Sieniawa (powiat krośnieński)

Sieniawa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów^[3]. Leży przy drodze z Rymanowa do Bukowska.

Ten artykuł dotyczy wsi w woj. podkarpackim. Zobacz też: Sieniawa (ujednoznacznienie).

Sieniawa

wieś
Sieniawa i Jezioro Sieniawskie
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	krośnieński
Gmina	Rymanów
Liczba ludności (2021)	1232[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-480[2]
Tablice rejestracyjne	RKR
SIMC	0359020[3]
Położenie na mapie gminy Rymanów Sieniawa
Położenie na mapie Polski Sieniawa
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Sieniawa
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Sieniawa
49°33′34″N 21°55′45″E[4]

Dawna cerkiew greckokatolicka

Stary cmentarz przykościelny

Stromy brzeg zalewu

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Sieniawa^[5][3][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0359037	Brzeg	część wsi
0359043	Gniewoszówka	część wsi

Geografia

Wieś położona jest u podnóża Wzgórz Rymanowskich, przy drodze wojewódzkiej 889 z Rymanowa, przez Bukowsko do Szczawnego. Droga ta łączy się z drogą wojewódzką 892 prowadzącą przez Radoszyce na Słowację. Na terenie wsi znajduje się także zapora na rzece Wisłok, tworząca sztuczny zbiornik Jezioro Sieniawskie o powierzchni 130 ha.

Historia

Dokumenty wymieniają Sieniawę w 1437 r. Wieś została założona w roku 1438 i należała do Dobiesława z Sienna h. Dębno, zm. 1440, kasztelana wojnickiego (1411–1433), lubelskiego (1433), sandomierskiego (1435), starosty krakowskiego(1438), uczestnika bitwy pod Grunwaldem i dowódcy oblężenia Malborka, budowniczego nowego zamku w Rymanowie.

W 1441 r., po śmierci Dobiesława, właścicielką Sieniawy została jego żona, Katarzyna Gorajska Oleśnicka, która pisała się już „z Rymanowa”, a następnie właścicielami zostali; syn Andrzej Sienieński (zm. 1494) i wnuk Wiktoryn.

W XVIII wieku Ossolińscy zaangażowani w powstaniu konfederacji, byli właścicielami tej miejscowości i z mieszkańcami wyruszali do boju by bić zaborców.

W dniach 6 i 7 lipca 1768 roku odbył się na polach pomiędzy Sieniawą a Rymanowem generalny zjazd szlachty sanockiej i dukielskiej, który skupił około 6000 ludzi. Ogłoszono akt przystąpienia do konfederacji Ziemi Sanockiej, a na marszałka wybrano Jakuba Ignacego Bronickiego, dziedzica Nowotańca. Spod Sieniawy po złożeniu przysięgi ruszył nowo wybrany marszałek z Konfederatami przez Krosno do Krakowa.

W 1794 Sieniawa została sprzedana przez ówczesną właścicielkę tych dóbr, Teresę z Ossolińskich Potocką, jednemu z byłych przywódców konfederacji barskiej na Podkarpaciu, Michałowi Ostaszewskiemu. Od 1799 roku właścicielką była córka Michała, Anna Ostaszewska (ur. 1768), zamężna za Tomaszem Sikorskim (1743–1808). Po Tomaszu i Marii Sikorskich majętność tę odziedziczyły ich dwie córki: Maria Sikorska, zamężna 1 voto za Rochem bar. Bobowskim (ur. 1796), 2 voto za Henrykiem Wincentym Kurdwanowskim (ur. 1802), i Ludwika z Sikorskich Piotrowska. W 1841 roku Ludwika z Sikorskich Piotrowska zrzekła się swej części na rzecz siostry, Marii. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Sieniawie była Maria(nna) Kurdwanowska^[7]. Po Marii z Sikorskich 1 voto Bobowskiej 2 voto Kurdwanowskiej wieś tę odziedziczyła w 1867 roku jej córka, Wanda bar. Bobowska, zamężna za Eustachym hr. Dembińskim (1802–1878), która z kolei darowała te dobra w 1883 roku swemu synowi, Zdzisławowi hr. Dembińskiemu (1851–1891). W 1891 majątek w Sieniawie zakupił Włodzimierz Gniewosz (1838–1909), syn Aleksandra Gniewosza i Karoliny z Ostaszewskich, który z małżeństwa z Marią Krzeczunowicz miał syna, podobnie jak on o imieniu Włodzimierz (1876–1944) – dziedzica majątku w Sieniawie (w 1911 posiadał 271 ha^[8]).

W czasie II wojny światowej tajne nauczanie prowadzono w dworze Poźniaków (który to znajdował się w Głębokiem). Sieniawa poniosła wówczas wielkie straty – wiele domów zostało spalonych (we wrześniu 1944 98 budynków), a ludność wymordowano (37 osób – Sieniawa liczyła wówczas 1047 mieszkańców). We wrześniu 1939 hitlerowcy rozstrzelali dwoje Żydów – Minkę i Markusa Stoffów; w marcu 1943 żandarmi zastrzelili Annę Chomkę z Puław; 14 marca powieszono publicznie na przyszkolnej lipie mieszkańców Głębokiego: Adama Golowskiego i Jana Urbanika, którego powieszono na łańcuchu, gdyż urwał on sznur, na którym został wcześniej powieszony; w czerwcu 1944 gestapo zastrzeliło gospodarza Andrzeja Wacławskiego; w czerwcu 1945 w walkach z UPA zginęło 31 osób i spłonęło 9 domów. 15 września 1944 r. Sieniawę zajęły wojska radzieckie.

Do lat 40. XX wieku Sieniawa była wsią w większości łemkowską. W 1874 r. wybudowano drewnianą cerkiew.

W latach 1971–1978 wybudowano na rzece Wisłok zaporę wodną długości 174 m, szerokości w koronie 9,5 m i wysokości 38 m tworząc, dla celów retencyjno-komunalnych, zbiornik Jezioro Sieniawskie o powierzchni 1,31 km². Poniżej zapory rzeka płynie Jarem Wisłoka.

Zabytki

• Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogarodzicy z 1874 roku (obecnie kościół rzymskokatolicki) i murowana dzwonnica z 1847 r.
• Kapliczki przydrożne (w tym kapliczka konfederacka).

Ludzie związani z miejscowością

• Michał Ostaszewski – konfederat barski
• Włodzimierz Gniewosz – polityk
• Hryhorij Hanulak – pisarz łemkowski
• Jan Wacławski – działacz polityczny
• Maria Winowska – filolog klasyczny, dziennikarka, pisarka

Turystyka

Szlaki rowerowe:

• Rowerowy szlak etnograficzny – 31 km. Pętla: Rymanów-Zdrój, Rymanów, Bartoszów, Sieniawa, Mymoń, Pastwiska, Rudawka Rymanowska, Wisłoczek, Rymanów-Zdrój.
• Szlak doliną Wisłoka – 35 km. Pętla: Rymanów, Ladzin, Wróblik Królewski, Wróblik Szlachecki, Milcza, Bzianka, Besko, Mymoń, Sieniawa, Bartoszów, Rymanów.