Saksagliptyna

Saksagliptyna (wcześniej BMS-477118)^[1] – lek z klasy inhibitorów dipeptydylo-peptydazy 4 (DPP4) dopuszczony w Europie do obrotu w październiku 2009 roku^[2] do leczenie cukrzycy typu II w celu poprawy kontroli glikemii. Komercjalizowany pod nazwą Onglyza wspólnie przez firmy AstraZeneca i Bristol-Myers Squibb (w Japonii przez Otsuka Pharmaceutical Co.)

Saksagliptyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (1S,3S,5S)-4-[(2S)-2-amino-2-(3-hydroksy-1-adamantylo)acetylo]-4-azabicyklo[3.1.0]heksano-3-karbonitryl
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C18H25N3O2
Masa molowa	315,41 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	361442-04-8
PubChem	11243969
DrugBank	DB06335
SMILES C1[C@@H]2C[C@@H]2N([C@@H]1C#N)C(=O)[C@H](C34CC5CC(C3)CC(C5)(C4)O)N
InChI InChI=1S/C18H25N3O2/c19-8-13-2-12-3-14(12)21(13)16(22)15(20)17-4-10-1-11(5-17)7-18(23,6-10)9-17/h10-15,23H,1-7,9,20H2/t10?,11?,12-,13+,14+,15-,17?,18?/m1/s1 InChIKey QGJUIPDUBHWZPV-SGTAVMJGSA-N
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Klasyfikacja medyczna
ATC	A10BH03
Farmakokinetyka Działanie zahamowania aktywności enzymu DPP-4 Okres półtrwania 2,5 godz. i 3,1 godz. (dla głównego motabolitu) Wiązanie z białkami osocza i tkanek nieistotne Wydalanie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania p.o.

Działanie

Saksagliptyna jest bardzo silnym, wybiórczym, odwracalnym, kompetycyjnym inhibitorem DPP-4^[3]. U pacjentów z cukrzycą typu 2 podanie saksagliptyny prowadzi do zahamowania aktywności enzymu DPP-4 przez 24 godziny. Po doustnym podaniu glukozy zahamowanie DPP-4 powodowało 2-krotne do 3-krotnego zwiększenie stężenia krążących, czynnych hormonów inkretynowych, w tym glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1) i zależnego od glukozy polipeptydu insulinotropowego (GIP), zmniejszenie stężenia glukagonu oraz zwiększenie zależnej od stężenia glukozy odpowiedzi komórek beta, co powodowało zwiększenie stężenia insuliny i stężenia peptydu C. Zwiększenie stężenia insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki i zmniejszenie stężenia glukagonu wydzielanego przez komórki alfa trzustki, było związane z mniejszym stężeniem glukozy na czczo i mniejszymi zwyżkami glikemii po doustnym podaniu glukozy lub po posiłku. Saksagliptyna, u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprawia kontrolę glikemii przez zmniejszenie stężenia glukozy na czczo i po posiłku^[4].

Wskazania

W leczeniu cukrzycy typu 2 w celu poprawy kontroli glikemii u dorosłych pacjentów:

• leczonych jednocześnie metforminą, kiedy stosowanie metforminy w połączeniu z dietą i wysiłkiem fizycznym jest niewystarczające do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii^[5];
• leczonych jednocześnie pochodnymi sulfonylomocznika, kiedy ich stosowanie w połączeniu z dietą i wysiłkiem fizycznym jest niewystarczające do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii, u pacjentów, u których stosowanie metforminy nie jest właściwe^[6].
• leczonych jednocześnie lekami z grupy tiazolidynedionów, kiedy ich stosowanie, w połączeniu z dietą i wysiłkiem fizycznym jest niewystarczające do uzyskania odpowiedniej kontroli glikemii, u pacjentów, u których właściwe jest ich stosowanie^[7].

Przeciwwskazania

Nie należy stosować u pacjentów z cukrzycą typu 1 ani w leczeniu kwasicy ketonowej w przebiegu cukrzycy.

Dawkowanie

5 mg, raz na dobę, stosowana jako leczenie skojarzone z metforminą, lekiem z grupy tiazolidynedionów lub pochodną sulfonylomocznika.

Preparaty

• Onglyza

Preparaty złożone:

• Qtern (saksagliptyna + dapagliflozyna)
• Komboglyze (saksagliptyna + metformina)^[8]