stycznia 1996		—	NBC
54.	19 stycznia 1997
55.	18 stycznia 1998
56.	24 stycznia 1999
57.	23 stycznia 2000
58.	21 stycznia 2001
59.	20 stycznia 2002
60.	19 stycznia 2003
61.	25 stycznia 2004
62.	16 stycznia 2005
63.	16 stycznia 2006
64.	15 stycznia 2007
65.	13 stycznia 2008			—
66.	11 stycznia 2009			NBC
67.	17 stycznia 2010		Ricky Gervais
68.	16 stycznia 2011
69.	15 stycznia 2012
70.	13 stycznia 2013		Tina Fey i Amy Poehler
71.	12 stycznia 2014
72.	11 stycznia 2015
73.	10 stycznia 2016		Ricky Gervais
74.	8 stycznia 2017		Jimmy Fallon
75.	7 stycznia 2018		Seth Meyers
76.	6 stycznia 2019		Andy Samberg i Sandra Oh
77.	5 stycznia 2020		Ricky Gervais
78.	28 lutego 2021		Tina Fey i Amy Poehler
79.	9 stycznia 2022		—	—
80.	10 stycznia 2023		Jerrod Carmichael(inne języki)	NBC
81.	7 stycznia 2024		Jo Koy(inne języki)	CBS
82.	5 stycznia 2025		Nikki Glaser(inne języki)

Statystyki

Osoby

Meryl Streep, jedna z trzech najczęściej nagradzanych osób w historii Złotych Globów, a także najczęściej nominowana, z nagrodą podczas 69. ceremonii (2012)

Osoby z największą liczbą nagród (konkursowych i honorowych)^[26][27]:

• 9: Tom Hanks, Meryl Streep, Barbra Streisand
• 8: Jane Fonda, Paul Newman
• 7: Julie Andrews, Shirley MacLaine, Jack Nicholson
• 6: Alan Alda, Nicole Kidman, Angela Lansbury, Oliver Stone

Osoby z największą liczbą nagród (tylko w kategoriach konkursowych)^[26]:

• 8: Tom Hanks, Meryl Streep, Barbra Streisand
• 7: Julie Andrews, Jane Fonda, Paul Newman
• 6: Alan Alda, Nicole Kidman, Angela Lansbury, Shirley MacLaine, Jack Nicholson, Oliver Stone

Osoby z największą liczbą nominacji (tylko w kategoriach konkursowych)^[28][29]:

• 33: Meryl Streep
• 26: John Williams
• 22: Jack Lemmon
• 20: Shirley MacLaine
• 19: Al Pacino

Osoby, które wygrały dwie nagrody aktorskie podczas tej samej edycji^[30]:

• Sigourney Weaver (1989)
  • najlepsza aktorka w filmie dramatycznym (Goryle we mgle)
  • najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie (Pracująca dziewczyna)
• Joan Plowright (1993)
  • najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie (Czarowny kwiecień)
  • najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym (Stalin(inne języki))
• Helen Mirren (2007)
  • najlepsza aktorka w filmie dramatycznym (Królowa)
  • najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym (Elżbieta I(inne języki))
• Kate Winslet (2009)
  • najlepsza aktorka w filmie dramatycznym (Droga do szczęścia)
  • najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie (Lektor)

Filmy

Filmy z największą liczbą nagród[31][32]: 7: La La Land (2016) 6: Lot nad kukułczym gniazdem (1975) Midnight Express (1978) 5: Gubernator (1949) Lawrence z Arabii (1962) Doktor Żywago (1965) Absolwent (1967) Love Story (1970) Ojciec chrzestny (1972) Narodziny gwiazdy (1976) Zwyczajni ludzie (1980) Gandhi (1982) Oppenheimer (2023)

Filmy z największą liczbą nominacji[33]: 11: Nashville (1975) 10: Emilia Pérez(inne języki) (2024) 9: Kabaret (1972) Barbie (2023)

Uwagi

1. Do 1950: najlepszy film.
2. Do 1950: najlepszy aktor pierwszoplanowy.
3. Do 1950: najlepsza aktorka pierwszoplanowa.
4. Do 1973: najlepszy film zagraniczny (nieanglojęzyczny).
5. Do 2022: najlepszy miniserial lub film telewizyjny.
6. Do 2022: najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym.
7. Do 2022: najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym.
8. Do 1980: najlepszy aktor drugoplanowy w serialu telewizyjnym. W latach 1981–2022: najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym. W 2023 kategoria podzielona na dwie: najlepszy aktor drugoplanowy w serialu dramatycznym, komediowym lub musicalu i najlepszy aktor drugoplanowy w miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym^[25].
9. Do 1980: najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu telewizyjnym. W latach 1981–2022: najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym. W 2023 kategoria podzielona na dwie: najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu dramatycznym, komediowym lub musicalu i najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym^[25].