Satsuma (1906)

Satsuma (jap. 薩摩 Satsuma) – pancernik Imperialnej Marynarki Japońskiej, zaprojektowany i zbudowany w Japonii w Stoczni Marynarki w Yokosuka.

Satsuma
薩摩

Historia
Stocznia	Marynarki w Yokosuka[1]
Położenie stępki	15 maja 1905
Wodowanie	15 listopada 1906
Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Wejście do służby	25 marca 1910
Wycofanie ze służby	20 września 1923
Zatopiony	7 września 1924 jako okręt-cel
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna 19 372 t pełna 19 700 t
Długość	146,9 m całkowita 146 m na linii wodnej
Szerokość	25,4 m
Zanurzenie	8,4 m
Napęd
2 pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania, 20 kotłów Miyabara, moc 17 300 ind. KM
Prędkość	18,25 węzła
Zasięg	paliwo: 2860 t węgla, 377 t ropy
Uzbrojenie
4 działa 305 mm L/45 (2xII) 12 dział 254 mm (6xII) 12 dział 120 mm (12xI) 8 dział 76 mm 5 wyrzutni torped 457 mm
Opancerzenie
burty do 229 mm, wieże do 229 mm, pokład 50 mm
Załoga	887 oficerów i marynarzy

Historia

"Satsuma" był pierwszym okrętem na świecie, który był projektowany i którego budowę rozpoczęto według idei all-big-gun (posiadania samej ciężkiej artylerii), ale z powodu braku wystarczającej liczby dział do wyposażenia, zastosowano ostatecznie mieszaną artylerię główną dwóch kalibrów. Planowano uzbroić go w aż 12 dział kalibru 305 mm w 4 wieżach dwudziałowych i 4 jednodziałowych, ostatecznie uzbrojenie ograniczono do 4 dział 305 mm i 12 dział 254 mm^[2]. Z tego powodu określany jest jako semidrednot (półdrednot). Pierwszym okrętem zbudowanym według tej idei (drednotem) był rozpoczęty nieco później, aczkolwiek ukończony szybciej HMS "Dreadnought".

"Satsuma" był największym pancernikiem na świecie w momencie wodowania, a także pierwszym pancernikiem zbudowanym w Japonii, choć wiele elementów pochodziło z Wielkiej Brytanii, a szczególnie części głównego uzbrojenia, które były produkowane w Tyneside przez firmę Armstrong. Został wyposażony w arsenale w Kure. Nazwa "Satsuma" pochodzi od prowincji Satsuma, obecnie części prefektury Kagoshima. Jego bliźniaczym okrętem miał być pancernik "Aki", lecz w toku budowy został przeprojektowany i w efekcie różnił się od "Satsumy"^[3].

Wojna rosyjsko-japońska (1904 – 1905), a zwłaszcza bitwa pod Cuszimą (1905) wykazały, że zunifikowany kaliber największych dział jest najlepszą drogą do atakowania nieprzyjaciela z dużych dystansów, umożliwiając koordynowanie strzelania całymi salwami z identycznymi parametrami i jednocześnie zmniejszając zagrożenie ze strony torped.

"Stępkę tego okrętu położono przed "Dreadnought" i planowano, że będzie miał 12 calowe (305 mm) działa, przez co powinien być ukończony jako pierwszy na świecie pancernik idei "all-big-guns". Niestety z powodu braku wystarczającej liczby 12 calowych dział Armstronga wzoru 1904, musiały one (wszystkie poza 4) zostać zastąpione przez działa 10 calowe (254 mm). To może być powodem, dla którego następne pancerniki all-big-guns były nazywane drednotami, a nie "satsumami". (Jane’s Information Group: Battleships of the 20th century)^[4]

Zarówno "Satsuma", jak i inny pancernik koncepcji all-big-gun – USS "South Carolina" (BB-26), zostały zaprojektowane przed HMS "Dreadnought", ale nie miały innej, wielkiej zalety brytyjskiego okrętu – zastosowania do napędzania okrętu turbin parowych zamiast maszyn parowych potrójnego rozprężania, co pozwalało na zwiększenie prędkości. "Satsuma" maksymalnie na próbach rozwinął 18,95 węzłów przy mocy 18.507 indykowanych KM^[2][1].

"Satsuma" uczestniczył w I wojnie światowej, patrolując linie żeglugowe na południe od Japonii, na Morzu Południowochińskim i Morzu Żótłym oraz asystując przy okupacji ex-niemieckich Karolinów i uczestnicząc w oblężeniu Qingdao.

Pancernik został wycofany ze służby zgodnie z ustaleniami Traktatu waszyngtońskiego. Został użyty jako okręt-cel i zatopiony artylerią pancerników "Mutsu" i "Nagato" 7 września 1924 w Zatoce Tokijskiej^[5], 30 mil na północny wschód od Miyakejima

Opis

Satsuma na kotwicy

Okręt miał konstrukcję gładkopokładową, z dziobem kliprowym. Spaliny z kotłów o mieszanym opalaniu (węgiel i ropa) odprowadzane były przez dwa wysokie, proste kominy na śródokręciu, pośrodku długości okrętu (półbliźniaczy "Aki" miał trzy kominy). W pewnej odległości przed przednim kominem znajdowała się nadbudówka dziobowa połączona z palowym masztem, a za drugim kominem była nadbudówka rufowa, połączona z palowym masztem rufowym. Oba maszty miały bomy do łodzi.

Główne uzbrojenie stanowiły 4 działa kalibru 305 mm w dwudziałowych wieżach w osi symetrii na pokładzie dziobowym i rufowym. Artylerię główną uzupełniało 12 dział kalibru 254 mm w dwudziałowych wieżach, ustawionych na śródokręciu po trzy na każdej z burt, po obu stronach kominów i nadbudówki rufowej. Oprócz prowadzenia ognia w kierunku burt, dziobowa para wież mogła w pewnym zakresie kątów strzelać do przodu, a rufowa - do tyłu. Artylerię średnią stanowiło 12 dział 120 mm w kazamatach pod poziomem pokładu górnego, co utrudniało ich użycie podczas złej pogody. Po 4 działa na burtę były umieszczone w kazamatach na śródokręciu, a po jednym - w nieopancerzonych kazamatach na dziobie i na rufie.

Artylerię pomocniczą stanowiły 4 działa 76 mm L/40 i 4 krótkolufowe działa 76 mm L/28, a podczas I wojny światowej dodano dwa działa przeciwlotnicze tego kalibru^[2].

Grubość opancerzenia pancernika "Satsuma"		Uproszczony schemat opancerzenia i uzbrojenia
Pas pancerny	od 100 do 230 mm
Barbety	od 180 do 240 mm
Wieże	od 180 do 200 mm
Mostek	150 mm
Pokład	50 mm